* علائم ادرار خونی
علامت قابل مشاهده ادرار خونی، ادرار صورتی یا قرمز یا قهوه ای رنگ است که در اثر وجود گلبول های قرمز خون است. ادرار خونی معمولا دردی ندارد، ولی اگر لخته های خونی همراه با ادرار از بدن دفع شود می تواند درد هم ایجاد کند.
* ۱۰ علت ادرار خونی
کلیه ها و سایر قسمت های دستگاه ادراری می توانند باعث نشت خون در ادرار شوند.
۱- عفونت مجرای ادراری
ورود میکروب (باکتری) به داخل بدن از طریق مجرای خروج ادرار و تکثیر آنها در مثانه باعث ایجاد عفونت ادراری می شود. علائم عفونت ادراری شامل تکرر ادرار، درد و سوزش موقع ادرار کردن و بدبو شدن ادرار است. در برخی افراد بخصوص افراد مسن، تنها علامت عفونت ادراری، مشاهده میکروسکوپی خون در ادرار است.
۲- سنگ مثانه یا کلیه
املاح موجود در ادرار تغلیظ شده برخی اوقات رسوب می کنند و باعث تشکیل کریستال هایی در دیواره کلیه و مثانه می شوند. این کریستال ها با گذشت زمان به سنگ های کوچک و سختی تبدیل می شوند.
این سنگ ها اغلب باعث درد می شوند. سنگ کلیه یا مثانه باعث پیدایش خون در ادرار نیز می شود.
۳- عفونت کلیه
عفونت کلیه یا پیلونفریت، در اثر ورود باکتری به داخل کلیه از طریق جریان خون و یا بالا آمدن باکتری از طرف مثانه و از طریق میزنای به داخل کلیه است. علائم عفونت کلیه اغلب شبیه علائم عفونت مثانه است، گرچه عفونت کلیه، بیشتر باعث تب و درد پهلوها می شود.
۴- بزرگ شدن پروستات در مردان
غده پروستات در مردان اغلب بعد از سنین میانسالی بزرگ می شود و این امر طبیعی است. وقتی پروستات بزرگ می شود، روی میزنای فشار وارد می کند و مسیر جریان ادرار را می بندد. علائم بزرگی پروستات شامل به سختی ادرار کردن، نیاز فوری به دفع ادرار، تکرر ادرار و مشاهده خون در ادرار (با چشم و یا میکروسکوپ) است. عفونت پروستات (پروستاتیت) هم این علائم را ایجاد می کند.
۵- بیماری های کلیه
گلومرونفریت (التهاب سیستم تصفیه کردن کلیه ها) باعث ادرار خونی (میکروسکوپی) می شود. گلومرونفریت می تواند در اثر یک بیماری سیستمیک مثل دیابت و یا به تنهایی اتفاق بیفتد.
گلومرونفریت می تواند در اثر یک عفونت ویروسی یا استرپتوکوکی، بیماری عروق خونی (واسکولیت) و مشکل ایمنی مثل نفروپاتی ایمونوگلوبولین A رخ دهد که همگی روی مویرگ هایی که خون را در کلیه ها تصفیه می کنند (گلومرولی) تأثیر می گذارند.
۶- سرطان
مشاهده خون در ادرار می تواند در اثر سرطان پیشرفته کلیه، مثانه و یا پروستات باشد. متأسفانه ممکن است در مراحل ابتدایی (شروع) این سرطان ها علامتی وجود نداشته باشد. در حالیکه در مراحل ابتدایی و شروع سرطان، امکان درمان بیشتر است.
۷- اختلالات ارثی
کم خونی داسی شکل (کمبود ارثی هموگلوبین در گلبول قرمز خون) باعث پیدایش خون در ادرار می شود (قابل مشاهده با چشم و یا میکروسکوپ).
همچنین یک اختلال ارثی به نام سندرم آلپورت (alport) با تأثیر برروی غشای فیلتر کردن گلومرولی در کلیه ها باعث ادرار خونی می شود.
۸- آسیب کلیه
برخورد ضربه به کلیه ها در اثر تصادف و یا یک حرکت ورزشی، باعث پیدایش خون در ادرار می شود.
