بیماری سرخک و معرفی عامل بیماری، نحوه انتقال، علائم ابتلا و پیشگیری و درمان

بیماری سرخک یک بیماری تنفسی حاد است. این بیماری با یک سری علائم مانند بالا رفتن تب (تا ۱۰۵ درجه فارنهایت) و ناراحتی و بی‌قراری، سرفه، کوریزا و ملتحمه (که به عنوان سه “C” معروف هستند)، یک enanthema patognomonic (نقاط کوپلیک) و پس از آن با یک راش ماکولو پاپولار (maculopapular) مشخص می‌شود. بثورات معمولاً حدود ۱۴ روز پس از اینکه یک فرد در مواجهه با عامل بیماری قرار می‌گیرد، ظاهر می‌شود. بثورات از سر و تنه تا اندام‌های پایین گسترش می‌یابد. بیماران ۴ روز قبل از مواجهه تا ۴ روز پس از بثورات ظاهر می‌شوند. توجه داشته باشید که گاهی اوقات در افراد مبتلا به اختلالات ایمنی این ناراحتی‌ها ایجاد نمی‌شود.

ویروس ایجاد کننده بیماری سرخک

سرخک توسط یک ویروس RNA تک رشته‌ای، پوشش‌دار دارای یک سروتایپ ایجاد می‌شود. این ویروس به عنوان یک عضو از جنس موربیلی ویروس (Morbillivirus) در خانواده پارامیکسو ویریده (Paramyxoviridae) طبقه بندی شده است. انسان تنها میزبان طبیعی ویروس سرخک است.

زمینه تاریخی بیماری سرخک

تا زمانی در دهه قبل که واکسن زنده سرخک در سال ۱۹۶۳ مجوز گرفت، سالانه در ایالات‌متحده به طور متوسط ​​۵۴۹۰۰۰ مورد سرخک و ۴۹۵ مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری گزارش می‌شد. با این حال، احتمال دارد که در سراسر جهان به طور متوسط ​​۳ تا ۴ میلیون نفر سالانه به بیماری سرخک مبتلا شوند. اکثر موارد گزارش نشده است. از موارد گزارش شده، تقریباً به طور سالانه ۴۸۰۰۰ نفر به خاطر بیماری سرخک در بیمارستان بستری‌شده بودند و ۱۰۰۰ نفر مبتلا به بیماری مزمن ناشی از بیماری آنسفالیت حاد ناشی از سرخک شده بودند.

در سال ۲۰۰۰، سرخک از آمریکا حذف شد. از بین بردن یا حذف یک بیماری به عنوان عدم انتقال ویروس سرخک در یک ناحیه مشخص جغرافیایی مانند یک منطقه یا کشور به مدت ۱۲ ماه و یا بیشتر در حضور یک سیستم نظارت خوب، تعریف می‌شود. با این حال، موارد سرخک و شیوع آن هر ساله در ایالات‌متحده اتفاق می‌افتد، زیرا سرخک معمولاً در بسیاری از نقاط جهان، از جمله کشورهای اروپایی، آسیا، اقیانوس آرام و آفریقا، انتقال می‌یابد. در سراسر جهان، هر ساله ۱۹ مورد سرخک در هر میلیون نفر گزارش شده است؛ که تخمین زده می‌شود نزدیک به ۸۹،۷۸۰ نفر در هر سال باشد.

از سال ۲۰۰۰، هنگامی که سرخک از سوی ایالات‌متحده حذف شد، تعداد موارد ابتلای سالانه آن از ۳۷ مورد در سال ۲۰۰۴ به ۶۶۷ در سال ۲۰۱۴ رسیده است. اکثر موارد در میان افرادی که علیه این بیماری واکسینه نشده‌اند، اتفاق افتاده است. موارد سرخک در ایالات‌متحده به دلیل وارد شدن توسط افرادی که در کشورهای دیگر آلوده شده‌اند به وجود آمده است و انتقال آن ممکن است از طریق ورود این اشخاص اتفاق بیفتد. بیماری سرخک بیشتر در جوامع ایالات‌متحده دارای گسترش و ایجاد شیوع در گروهی از افراد که واکسینه نشده هستند، است.

