آینه «سیدی» جلوی چشم تهرانی‌ها + عکس

گروه فرهنگ و هنر مشرق - اگر شمایلِ خاص «هومن سیدی» در سریال «عاشقانه» را که دیده باشید، باور اینکه همان آدم، پشت دوربین «مغزهای کوچک زنگ زده» در احمدآباد مستوفی ایستاده، برایتان مشکل می شود. اساسا همین تناقض ها و تغییر فازهاست که پسرِ سر به زیرِ «یک تکه نان» را قابل احترام می کند.

درباره هومن سیدی بیشتر بخوانید:

فیلم‌های برتر جشنواره فیلم فجر از نگاه تماشاگران

سبقت «عاشقانه» از سریال‌های تُرکیه‌ای در رقابت با «شهرزاد»

«جشن حافظ» و جوایزی که به سلبریتی‌ها رسید

سریال عاشقانه و انحراف در شبکه نمایش خانگی

سیدی در «مغزهای کوچک زنگ زده» می خواهد حاشیه هایی را نشانمان دهد که اگر برایش فکری نکنیم، خیلی زود به متن تبدیل می شوند. زد و خوردهایی مثل آنچه در پلانِ ابتدایی «مغزهای کوچک زنگ زده» دیدیم را من به چشم هایم در خیابان های مرکزیِ شهر دیده ام اما حالا این فیلم به ما فرصت می دهد تا به این شکاف های عمیق فرهنگی و اجتماعی، بیشتر فکر کنیم.

«مغزهای کوچک زنگ زده» حکایت بچه هایی است که پدران و مادرانشان را نمی شناسند. اینکه نطفه درستی نداشته اند یا صاحبانشان آن ها را به خاطر مشکلات بر سر راه گذاشته اند، اصلا مهم نیست. مهم این است که سرِ چهارراه های شهر ما، هر روز جلوی چشممان هستند و وقتی بزرگ می شوند، می خواهند حق و حقوقشان را از حلقوم تک تک ما بیرون بکشند!

شاهین (با بازی نوید محمدزاده) نماد یکی از همین افراد است که با همه خشونتش، دلِ «بریدن گوش» و دیدنِ «جان کندن خواهرش» را ندارد. در سکانس آخر هم اوج عشق به یک کودک را بی هیچ کلامی و ادایی نشان می دهد.

شاید بهترین توصیف از «مغزهای کوچک زنگ زده» همان باشد که «اگه چوپان نباشه، گوسفندا تلف می شن. یا گرگ بهشون می زنه یا از گرسنگی می میرن چون مغز ندارن.» این همان جمله های ابتداییِ فیلم است که شاهین می گوید و می شود فهمید با عده ای گوسفند طرفیم اما چه بخواهیم و چه نخواهیم، این گوسفندها هم جزئی از جامعه ما هستند.

هومن سیدی در «مغزهای کوچک زنگ زده» به عکسِ ساخته های قبلی اش، داستان را سرراست و بی دست انداز تعریف می کند و با رفت و برگشت های زمانی، تماشاگرش را به چالش نمی کشد. دیالوگ هایش اگر چه با لحنِ آدم های فیلمش هماهنگ است اما از مرزهای باورپذیری دور نمی شود.

در هوشمندیِ سیدی همین بس که در اواخر فیلم با یک پلان از پیرمردی که در مراسم ترحیم زنش، دست می اندازد و یک مشت خرما را لای دستمال یزدی اش می ریزد، ریزه کاری های شخصیتی او را یکجا به تماشاگر منتقل می کند.

یا جایی که شاهین از دوستش می پرسد: چرا به همه می گویی دایی؟ و جواب می شنود: می گم دایی تا اگر دعوا شد، فحش مادر نده!... این جواب را کسی می دهد که نه مادرش را دیده و نه پدرش را اما در خیالات خودش، هر مرد خوبی را پدرش می داند و احتمالا با زن های خوب هم همین حس را دارد. جایی که پدرِ دوستش را می بیند و می گوید: من چقدر پدرت رو دوست داشتم؟!

«مغزهای کوچک زنگ زده» بیشتر از هر چیز مدیون فیلمنامه عمیق و حساب شده ی آن است. این نشان می دهد که با فیلمنامه قوی، حتی در محدوده کم مساحتِ فضایی بازسازی شده در احمدآباد مستوفی هم می شود یک فیلم سرپا ساخت و نفسِ مخاطب را تا تیتراژ پایانی در سینه حبس کرد.

اصلا چه اهمیتی دارد که «مغزهای کوچک زنگ زده» کپیِ فیلم های دیگر است یا نه؟ مهم این است که «لادن ژاوه وند» از دل همین فضاها در آمده و چقدر عالی نقش مادر خانواده را بازی می کند. همان زنی که در نشست خبری فیلم تاکید کرد: «واقعا متاسفم برای کسانی که در تهران زندگی می کنند و چینن فضاهایی را ندیده اند. به کارتن خواب ها از بالا نگاه می کنند. من در این فضا زندگی کرده ام و هومن سیدی اغراق نکرده.»

*میثم رشیدی مهرآبادی