۹- داروها
داروهایی که باعث پیدایش خون آشکار در ادرار می شوند شامل آسپیرین، پنی سیلین، هپارین رقیق کننده خون و داروی ضد سرطان سیکلوفسفامید (سیتوکسان) است.
۱۰- ورزش شدید و سخت
هنوز علت دقیق ایجاد ادرار خونی در اثر ورزش معلوم نشده است. شاید در اثر آسیب مثانه، کم آبی بدن یا شکسته شدن گلبول های قرمز خونی باشد که در ورزش هوازی تند و ثابت رخ می دهد.
ورزشکاران دونده بیشتر دچار ادرار خونی می شوند، اگر چه هر ورزشکاری می تواند بعد از یک تمرین سخت ورزشی دچار ادرار خونی شود.
* چه موقع نزد پزشک برویم؟
اگرچه بسیاری از علل ادرار خونی خطرناک نیستند، ولی به محض مشاهده خون در ادرار خود باید به پزشک مراجعه کنید تا علت آن را کشف کند.
به یاد داشته باشید مصرف برخی داروها مثل ملین ها (داروهای ضد یبوست) و برخی مواد غذایی مثل چغندر، توت های قرمز رنگ و ریواس باعث قرمز رنگ شدن ادرار می شوند.
تغییر رنگ ادرار در اثر داروها خوراکی ها و ورزش معمولا طی چند روز برطرف می شود/۱۳۹۲/۰۱/۲۴فارس
***
وجود خون در ادرار که آن را “هماچوری” می نامند از مشکلات شایع ادراری هم در مردان و هم در زنان است خون گاهی به صورت واضح و حتی با دفع لخته همراه است. گاهی نیز تنها در آزمایشگاه و در بررسی میکروسکوپی ادرار دیده می شود. این مشکل گاهی ناگهانی و گاه به آرامی و پیشرونده رخ می دهد. با این همه این مساله از مواردی است که فرید باید با دقت فراوان آن را پیگیری و با پزشک خویش در میان بگذارد.
در غالب موارد وقتی این مشکل همراه با سوزش ادرار است ناشی از عفونت ادراری بوده به درمان دارویی پاسخ مناسب می دهد
در مردان بسیاری از موارد مشکلات پروستات عامل این مسئله است. با وجود این مسائل باید به مشکل بسیار جدی تری اشاره کرد که باید توجه همه افراد را به خود جلب کند و آن احتمال وجود تومورها یا به عبارت دقیق تر سرطان های دستگاه ادراری و از همه شایعتر سرطان مثانه و سپس کلیه و بقیه مجاری ادراری و پروستات می باشد.
بنابراین توجه همه افراد را باید به این مشکل بسیار جدی جلب نمود. هرچند شیوع این موارد خطرناک کمتر از ۲ درصد موارد وجود خون در ادرار است ولی با توجه به اهمیت آن همواره باید در صورت بروز این مشکل به پزشکان اورولوژیست مراجعه نمود. این پزشکان با انجام آزمایشات سرپایی و تصویربرداری در این زمینه شما را راهنمایی می کنند. از مشکلات دیگر همراه، خون در ادرار باید از مشکلات نسج کلیه با مشکلات داخلی اشاره نمود که حدود یک دوم موارد را در بر می گیرند.
این موارد شامل موارد بیماریهای بافت پارانشیمی یا نسج خود کلیه است که می تواند به علت مصرف مداوم بسیاری از داروها خصوصا مسکن ها و آنتی بیوتیک ها باشند
در اغلب موارد ذکرشده وجود خون در ادرار با علایم دیگر همراهی نمی کند.
اگربا دردهای تیرکشنده در پهلوها و یا زیرشکم و ناحیه تناسلی باشد
وقتی خون در ادرار خصوصا با دردهای تیرکشنده در پهلوها و یا زیرشکم و ناحیه تناسلی باشد احتمال نشان از “سنگ های ادراری” است که حدود یک چهارم موارد را در بر می گیرد. در همین دامنه باید به مشکلات زمینه ای سنگ سازی نظیر مشکلات ارثی کلیوی و یا دفع بالای کلسیم و اسیداوریک ادراری نیز اشاره کرد که تمامی این موارد در بررسی های بالینی مشخص می شوند.
