پیش‌بینی دانشمند روسی درباره سفر به فضا بعد از 100 سال تبدیل به واقعیت شد

کنستانتین سی‌ کوفسکی (Konstantin Tsiolkovsky) به عنوان یک دانشمند روسی، حدود صد سال پیش درباره سفر به فضا داستانی تخیلی نوشت، داستانی که اکنون بخش زیادی از آن تبدیل به واقعیت شده است. داستان این دانشمند روسی درباره سفر به فضا بعد‌ها در قالب کتاب خارج از زمین (Outside the Earth) منتشر شد.

در اوایل قرن بیستم، یک دانشمند روسی که اکنون به عنوان پدر فضانوردی و فن پرتاب موشک شناخته می‌شود، یک داستان خیالی درباره سفر به فضا و این که زندگی در فضا در آینده چگونه خواهد بود نوشت. کنستانتین تسیولکوفسکی که بین سال‌های 1857 تا 1935 زندکی می‌کرد، عقیده داشت تا سال 2017، جنگ و درگیری توسط یک دولت جهانی از بین خواهد رفت.

او همچنین عقیده داشت در این زمان، بشریت به یک تکنولوژی دست پیدا می‌کند که به وسیله آن سفر به فضا امکان‌پذیر می‌شود. اکنون شصت سال از زمانی که سفر به فضا ار رویا تبدیل به واقعیت شده است می‌گذرد. اکنون که سال 2017 نیز به پایان رسیده، دوست داریم بدانیم پیش‌بینی‌های این دانشمند روسی چقدر دقیق بوده است؟

چیزی که داستان کنستانتین تسیولکوفسکی را بسیار جذاب می‌کند این است که وی در داستان خود یک تیم رویایی و تخیلی متشکل از بهترین‌ها در دنیای علم بین قرن‌های شانزدهم و بیستم را با یکدیگر ترکیب کرده و یک راکت دارای قابلیت رسیدن به مدار زمین می‌سازد. در بین دانشمندانی که در این تیم حضور دارند خود تسیولکوفسکی، گالیلئو گالیله (زاده در سال 1564 و مرگ در سال 1642) و اسحاق نیوتن (زاده در سال 1642 و مرگ در سال 1727) دیده می‌شوند. البته نویسنده در این داستان با نام خود ظاهر شده و دارای نام ایوانف است. داستان این دانشمند روسی بعد‌ها و در سال 1960 به زبان انگلیسی و تحت کتاب خارج از زمین منتشر شد شد.

او با استفاده از لحن این دانشمندان بزرگ و نام‌آور، نه تنها جنبه‌های عملی، بلکه حس و تجربه زندگی در فضا را نیز تشریح می‌کند. افرادی که کتاب تسیولکوفسکی را خوانده‌اند، آن را شاهکاری خارق‌العاده در دنیای تخیل یاد می‌کنند. اما با وجود تعدد داستان‌های فضایی و تخیلی، چه چیزی داستان این دانشمند روسی را منحصربه‌فرد کرده است؟

چشم‌انداز خیره‌کننده فضا

افرادی که به فضا سفر می‌کنند، اغلب محو شگفتی، زیبایی و مخصوصا ظرافت کره زمین شده و به درجه بالاتری از شناخت و‌ آگاهی می‌رسند. این حس را با نام اور ویو افکت (Overview Effect) می‌شناسند و از نخستین زمان سفر فضانوردان و کیهان‌نوردان به فضا در دهه 1960، همواره احساس شدن آن توسط این افراد گزارش شده است. تسیولکوفسکی این موضوع را پیش‌بینی کرده بود.

در کتاب Outside the Earth، نیوتن به خدمه درون راکت هشدار می‌دهد که احتمال چیرگی احساس متفاوت دیدن زمین از خارج سطح آن بر این افراد وجود دارد. چنین واکنش‌هایی از جانب خدمه در ادامه دیده می‌شود.

این دانشمند روسی در داستان خود می‌گوید افراد درون راکت با دیدن کره زمین از منظره‌ای متفاوت بهت‌زده می‌شوند، به طوری که برخی احساس تحلیل رفتن در بدن به آن‌ها دست داده و به همین دلیل از پنجره راکت دور می‌شوند. در حالی که عده‌ای دیگر پنجره به پنجره جابه‌جا می‌شوند تا زمین را از زاویه‌های متفاوتی مشاهده کنند. آن‌ها به حدی ذوق‌زده و هیجان‌زده شده‌اند که اشک از چشمانشان جاری می‌شود.