شیوع بیماری در کشورهایی که آمریکایی‌ها اغلب به آنجا سفر می‌کنند به طور مستقیم به افزایش بروز موارد بیماری سرخک در ایالات‌متحده کمک می‌کنند. در سال‌های اخیر، واردات سرخک از کشورهای متداول بازدید شده، از جمله انگلستان، فرانسه، آلمان، هند و فیلیپین که در آن شیوع زیادی گزارش شده است، صورت گرفته است.

علائم و نشانه‌های ابتلا به بیماری سرخک

علائم سرخک در حدود هفت تا ۱۴ روز پس از اینکه فرد آلوده شد، ظاهر می‌شود. معمولاً سرخک با موارد زیر شروع می‌شود:

سه تا پنج روز پس از شروع علائم، راش‌های پوستی از بین می‌رود. این امر معمولاً به عنوان لکه‌های قرمز صاف به نظر می‌رسد که روی صورت ظاهر می‌شود و به سمت گردن، تنه، بازوها، پاها و پاها گسترش می‌یابد. همچنین ممکن است ناهمواری‌های کوچکی نیز در بالای لکه‌های قرمز صاف ظاهر شوند. لکه‌ها ممکن است به یکدیگر متصل شوند زیرا از سر به بقیه بدن گسترش می‌یابند. وقتی که خارش ظاهر شود، تب فرد به بیش از ۱۰۴ درجه فارنهایت می‌رسد. پس از چند روز، تب کاهش می‌یابد و بروز بثورات صورت می‌گیرد.

عوارض بیماری سرخک

عوارض رایج بیماری سرخک شامل موارد زیر است: عفونت گوش میانی (Otitis media) ، برونکوپنومونیا، لارنگو تراشئو برونشیت و اسهال. حتی در کودکان با سنین بالاتر، سرخک ممکن است باعث بروز بیماری جدی شود که نیاز به بستری دارد. در هر ۱۰۰۰ مورد از بیماری سرخک، یک مورد آنسفالیت حاد ایجاد می‌شود که اغلب باعث آسیب دائمی به مغز فرد مبتلای به این بیماری می‌شود. یک یا دو مورد از هر ۱۰۰۰ کودک مبتلا به سرخک در اثر عوارض تنفسی و عصبی دچار مرگ‌ومیر می‌شوند.

همچنین از عوارض بیماری سرخک، پان انسفالیت اسکلروزیس زیربنایی (SSPE) است که یک بیماری نادر، اما دارای مرگ‌ومیر ناشی از اختلال سیستم عصبی مرکزی است که توسط ضعف رفتاری و فکری و تشنج که معمولاً ۷ تا ۱۰ سال پس از عفونت سرخک ایجاد می‌شود، مشخص می‌شود.

افرادی که در معرض خطر ابتلا به عوارض این بیماری هستند

افرادی که در معرض خطر ابتلا به بیماری شدید و عوارض ناشی از سرخک قرار دارند عبارت‌اند از:

نحوه انتقال بیماری سرخک

سرخک یکی از پرخطرترین بیماری‌های عفونی است. حدود ۹ نفر از ۱۰ فرد حساس در تماس نزدیک با یک مورد بیمار مبتلا به سرخک ممکن است به این بیماری مبتلا شوند. ویروس با تماس مستقیم با قطره‌های عفونی و یا گسترش در هوا در هنگام تماس با فرد آلوده نفس، سرفه یا عطسه انتقال می‌یابد. ویروس سرخک می‌تواند تا دو ساعت پس از اینکه یک فرد آلوده منطقه را ترک کند، در هوا نفوذ کند و باقی بماند.

تست‌های آزمایشگاهی و تشخیص بیماری سرخک

ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی باید سرخک را در بیماران مبتلا به بیماری‌های دارای بثورات تب‌دار و علائم بالینی مرتبط با سرخک در نظر بگیرند، به خصوص اگر فرد به تازگی در سطح بین‌المللی سفر کرده یا در مواجهه با مورد مبتلا به بیماری دارای بثورات تب‌دار قرار داشته باشد. ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی باید ظرف ۲۴ ساعت در مورد موارد سرخک مظنون به اداره بهداشت محلی خود گزارش دهند.