به طور خلاصه باید گفت که وجود خون در ادرار در اغلب موارد نشانه مشکل خوش خیم و گذرا و درمان پذیر می باشد ولی چون ندرتا نشانه وجود مشکل بسیار جدی و وخیم در دستگاه ادراری است باید آن را جدی گرفت و به بررسی هرچه سریع تر از آن پرداخت.
سوزش ادراردفع مشکل ادرار همراه با درد و سوزش از نشانه های بارز وجود عفونت ادراری است که اغلب همراه با سایر علایم ادراری نظیر تکرر ادرار و احساس دفع ناقص ادرار است.
با این همه در بسیاری از بیماران مشکلات زمینه ای دیگر نظیر التهاب پروستات و یا عفونت پروستات و مشکلات و عفونت های زنان، بیماریهای اعصاب لگنی و مثانه و نیز دفع سنگ ادراری را می توان نام برد.
اغلب این مشکلات به راحتی به درمان دارویی پاسخ مناسب می دهند.
این مورد عمدتا در خانم ها رخ می دهد ولی ندرتا در مردها نیز دیده می شود. متاسفانه این دردها و سوزش لگنی گاهی به درمان های رایج پاسخ نمی دهند و استفاده از درمان های ترکیبی و روان درمانی توصیه می شود.
تکرر ادرار و احساس دفع ناکامل ادرار
این نشانه نیز که به وفور دیده می شود از نشانه های بازر عفونت های ادراری است.
این مورد به خصوص در کودکان و نوجوانان و خانم ها بسیار شایع است و در روزهای امتحانات و برگزاری مهمانی ها و جشن ها به اوج می رسد. این احساس تکرر در بسیاری از مواقع با احساس نیاز به دفع همزمان مدفوع نیز همراهی می کند و شخص را مکرر به دستشویی می کشاند و به آن سندرم روده تحریک پذیر یا IBS می گوییم.
در بیماری های مغزی مانند ام اس و نیز بیماری دیابت نیز این احساس مکرر دفع دیده می شود. مشکلات پروستات نیز همگی از علل شایع این احساس دفع مکرر ادرار است.
در این بیماریها گاهی لزوم انجام سونداژ دائمی برای فرد و یا سونداژ موقت وجود دارد و با آموزش فرد این کار به راحتی امکان پذیر و گاهی تنها روش درمانی در این افراد است.
کاهش حجم ادرار
اغلب، کاهش ادرار دفعی ناشی از مصرف کم مایعات است ولی هنگامی که حجم ادرار دفعی کمتر از ۵۰۰ سی سی در روز باشد، زنگ خطر نارسایی کلیوی است.
در موارد کمی ادرار دفعی به کمتر از ۵۰۰ سی سی احتمال انسداد شدید دستگاه ادراری و یا نارسایی شدید کلیوی مطرح است. در صورت برجستگی زیر شکم و وجود علایم درد زیر شکم باید به انسداد مشکوک شد. گاهی نیز بیمار به علت دردهای ناشی از سنگ ادراری و تحریک آن به خصوص در سنگ های قسمت انتهایی دستگاه ادراری تصور بندآمدن را دارد در حالی که بیمار قطره قطره ادرار می کند و مثانه پر نیست و نیازی به سونداژ وجود ندارد و درمان سنگ کلیوی مشکل بیمار را برطرف می سازد.
شب ادراری
شب ادراری گاهی به صورت بیدارشدن مکرر فرد هنگام خواب برای دفع ادرار بدون دفع بی اختیار آن است که اغلب ناشی از مشکلات پروستات یا دیابت و یا مشکلات عصبی است و به آن شب بیداری برای دفع ادرار گفته می شود.
گاهی نیز به صورت دفع ادرار شبانه در هنگام خواب بدون درک آن است و اغلب در کودکان رخ می دهد ولی گاهی در بزرگسالان نیز اتفاق می افتد. در کودکان شب ادراری اغلب به صورت اولیه دیده می شود و این به آن معنی است که کودک از بدو تولد هیچ گاه به طور مکرر شب ادراری اش قطع نشده و تا ۵ سالگی اغلب نیازی به درمان ندارد، در کودکان به فراوانی دیده می شود و اغلب زمینه ارثی دارد.