اما آن چیزی که افراد درون داستان تجربه نمی‌کنند، جنبه‌ای دیگر از Overview Effect است. این حقیقت که مرزهای ملی و درگیری‌های زمینی دیگر بی‌معنی هستند، برای آن‌ها تعریف نشده است. شاید دلیل اتفاق این باشد که فضانوردان خیالی ما در زمان به وقوع پیوستن داستان، در حال زندگی در یک جهان متحد و صلح‌آمیز هستند، چیزی که از واقعیت موجود در دنیای کنونی بسیار دور است.

برابری انسان‌ها در فضا

سی کوفسکی عقیده داشت نبود جاذبه علاوه ایجاد احساس بی‌وزنی، کلاس‌ها و طبقات اجتماعی را از بین برده و سبب می‌شود برابری به وجود بیاید. اما این موضوع تا چه اندازه‌ به واقعیت نزدیک است؟

در مدار زمین، انرژی دریافت شده از خورشید فراوان و آزاد است و تنها کمی تلاش برای جابه‌جایی سنگین‌ترین اشیا کافی خواهد بود. همین موضوع سبب می‌شود ساخت و ساز ارزان و راحت باشد. در مدار زمین توجه به پوشش اهمیتی ندارد، چرا که دما را می‌توان به راحتی بین 30 الی 35 درجه سانتیگراد تنظیم کرد و به دمایی فوق‌العاده متعادل و لذت‌بخش دست پیدا کرد. در آنجا، منابع موجود برای فقیر و غنی هیچ تفاوتی ندارند و همه قادر هستند در صورت دلخواه، در یک قصر میکرو گرانشی فانتزی زندگی کنند.

این یک دیدگاه زیبا و انسانی است که موضوع برابری را مطرح می‌کند، اما مشکل اینجاست که سفر به فضا در واقعیت، به اندازه‌‌ای هزینه‌بر است که ثروتمندترین افراد نیز قادر به پرداخت هزینه‌های لازم برای آن نیستند و بین چند میلیارد نفر ساکن زمین، تعدادی انگشت‌شمار می‌توانند از پس هزینه‌های سفر به فضا بر بیایند.

سکونت در فضا

بعد از این که ماجراجویان خیالی داستان این دانشمند روسی راکت خود را با موفقیت تست کردند، تکنولوژی‌شان را در اختیار سایر افرادی که دوست داشتند به فضا سفر کنند قرار دادند. در حال حاضر هزاران راکت به مدار ژئو استاتیک زمین ارسال می‌شوند، جایی که بیشتر ماهواره‌های مخابراتی در آن قرار دارند. این مدار تقریبا 35 هزار کیلومتر با سطح زمین فاصله دارد.

در داستان تسیولکوفسکی، افراد سفر کرده به فضا چندین زیستگاه گلخانه‌ای مداری می‌سازند که هر کدام در واقع سیلندرهایی در ابعاد ده در هزار متر هستند و نزدیک به صد نفر را درون خود جای می‌دهند. یک لوله پر شده از خاک از مرکز این سیلندر گذشته و زمینه را برای در اختیار داشتن میوه‌ها، سبزیجات و انواع گل‌ها فراهم می‌کند. به لطف این سیستم، بدون در نظر گرفتن فصل‌ها، علف‌های هرز و یا آفات، غذاهای طبیعی فراوانی در طول کل سال برای افراد وجود دارد.

در دنیای واقعی، انسان‌ها از زمانی قبلی‌تر از آن چه تسیولکوفسکی پیش‌بینی کرده بود زندگی در مدار زمین را آغاز کرده‌اند، چرا که نخستین ایستگاه فضایی یعنی Salyut 1 در سال 1971 به فضا پرتاب شد. ایستگاه فضایی بین‌المللی با وسعت بسیار زیاد خود، اکنون نزدیک به 17 سال است که در مدارهای پایینی زمین قرار گرفته است و چندین دانشمند درون آن برای مدت زمانی طولانی به صورت شبانه‌روزی زندگی می‌کنند. اما برخلاف داستان دانشمند روسی، خبری از یک حلقه زیستگاه مداری، جایی که انسان‌ها بتوانند به راحتی از شر مشکلات زندگی بر روی سطح زمین خلاص شوند، نیست.