تائید آزمایشگاهی برای همه موارد سرخک و همه طغیان‌های این بیماری ضروری است. تشخیص آنتی‌بادی IgM اختصاصی و RNA سرخک توسط واکنش زنجیره‌ای پلیمراز واقعی (RT-PCR(رایج‌ترین روش‌ها برای تائید عفونت سرخک است. ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی باید هم نمونه سرم و یک نمونه با سواب گلو (یا ناحیه پایین بینی) را از بیماران مظنون به ابتلا به بیماری سرخک در اولین تماس با آن‌ها بگیرند. نمونه‌های ادرار نیز ممکن است حاوی ویروس باشند و در صورت امکان انجام جمع‌آوری نمونه‌های تنفسی و ادرار احتمال تشخیص ویروس سرخک را افزایش می‌دهد.

تجزیه و تحلیل مولکولی نیز می‌تواند برای تعیین ژنوتیپ ویروس سرخک انجام شود. Genotyping برای تشخیص مسیرهای انتقال ویروس‌های سرخک مورد استفاده قرار می‌گیرد. داده‌های ژنتیکی می‌تواند به ارتباط و یا عدم ارتباط موارد کمک کند و می‌تواند یک منبع برای موارد ابتلا را پیشنهاد کند. Genotyping تنها راه تشخیص بین عفونت ویروس سرخک و بثورات ناشی از واکسیناسیون اخیر سرخک است.

شواهد ایمنی نسبت به سرخک

شواهد قابل قبول برای مصونیت علیه سرخک شامل حداقل یکی از موارد زیر است:

مستندات کتبی واکسیناسیون کافی:

واکسیناسیون برای پیشگیری از ابتلای به بیماری سرخک

واکسن حاوی سرخک می تواند از سرخک جلوگیری کند که عمدتا به عنوان واکسن ترکیبی از واکسن های سرخک – سرخجه – اوریون (MMR) تجویز می‌شود. واکسن ترکیبی سرخک – سرخجه – اوریون- واریسلا ( آبله مرغان) (MMRV) می تواند برای کودکان ۱۲ ماهه تا ۱۲ ساله برای حفاظت در برابر سرخک، اوریون، سرخجه و آبله مرغان استفاده شود. واکسن سرخک تک آنتی ژنی در دسترس نیست.

یک دوز واکسن MMR حدود ۹۳٪ در جلوگیری از سرخک تأثیر می‌گذارد؛ و دو دوز آن تقریباً ۹۷٪ مؤثر است. تقریباً هر کسی که به جزء سرخک اولین دوز واکسن MMR در سن ۱۲ ماهگی یا بیشتر پاسخ نمی‌دهد و به دوز دوم پاسخ خواهد داد؛ بنابراین، دوز دوم MMR برای رسیدگی به نارسایی دوز اول واکسن تجویز می‌شود.

فرزندان

CDC توصیه می‌کند که واکسیناسیون در دوران کودکی برای واکسن MMR با شروع اولین دوز در ۱۲ تا ۱۵ ماهگی و دوز دوم در ۴ تا ۶ سالگی یا حداقل ۲۸ روز پس از اولین دوز توصیه می‌شود. در ایران و در برنامه کشوری واکسیناسیون دوز اول واکسیناسیون در ۱۲ ماهگی و دوز دوم در ۱۸ ماهگی تزریق می‌شود.

دانشجویان در مؤسسات آموزشی پس از دبیرستان

دانش آموزان در مؤسسات آموزشی پس از دبیرستان بدون شواهد ایمنی سرخک نیاز به دوز واکسن MMR دارند و دوز دوم آن قبل از ۲۸ روز پس از اولین دوز تجویز می‌شود.

افراد بزرگ‌سال

افرادی که در طی یا بعد از سال ۱۹۵۷ متولد شده‌اند و شاهد ایمنی علیه سرخک ندارند باید حداقل یک دوز واکسن MMR را دریافت کنند.

مسافران بین‌المللی

افراد مبتلا به سرخک که دارای سن ۶ ماهه یا بیشتر هستند و در خارج از کشور مسافرت می‌کنند قبل از سفر به خارج از کشور باید محافظت شوند.