گاهی نیز کودک مدتی شب ادراری نداشته و سپس به ناگهان دوباره شروع شده است این موارد آخر و نیز موارد اولیه پس از ۵ سالگی، نیاز به بررسی و درمان دارد. معمولا درمان های شناختی و شرطی سازی نظیر استفاده از آلارمهایی که به تشک یا لباس زیر کودک متصل می شوند و با ایجاد صدا با فدع اولین قطرات ادرار کودک را بیدار می کنند، کاربرد مناسبی دارند ولی در اغلب موارد نیاز به درمانهای دارویی نیز وجود دارد که بسیار کارآمد هستند.
نکته مهم در شب ادراری کودکان طولانی بودن مدت درمان دارویی است که ناشی از نیاز به رشد کامل دستگاه عصبی کنترل کننده دفع در دستگاه ادراری است که زمان بر است. در بزرگسالان با شب ادراری واقعی برای دیابت و مشکلات پروستات و مجاری ادراری و نیز مشکلات دستگاه عصبی نظیر صرع ضروری است و عموما به درمان بیماری زمینه ای نیاز دارد.
قطره ای ادرار کردن
این مشکل اغلب در عفونت ادراری خصوصا در خانم ها و بزرگی پروستات در مردان دیده می شود. هنگام بروز مشکلات دیگر ادراری که به کاهش حجم مثانه منتهی می شوند نیز این موارد بروز می کنند. مانند بیماریهای عصبی مغزی و دیابت و بیماریهای انگلی و سل دستگاه ادراری که با بهبود عامل اصلی عموما این حالت برطرف می شود ولی گاهی حتی با برطرف کردن عامل اولیه به سمت باقی ماندن ظرفیت کم مثانه همچنان مشکل باقی خواهدماند و نیاز به درمانهای تهاجمی تر و حتی جراحی وجود دارد.
بی اختیاری ادراری
بی اختیاری ادراری گاهی تنها یک احساس ذهنی است و در بررسی فرد دفع ادرار واقعی وجود ندارد و یا فرد این احساس را دارد و اغلب همراه با تکرر ادرار است. ولی گاهی فرد به طور واقعی بی اختیار می شود و منجر به نشت ادرار می گردد. اغلب این موارد در خانم ها رخ می دهد.
گاهی فرد با سرفه کردن و خندیدن و جابجا کردن اشیاء سنگین ریزش ادرار می یابد که ناشی از مشکل دریچه ای مثانه است و اغلب با ورزش های خاص لگنی بهبود می یابد و در صورت عدم پاسخ به درمان جراحی نیاز دارد که جراحی ساده و راحتی برای بیمار است.
گاهی نیز فرد بدون هیچ تحریک قبلی و به طور ناگهانی احساس شدید دفع پیدا می کند و اغلب با تکرر ادرار همراهی دارد و گاه فرد به این علت از مسافرت و بیرون رفتن از منزل یا مهمانی پرهیز می کند و اغلب ناشی از مشکلات خود مثانه است و به درمانهای دارویی و تمرین افزایش حجم مثانه پاسخ می دهد. گاهی نیز ترکیبی از هر دو را دارد که باید از درمانهای ترکیبی دارو یا جراحی یا فیزیوتراپی کمک گرفت. نوع دیگری از بی اختیاری ادراری در موارد افراد مسن و یا بیماریهای پروستات و یا عصبی رخ می دهد و فرد درواقع توانایی دفع ادرار را ندارد و مثانه بیمار کاملا پر می شود و سپس چندقطره ادرار سرریز می کند و مجددا احتباس ادرار صورت می گیرد و درمان اولیه سونداژ و سپس درمان بیماری زمینه ای است.
دردهای پهلو و کمر ازمشکل کلیه نیست
دردهای پهلو و کمر اغلب به اشتباه دردهای کلیوی نامیده می شوند در حالی که اغلب منشاء عضلانی عصبی و استخوانی دارند.