اکنون می‌دانیم محیط میکرو گرانشی تاثیرات بسیار زیادی بر روی بدن انسان می‌گذارد که از جمله‌ آن‌ها می‌توان به کاهش تراکم استخوان و بروز اختلالات بینایی اشاره کرد. زندگی در فضا همچنین به معنی قرار گرفتن در معرض سطوح بالایی از تابش‌های کیهانی است. روی هم رفته، در حال حاضر رفتن به فضا به آسانی که در داستان تسیولکوفسکی روایت می‌شود نیست و هزینه‌های نجومی آن سبب می‌شود فقط تعداد انگشت‌شماری قادر به سفر به فضا باشند.

استخراج منظومه شمسی

برای سفر به فضا حفظ زندگی در مدار به شیوه‌ای که توسط دانشمند روسی تشریح شده، به منابعی نیاز است. نیوتن و اعضای درون راکت، در داستان یاد می‌گیرند چگونه شهاب سنگ‌ها را در دام بیندازند و به همین دلیل قادر می‌شوند به مواد معدنی بسیار زیادی دست پیدا کنند؛ آهن، نیکل، سیلیس، آلومینیوم، فلدسپات و گستره‌ای از انواع اکسیدها و گرافیت، از جمله موادی هستند که تیم خیالی داستان به آن‌ها از طریق به دام انداختن شهاب سنگ‌ها دسترسی پیدا می‌کنند. نیوتن (در داستان) عقیده دارد از این مواد آلی می‌توان اکسیژن برای تنفس، خاک برای گیاهان و حتی آب برای نوشیدن استخراج کرد.

در حالی که ساکنان مدار زمین مشغول ساختن سازه‌های خود هستند، راکت به کمربند سیارک بین مریخ و مشتری می‌رود. به عقیده تسیولکوفسکی منبعی غنی و ناپایدار از مواد مختلف به منظور ساخت مکان‌هایی برای استقرار در این منطقه وجود دارد.

دانشمند روسی درباره اهمیت مواد معدنی موجود در خارج از سطح زمین عقیده درستی داشت. در این مورد پیش‌بینی وی و آن چه در حقیقت وجود دارد، شباهت بیشتری با یکدیگر دارند. اگرچه دولت‌ها، شرکت‌های خصوصی و محققان مدت‌ها است در تلاش هستند راهی برای استخراج مواد معدنی از ماه و سیارک‌ها با سفر به فضا پیدا کنند، اما تا پیشرفت تکنولوژی به حدی که بتوان این ایده را عملی کرد زمان زیادی باقی مانده است.

ترک کردن گهواره زمین و سفر به فضا

صد سال قبل، تسیولکوفسکی تصور کرد زندگی در فضا، سبب به وجود آمدن یک جامعه عادلانه می‌شود، جایی که انسان‌ها در گلخانه‌های فضایی حمام آفتاب گرفته و به طور نامحدود از انرژی خورشید استفاده می‌کنند. در عوض، باقی‌مانده‌های موشک‌ها و ماهواره‌های قرار گرفته در مدار زمین، رفته رفته تبدیل به قطعاتی ریز شده و همان بلایی که اکنون پلاستیک‌ها بر سر اقیانوس‌ها می‌آورند را بر سر فضای اطراف کره زمین می‌آورند.

دو دیدگاه درباره فضا وجود دارد. یکی به فضا به عنوان مکانی برای سودآوری نگاه می‌کند، اما دیگری آن را میراث جامعه بشری خطاب می‌کند. متاسفانه انسان طمعکار بعد از این که با استخراج بی‌رویه، زمین را از منابع مختلف تهی کرد، اکنون تصمیم دارد در فضا نیز دست به استثمار بزند.

بر اساس گفته‌های دانشمندان معاصری همچون استیون هاوکینگ، انسان‌ها باید با سرعتی بسیار بیشتر به دنبال مکانی برای زندگی کردن باشند، چرا که سرعت تخریب زمین بیشتر از حدی است که تصور می‌شود. مطالب زیر همه دیدگاه‌های استیون هاوکینگ، مغز کنونی دنیای فیزیک، پیرامون آینده بد زمین و اجبار برای سفر به فضا هستند.

استیون هاوکینگ: روزشمار انقراض نسل بشر آغاز شده است آینده بشریت چندان روشن نیست‌؛ هشدار جدید استیون هاوکینگ در مورد وضعیت سیاره زمین استیون هاوکینگ از لزوم ترک زمین تا 100 سال آینده می‌گوید!