نوزادان ۶ تا ۱۱ ماهگی باید یک دوز واکسن MMR را دریافت کنند.

کودکان ۱۲ ماهه یا بالاتر باید دوز واکسن MMR را دریافت کنند (اولین دوز واکسن MMR باید در سن ۱۲ ماهگی یا بالاتر تجویز شود؛ دوز دوم قبل از ۲۸ روز پس از اولین دوز).

نوجوانان و افراد بزرگ‌سالی که در طول یا بعد از سال ۱۹۵۷ متولد شده بدون شواهدی از ایمنی علیه سرخک باید مستقیماً دوزی از واکسن MMR را دریافت کنند و دوز دوم تجویز نشده قبل از ۲۸ روز پس از اولین دوز باید دریافت شود.

پیش‌آگهی پس از قرار گرفتن در معرض عامل بیماری سرخک

افرادی که در معرض مواجهه با عامل بیماری سرخک قرار دارند و نمی‌توانند به راحتی نشان دهند که دارای شواهدی از ایمنی نسبت به سرخک هستند، باید از داروی پیشگیرانه را مصرف کنند یا از محیط‌هایی (مانند مدرسه، بیمارستان، مهد کودک) اجتناب کنند. واکسن MMR باید در عرض ۷۲ ساعت پس از ابتلا به سرخک اولیه یا ایمونوگلوبولین (IG) تجویز شود، اگر در عرض شش روز بعد از قرار گرفتن در معرض تجویز شود، ممکن است این بیماری را در میان افراد حساس ایجاد کند.

اگر واکسن MMR در مدت ۷۲ ساعت پس از قرار گرفتن در معرض PEP تجویز نشود، واکسن MMR باید در هر فاصله پس از قرار گرفتن در معرض عامل این بیماری برای محافظت از مواجهه در آینده تجویز شود. افرادی که واکسن MMR یا IG را به عنوان PEP دریافت می‌کنند باید برای علائم و نشانه‌های مرتبط با سرخک در حداقل یک دوره انکوباسیون مورد نظارت قرار شوند.

اگر تعداد موارد سرخک در میان نوزادان زیر ۱۲ ماهه رخ می‌دهد، واکسیناسیون سرخک نوزادان ۶ تا ۶ ماهه ممکن است به عنوان یک روش کنترل شیوع بیماری استفاده شود. توجه داشته باشید که بچه‌ها باید در ۱۲ تا ۱۵ ماهگی مجدداً واکسینه شوند و دوباره ۴ تا ۶ سالگی هم این امر صورت گیرد.

به غیر از مراقبت‌های بهداشتی، افراد غیر واکسینه شده که اولین واکسن MMR خود را در ظرف ۷۲ ساعت پس از قرار گرفتن در معرض عامل بیماری دریافت می‌کنند، ممکن است به مراقبت از کودک، مدرسه یا کار خود بازگردند.

ایمونوگلوبولین (IG) به عنوان یک روش پیشگیری پس از قرار گرفتن در معرض عامل بیماری

افرادی که در معرض خطر بیماری شدید و عوارض ناشی از سرخک قرار دارند مانند نوزادان زیر ۱۲ ماه، زنان باردار بدون شواهدی از ایمنی سرخک و افرادی که دارای سیستم ایمنی بسیار ضعیف هستند باید IG دریافت کنند. IG عضلانی (IGIM) باید به تمام نوزادانی که کمتر از ۱۲ ماهه که مبتلا به سرخک می‌شوند، داده شود. برای نوزادان ۶ تا ۱۱ ماهه، استفاده از واکسن MMR به جای IG در مدت ۷۲ ساعت پس از قرار گرفتن در معرض عامل بیماری انجام می‌گیرد. از آنجا که زنان باردار ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرخک و عوارض شدید این بیماری باشند، باید به زنان باردار بدون شواهدی از ایمنی سرخک که در معرض عامل بیماری سرخک قرار گرفته‌اند، تزریق داخل وریدی (IGIV) انجام شود. افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی که در معرض عامل بیماری سرخک قرار دارند، باید IGIV را بدون توجه به وضعیت ایمونولوژیک و واکسیناسیون دریافت کنند، زیرا ممکن است توسط واکسن MMR محافظت نشوند.