دردهای بیضه ها نشانه چیست؟
دردهای بیضه ها اغلب ناشی از ایستادن زیاد و پوشیدن لباس تنگ و نیز بی تحرکی بوده گاهی نیز نشانه بیماری های جدی تر نظیر پیچ خوردگی طناب بیضه ها می باشد. در کودکان و نوجوانان باید هر درد ناگهانی و شدید بیضه ها را به عنوان یک اورژانس پزشکی درنظر گرفت و سریعا به پزشک اورولوژیست مراجعه کرد زیرا در موارد پیچ خوردگی طناب بیضه احتمال از بین رفتن بیضه ها وجود دارد و ضرورت دارد حداکثر طی ۶ ساعت تشخص قطعی و در صورت لزوم جراحی اورژانسی صورت پذیرد و پس از این مدت خطر از بین رفتن بیضه جدی است.
از دلایل دیگر داروهای بیضه خصوصا در جوانان بیماری واریکوسل و یا گشادشدن سیاه رگهای ییضه ها می باشد که به خصوص با ایستادن فراوان و پوشیدن لباس تنگ دردها شدت می یابد و در صورت تداوم مشکل احتمال ناباروری وجود دارد و لذا در این موارد نیز باید فرد ارزیابی جدی ولی غیراورژانس شود.
بوی بد ادرار-عفونت های ادراری استاز علایم شایع در عفونت های ادراری است با این همه هنگام مصرف غذاهای پرپروتئین و نیز کاهش مصرف مایعات نیز این حالت رخ می دهد. ارزیابی عموما با انجام آزمایش ادرار صورت می پذیرد برطرف کردن عفونت با دارو و یا تغییر رژیم غذایی و مصرف مایعات فراوان این مشکل را اغلب برطرف می سازد.ترشحات چرکی مجرای ادرارترشحات چرکی این علایم در عفونت های شدید ادراری و نیز بیماریهای مقاربتی رخ می دهند.
عموما فرد در داخل ادرار لکه های سفید و یا زردرنگ عفونت را می بیند. در آن زمان خصوصا ترشحات چسبنده صبحگاهی در مجرا با سوزش مجرا همراهی دارد و گاهی درد در آلت تناسلی احساس می شود بررسی آزمایشگاهی و درمان سریع برای جلوگیری از بروز عوارض خصوصا ناباروری و دردهای مزمن ضروری است.
وجود خون در منی
این علامت در مردان به ندرت رخ می دهد. گاهی منی دارای رگه های خونی بوده و گاهی نیز خصوصا در قسمت آخر دفع منی لخته های خون دفع می شوند. این حالت به شدت فرد را نگران و مضطرب می سازد. با این همه این حالت در افراد جوان چندان نادر نیست و اغلب با تغییر زمان و روابط جنسی و یا طول کشیده مرتبط است و نیاز به درمان مداخله ای ندارد. گاهی نیز نشانه عفونت پروستات است. در افراد سالخورده بررسی احتمال سرطان پروستات توسط همکاران اورولوژیست ضروری است./مجله دنیای سلامت – دکتر حمید رنجبری، جراح و ارولوژیست
***
وجود مقدار زیاد پروتئین دفعی در ادرار ممکن است باعث کفآلود شدن ادرار شده و به علت خروج آب از عروق و احتباس آن در بافتها موجب تورم دستها، پاها و شکم میشود، در مواردی نیز ممکن است فرد بدون علامت پروتئینوری (Proteinuria)باشد.
دکتر سیمین وحیدی در گفت وگو با خبرنگار ایسنا منطقه دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به اینکه دیابت و پرفشاری خون شایعترین علل بیماریهای مزمن کلیه هستند، گفت: با انجام سالیانه آزمایش خون و ادرار میتوان از این عارضه پیشگیری کرد، اندازهگیری GFR (میزان فیلتراسیون کلیه ها)، بهترین سنجش کارکرد کلیه به شمار می رود.
وی پروتئینوری را از بیماریهای شایع و خطرساز کلیه عنوان کرد و افزود: درصد بالایی از نارسایی کلیهها به این بیماری اختصاص دارد،
پروتئینوری به معنی وجود مقادیر غیرطبیعی پروتئین در ادرار است،
کلیههای سالم مواد زائد حاصله از سوخت و ساز را از بدن خارج میکند. ولی از خروج مواد مورد نیاز همانند پروتئینها جلوگیری میکنند. این واکنش به اندازه و شارژ مولکولهای پروتئین بستگی دارد. بسیاری از پروتئینها بزرگتر بوده و نمیتوانند از فیلترهای گلومرولولی عبور کنند، مگر اینکه کلیهها آسیب دیده باشند و از طرفی پروتئینهای کوچکتر به راحتی از دیواره گلومرول عبور کرده اما دفع نمیشوند.
