قانون 50- 30- 20 در بودجه‌بندی چیست؟

چگونه باید درآمدها و منابع مالی را تقسیم کنیم؟ این سؤالی است که در زمان نوشتن بودجه از ذهن اکثر ما می‌گذرد. پیشنهادهای متنوعی در این زمینه ارائه شده است و می‌توان بر اساس شیوۀ زندگی و شرایط خاص، یکی از آن‌ها را به‌کار گرفت. اما شاید ساده‌ترین نمونه از تقسیم منابع مالی قانون ۵۰-۳۰-۲۰ باشد. بر اساس این پیشنهاد ساده، شما باید ۵۰درصد از درآمد خالص خود را برای تأمین نیازها صرف کنید؛ ۳۰درصد از آن را به خواسته‌ها اختصاص دهید و ۲۰درصد باقیمانده را پس‌انداز کنید. به این ترتیب، صرف‌نظر از میزان درآمد، می‌توانید با الگویی ساده پولِ کسب‌شده را تقسیم‌بندی و بودجۀ خود را تدوین کنید.

بیایید نگاهی به هر یک از این سه بخش داشته باشیم:

نیازها

نیازهای شما مواردی ضروری برای ادامۀ زندگی شما و خانواده‌تان هستند. از جمله این نیازها می‌توان قبوض ماهانه، تهیه مواد غذایی، پوشاک، هزینه‌های مرتبط با سلامت و بیمه، بازپرداخت بدهی‌ها و موارد مشابه را نام برد. البته تشخیص دقیق این که چه کالا یا خدمتی در زمرۀ نیازهای اصلی شما قرار می‌گیرد، بستگی به شرایط دارد؛ اما به‌طور متوسط می‌توان برآوردی کلی از این‌گونه هزینه‌ها به‌دست آورد. در زمان شناسایی نیازها باید به حداقل ممکن اکتفا کنید. حداقلی که در آن سلامت، آرامش و زندگی مرفه خانواده تأمین می‌گردد. مراقب باشید که خواسته‌ها و امیال کم ‌اهمیت‌تر را با نیازهای واقعی اشتباه نگیرید؛ زیرا در فضای پیچیدۀ کنونی، این اشتباه بسیار رایج است.

خواسته‌ها

دومین بخش از درآمد شما باید به خواسته‌ها اختصاص یابد. این گروه از کالاها و خدمات به لحاظ اولویت و ضرورت در درجۀ دوم اهمیت قرار می‌گیرند؛ به نحوی که صرف‌نظر کردن از آن‌ها آسیب مستقیم وارد نمی‌سازد. مواردی چون تفریحات، تماشای مسابقات ورزشی، سفر، خرید وسائل الکترونیکی جدید و اینترنت (در صورتی‌که کار شما به آن وابسته نیست) از آن دسته‌اند. در زمان شناسایی خواسته‌ها سعی کنید فهرست مورد نظر را تا حد امکان گسترش دهید؛ تا جایی که خواسته‌های احتمالی از این فهرست جا نیفتد. آنگاه می‌توان در بودجۀ ماهانه و سالانه بر اساس پولی که به این بخش‌ها اختصاص داده‌اید، از میان خواسته‌های خود چند مورد را انتخاب کنید.

پس‌انداز

اختصاص ۲۰درصد باقیمانده از درآمد، بخش پایانی فرایند بودجه‌بندی است. در این‌جا باید ۲۰درصد از پول را در دوره‌های زمانی خاص پس‌انداز کنید. سعی کنید در صورت امکان، این کار را در همان روزهای ابتدایی ماه انجام دهید تا پول هزینه نشود و امکان بهره‌برداری از آن را داشته باشید. پس از گذشت مدتی، مبالغ پس‌انداز شده به حدی می‌رسد که امکان سرمایه‌گذاری برای شما فراهم خواهد آمد. سعی کنید با آگاهی کامل فرایند سرمایه‌گذاری را آغاز و آینده را تضمین کنید.

البته طراحی بودجه بر اساس قانون ۵۰- ۳۰-۲۰ گام نخست در مسیر بودجه‌بندی است؛ زیرا گام اصلی شما زمانی محقق می‌شود که بتوانید به این بودجه وفادار بمانید و حوزه‌های مختلف را به دقت از یکدیگر تفکیک کنید. ممکن است این کار در مراحل ابتدایی دشوار باشد؛ اما با گذشت زمان و افزایش مهارت شما در مدیریت پول، می‌توانید وفاداری بیشتری به بودجۀ خود داشته باشید و قاعدۀ مورد نظر را به‌طور کامل اجرا کنید.

اگر در اجرای این نسبت‌ها دچار مشکل می‌شوید، باید نگاهی به تراز مالی خود داشته باشید. برای مثال، در صورتی که درآمد ماهانۀ شما یک میلیون تومان است و برای تأمین نیازها به همین میزان پول احتیاج دارید، دیگر پولی برای ۳۰ درصد تأمین خواسته‌ها و ۲۰ درصد پس‌انداز، باقی نخواهد ماند. در چنین مواقعی باید برای افزایش درآمد خود راهی پیدا کنید. کار کردن در شغل دوم یا جستجو برای موقعیت‌های تازه از جمله موارد مؤثر در این زمینه است. در شماره‌های پیشین معیشت در این باره با شما سخن گفته‌ایم و پس از این نیز روش‌های مؤثری را برای افزایش درآمد معرفی خواهیم کرد.

ماهنامه معیشت، شماره ۲۳، شهریور ۱۳۹۵