IG نباید برای کنترل شیوع سرخک استفاده شود، بلکه باید خطر ابتلا به عفونت و عوارض در افراد دریافت کننده آن را کاهش دهد. IGIM را می‌توان به افرادی که شواهدی از مصونیت در برابر سرخک ندارند، داده شود، اما اولویت باید به افرادی که مورد مواجهه در تماس‌های شدید، طولانی و نزدیک، مثل خانواده، مراقبت‌های روزانه و یا کلاس‌های آموزشی که در آن خطر انتقال در بالاترین سطح وجود دارد، داده شود.

پس از دریافت IG، مردم نمی‌توانند به سیستم‌های بهداشتی بازگردند. در مراکز دیگر مانند مراقبت از کودک، مدرسه یا کار، عوامل پیشنهادی مانند وضعیت ایمنی، تماس شدید یا طولانی‌مدت و حضور جمعیت‌هایی که در معرض خطر قرار دارند، قبل از اینکه اجازه دهید مردم به آن‌ها بازگردند، باید مورد توجه قرار گیرند. این عوامل می‌تواند اثر بخشی IG را کاهش دهد یا خطر بیماری و عوارض را بسته به شرایطی که با آن‌ها در ارتباط است، افزایش دهد.

دوز توصیه شده IGIM 0.5 میلی لیتر / کیلوگرم وزن بدن (حداکثر دوز = ۱۵ میلی لیتر) و دوز توصیه شده IGIV 400 میلی‌گرم / کیلوگرم است.

اگر یک ارائه کننده مراقبت‌های بهداشتی بدون داشتن شواهد ایمنی در معرض عامل بیماری سرخک قرار گیرد، واکسن MMR باید در عرض ۷۲ ساعت به آن فرد داده شود، یا باید IG در عرض ۶ روز تجویز شود.

جداسازی

افراد مبتلا به عفونت باید چهار روز پس از ایجاد بثورات به طور جداگانه ایزوله شوند. احتیاط‌های در مورد راه‌های هوایی باید در سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی مورد توجه قرار گیرد. صرف نظر از وضعیت مصونیت احتمالی، تمام کارکنان مراقبت‌های بهداشتی که در اتاق قرار می‌گیرند، باید از اقدامات احتیاطی تنفسی مطابق با اقدامات احتیاطی کنترل عفونت هوا استفاده کنند (استفاده از یک ماسک N95 یا یک دستگاه تنفسی با اثربخشی مشابه در جلوگیری از انتقال هوا).

با توجه به احتمال کمبود واکسن MMR در تأمین‌کنندگان مراقبت‌های بهداشتی در معرض آلودگی به عامل هوای، باید همه اقدامات احتیاطی هوا را در مراقبت از بیماران مبتلا به سرخک انجام دهند. بیمارانی که نیاز به اقدامات احتیاطی هوا را دارند، باید در یک اتاق قرنطینه عفونت‌های هوا زاد (AIIR) قرار داد.

افراد بدون شواهدی از مصونیت که از علل پزشکی یا … به دلایلی از واکسیناسیون سرخک محروم شده‌اند و افرادی که در دوره زمانی مناسب PEP دریافت نمی‌کنند باید از قرار گرفتن در نواحی طغیان بیماری تا ۲۱ روز پس از شروع بثورات در آخرین مورد سرخک اجتناب کنند.

درمان بیماری سرخک

هیچ درمان خاص ضد ویروسی برای بیماری سرخک وجود ندارد. مراقبت‌های پزشکی حمایتی است و به کاهش علائم و درمان عوارض مانند عفونت باکتری کمک می‌کند.

موارد شدید بیماری سرخک در میان کودکان، مانند کسانی که در بیمارستان بستری هستند، باید با ویتامین A درمان شوند. تجویز ویتامین A باید بلافاصله پس از تشخیص و روز بعد تکرار شود. توصیه می‌شود که دوزهای روزانه مشخص شوند.

منبع این مقاله : CDC

این مقاله به طور اختصاصی توسط مجله قرمز ترجمه شده است.