دکتر وحیدی یادآور شد: پروتئینوری (وجود پروتئین در ادرار)، نشان دهنده آسیب به کلیهها است. افراد طبیعی کمتر از۱۵۰ میلیگرم پروتئین و۳۰ میلیگرم آلبومین در روز از طریق ادرار دفع میکنند، وجود پروتئین در ادرار بیش از اندازه طبیعی پروتئینوری محسوب می شود که ممکن است به صورت دائم و یا گذرا باشد.
وی در ادامه افزود: بیماریهای مزمن کلیوی ناشی از غیرطبیعی بودن ساختاری یا کارکردی کلیه بدون کاهش GFR نیز در افراد مبتلا بروز میکند، با استفاده از نشانگرهای آسیب کلیوی و اندازه گیری پروتئینوری و سدیمانتاسیون ادراری می توان غیر طبیعی بودن کارکرد کلیه را مشخص کرد.
دکتر وحیدی با تاکید بر اینکه پرتئینوری نشانگر آسیب کلیه است، گفت: پروتئینوری به افزایش دفع هر گونه پروتئین از ادرار گفته می شود، در این حالت پروتئینها از جمله آلبومین و یا سایر پروتئینهای سرم در ادرار وجود دارد.
این متخصص کلیه و مجاری ادراری یادآور شد: آلبومین نشانگری حساس برای بیماریهای مزمن کلیه ناشی از دیابت، پرفشاری خون و بیماریهای گلومرولی است. در بیماریهای غیرکلیوی مثل چاقی، التهاب و سرطان نیز آلبومنیوری می تواند وجود داشته باشد.
وی با بیان اینکه پروتئینوری به دو صورت گذار و دائم است،
پروتئینوری گذرا، به صورت موقتی بوده و عامل ایجاد آن، تب، ورزشهای سنگین، استرس روحی و مواجه بودن با سرمای شدید است، در این حالت میزان پروتئین دفعی نسبتاً کم بوده و معمولاً سریع بهبود مییابد.
پروتئینوری دائم، میتواند تظاهری از بیماریهای کلیوی یا یک بیماری سیستمیک باشد و بسیاری از بیماری های دیگر نیز میتوانند باعث گلومرونفریت (التهاب گلومرول) شده و در نهایت به پروتئینوری تبدیل شود که میتوان به دیابت، پرفشاری خون و فرم های دیگر بیماری کلیه اشاره کرد.
تحقیقات نشان داده که درجه و نوع پروتئینوری میتواند وسعت آسیب به کلیه را مشخص کند، همچنین پروتئینوری همراه با بیماری قلبی و عروقی نیز دیده شده است. بیماران دیابتی، پرفشاری خون با سابقه خانوادگی در معرض خطر پروتئینوری هستند و اولین علامت آن وجود مقادیر کم آلبومین (پروتئین) در ادرار است. از گروه های پرخطر دیگر میتوان به افراد چاق و میانسال اشاره کرد.
علایم پروتئینوری
وجود مقدار زیاد پروتئین دفعی در ادرار ممکن است باعث کفآلود شدن ادرار شده، به علت خروج آب از عروق و احتباس آن در بافت ها موجب تورم دست ها، پاها و شکم میشود، در مواردی نیز ممکن است فرد بدون علامت پروتئینوری باشد.
این متخصص کلیه و مجاری ادراری با تاکید بر اینکه آزمایش ادرار تنها راه تشخیص پروتئینوری است، گفت: با مشاهده اولین علامت مراجعه به پزشک و درمان علت زمینهای ضروری است. در مبتلایان به فشارخون و دیابت، اولین اقدام کنترل فشارخون و دیابت است. در این راستا اندازهگیری قندخون، رعایت رژیم غذایی، مصرف داروها، تمرینات ورزشی و محدودیت مصرف نمک و مواد پروتئین توصیه میشود، این بیماری در سنین پایین قابل درمان است. /