ده فرمان حضرت موسی (ع) به قومش

ده فرمان فهرستی از دستورات مذهبی است که طبق کتاب‌های سفر خروج و سفر تثنیه از جانب خدا، بر موسی (ع) در کوه سینا وحی شد. به باور یهودیان و مسیحیان، این احکام بر دو لوح سنگی حک شدند و موسی آن‌ها را برای قوم بنی اسرائیل خواند.

محتوای ده فرمان چیست؟

این فرمان‌ها محور شریعت یهود بوده و تمام احکام شریعت نیز در همین فرمان‌ها ریشه دارد. قوم اسرائیل با پذیرفتن این فرمان‌ها با خدا هم‌پیمان می‌شدند.

ده فرمان در باب ۲۰ سفر خروج و در باب پنجم سفر تثنیه، به طور منظم و با تفاوت‌هایی بسیار اندک و در جای جای تورات، به گونه‌ای پراکنده ذکر شده است.

ده فرمان در قرآن

در قرآن نیز به الواح (لوح ها) اشاره شده است که بعضی تصور می کنند همان دو لوح ده فرمان است در حالی که در این آیه، لوح به صورت جمع آمده و نه مثنی، پس یا لوح ها از نظر قرآن بیشتر از سه تا بوده است یا اصلا منظور قرآن چیز دیگری است.

ده فرمان چگونه به وجود آمد؟

بعد از اینکه موسی و هارون با انبوه اسرائیلیان از مصر خارج شدند بعد از سه ماه به کوه سینا رسیدند. حضرت موسی و یوشع برای مشورت با یهوه به قله کوه می روند و چهل روز در آن جا می مانند و در بازگشت لوحه سنگی را که یهوه با انگشت خویش فرامینش را بر آنها نوشته با خود می آورند که البته فرامین و دستوراتی که در کتاب خروج به نام یهوه اعلام می شود بیش از ده عدد می باشد لکن پایه میثاق یهوه با قوم اسرائیل همین ده فرمان است که سومین میثاق مهم یهوه و معروف به میثاق سیناست که بنی اسرائیل موظف می شوند فرامین و احکام یهوه را اجرا کنند. این میثاق با پاشیدن خون گاو قربانی به سوی مردم تثبیت می شود و موسی (ع) آن را خون میثاق می نامد و با شامی که افراد قوم در حضور یهود صرف می کنند پیمان تأیید می شود.

ده فرمان کدامند؟

فرمان یکم: من یهوه خداى تو هستم که تو را از زمین مصر از خانه غلامى بیرون آوردم، خدایان دیگرى غیر از من نباشد.

فرمان دوم: صورتى تراشیده و هیچ تمثالى از آنچه بالا در آسمان است و از آنچه پائین در زمین است و از آنچه در آب زیر زمین است، براى خود مساز. نزد آنها سجده مکن و آنها را عبادت منما، زیرا من که یهوه خداى تو مى باشم، خداى غیور هستم که انتقام گناه پدران را از پسران تا پشت سوم و چهارم از آنان که مرا دشمن دارند، مى گیرم. و تا هزار پشت بر آنان که مرا دوست دارند و احکام مرا نگاه دارند، رحمت مى کنم.

فرمان سوم: نام یهوه خداى خود را به باطل مبر، زیرا خداوند کسى را که اسم او را به باطل ببرد، بى گناه نخواهد شمرد.

فرمان چهارم: روز شنبه را یاد کن تا آن را تقدیس نمائى. شش روز مشغول باش و همه ی کارهاى خود را بجا آور. اما روز هفتمین، سَبْتِ یَهْوَه، خداى تو است. در آن هیچ کار مکن، تو و پسرت و دخترت و غلامت و کنیزت و بهیمه ات و مهمان تو که درون دروازه هاى تو باشد؛ زیرا که در شش روز خداوند آسمان و زمین و دریا و آنچه را که در آنهاست، بساخت و در روز هفتم آرام فرمود، از این سبب خداوند روز هفتم را مبارک خواند و آن را تقدیس نمود.

فرمان پنجم: پدر و مادر خود را احترام نما تا روزهاى تو در زمینى که یهوه خدایت به تو مى بخشد، دراز شود.

فرمان ششم: قتل نکن.

فرمان هفتم: زنا نکن.

فرمان هشتم: دزدی نکن.

فرمان نهم: بر همسایه ی خود شهادت دروغ مده.

فرمان دهم: به خانه همسایه خود طمع مورز و به زن همسایه ات و غلامش و کنیزش و گاو و الاغش و به هیچ چیزى که از آن همسایه تو باشد، طمع مکن.

اتفاقات بعد از نزول ده فرمان

در سِفْرِ خروج باب بیستم تورات آمده است که چون موسى در کوه طور (سینا) به حضور یهوه رسید، با او حرف زد و پیمان بست. علامت قوس و قزح در آسمان به منزله امضاى یهوه در پائین قرارداد است. این قرارداد در همه جا بر لوح سنگى نوشته شد. در این الواح ده فرمان نگاشته شده است؛ یعنى فرامین دهگانه که در میان یهودیان احترام فراوانى دارد. فرامین دهگانه چنین است:

برخى معتقدند که الواح و ده فرمان موسى متأثر از قانون حمورابى است ولی به نظر عده اى دیگر احکام دهگانه اى که بر موسى نازل شده، غیر از احکام ده گانه مذکور است. در تاریخ انبیاء آمده است که: چون موسى از کوه طور سینا دیرتر از موعد مقرر بازگشت، گروهى از بنى اسرائیل به عبادت گوساله طلائى و زرینى که سامرى ساخته بود، اقدام کردند و مذبح براى او بنا نمودند و اطرافش به رقص و پایکوبى پرداختند. لذا موسى پس از بازگشت، آنان را سرزنش نمود و از ثروت آنان کم نمود و اموال، طلا و جواهراتی را که براى ساختن تابوت از آنان گرفته بود، صرف تقویت تشکیلات و لشکرى نمود که از فرزندان لاویان که از قوم خود موسى و از سایر اسباط دیگر دلیرتر بودند؛ و دیگر اینکه اقدام به قتل عام گوساله پرستان نمود.

اشاره قرآن به گوساله سامری

قرآن به این موضوع اشاره کرده است. قرآن ساختن گوساله را به شخص سامرى نسبت داده و ساحت مقدس هارون که وزیر و وصى موسى بود، از این تهمت منزه است.