انواع افسردگی پس از زایمان، چگونه درمان می شود؟

افسردگی بعد از زایمان (PPD) ترکیبی پیچیده از تغییرات جسمی، احساسی و رفتاری است که پس از زایمان در یک زن اتفاق می افتد. با توجه به DSM-5، کتابچه راهنمای تشخیص اختلالات روانی، PPD نوعی افسردگی کلیدی بوده که مقطع شروع آن طی چهار هفته پس از زایمان است. تشخیص انواع افسردگی پس از زایمان علاوه بر فاصله زمانی بین زایمان و شروع افسردگی، به شدت بروز آن نیز بستگی دارد.

افسردگی بعد از زایمان با تغییرات شیمیایی، اجتماعی و روانی مرتبط با داشتن یک نوزاد ارتباط دارد. این اصطلاح در واقع طیفی از تغییرات جسمی و احساسی را که بسیاری از مادران جدید تجربه می کنند، توصیف می کند. خبر خوب این است که افسردگی بعد از زایمان با دارو و مشاوره درمان می شود.
تغییرات شیمیایی شامل کاهش سریع هورمون پس از زایمان است. ارتباط واقعی بین این افت و افسردگی هنوز مشخص نیست، اما آنچه که شناخته شده است این است که سطوح استروژن و پروژسترون، هورمون های تولید مثل زنان، در دوران بارداری تا ده برابر افزایش یافته و سپس پس از زایمان به شدت کاهش می یابد. سه روز پس از فارغ شدن یک زن، سطح این هورمون ها تا آنچه که پیش از باردار شدن بود، افت می کند.
علاوه بر این تغییرات شیمیایی، تغییرات اجتماعی و روانشناختی مرتبط با داشتن یک نوزاد نیز باعث افزایش خطر افسردگی می شود.

علائم افسردگی پس از زایمان، شبیه به همان مواردی است که معمولاً بعد از زایمان به طور طبیعی نیز اتفاق می افتند. مواردی مانند خوابیدن، تغییر اشتها، خستگی بیش از حد، کاهش میل جنسی و تغییرات خلقی مکرر. اما علائم دیگری از افسردگی عمده نیز با این موارد همراه هستند که به زایمان ارتباطی نداشته و عادی نیستند و ممکن است شامل علائم افسردگی حاد باشند مانند حس از دست دادن لذت؛ احساس بی ارزش بودن، ناامیدی و بی کفایتی؛ افکار مرگ و یا خودکشی و یا حتی افکار آسیب زدن به شخصی دیگر.

تعدادی از عوامل می تواند خطر افسردگی پس از زایمان را افزایش دهد، از جمله :
- سابقه افسردگی پیش از بارداری یا در طول بارداری
- سن زن در زمان حاملگی، هر چه جوانتر، احتمال خطر بالاتر
- دمدمی مزاج بودن و حس تردید در ادامه دادن بارداری
- فرزندان قبلی، هر چه تعداد فرزندانتان بیشتر باشد بیشتر احتمال دارد که در بارداری بعدی افسردگی بگیرید
- داشتن سابقه افسردگی یا اختلال افسردگی قبل از قاعدگی (PMDD)
- حمایت اجتماعی محدود
- زندگی به تنهایی
- درگیری های زناشویی

آیا افسردگی پس از زایمان معمول است؟
بیشتر مادران جدید بعد از فارغ شدن، "نوسانات خلقی پس از زایمان” را تجربه می کنند. در تقریباً یک نفر از هر ۱۰ نفر از این زنان، این نوسانات به افسردگی شدید و طولانی مدت بعد از زایمان بسط می یابد. حدود یک نفر در هر ۱۰۰۰ زن دارای یک بیماری جدی تر به نام جنون یا روانپریشی پس از زایمان است.

انواع افسردگی پس از زایمان چیست؟
سه نوع تغییرات خلقی وجود دارد که زنان بعد از زایمان می توانند داشته باشند :
اول نوسانات خلقی پس از زایمان است که در اکثر زنان در روزهای نخستین پس از زایمان اتفاق می افتد و طبیعی است. مادر جدید دارای نوسانات ناگهانی خلقی خواهد بود به طوریکه می تواند یک لحظه احساس خوشحالی زیاد داشته باشد و سپس در زمان کوتاهی پس از آن احساس ناراحتی شدید. او بدون هیچ دلیلی ممکن است گریه کند و می تواند احساس بی قراری، تحریک پذیری، بی قراری، اضطراب، تنهایی و ناراحتی داشته باشد.
این نوسانات خلقی می توانند تنها چند ساعت یا تا یک و دو هفته بعد از زایمان به طول بینجامد، بنابراین لزوماً نیازمند تحت درمان قرار گرفتن یک ارائه دهنده خدمات بهداشتی نیست و اغلب، پیوستن به یک گروه پشتیبانی از مادران جدید و یا صحبت با مادران دیگر کمک می کند.
دوم افسردگی بعد از زایمان سزارین و یا طبیعی است، که می تواند از چند روز یا حتی چند ماه پس از زایمان رخ دهد. PPD می تواند پس از تولد هر کودک و نه صرفاً اولین فرزند، اتفاق بیفتد. یک زن می تواند احساساتی شبیه به آنچه در "نوسانات خلقی” داشت مانند غم، ناامیدی، اضطراب و تحریک پذیری را در این نوع نیز داشته باشد، اما بسیار قوی تر.
PPD اغلب یک زن را از انجام درست کارهای مورد نیاز و روزانه اش باز می دارد و هنگامی که توانایی یک زن دارای بچه کوچک در امور روزانه اش تحت تأثیر قرار بگیرد، او نیاز به ملاقات ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی مانند پزشک متخصص و یا پرستار مجرب دارد. دکتر می تواند علائم افسردگی او را تشخیص داده و یک برنامه درمانی تدوین کند. اگر برای درمان PPD در یک زن اقدام نشود، علائم می توانند بدتر شوند. البته با اینکه PPD یک بیماری جدی است، با دارو و مشاوره درمان می شود.
روانپریشی پس از زایمان یک بیماری بسیار جدی روحی-روانی است که می تواند مادران جدید را تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری می تواند به سرعت و اغلب در طی سه ماه اول پس از زایمان بروز کند. زنان می توانند ارتباطشان با دنیای واقعی را از دست بدهند.
اختلالات شنوایی (شنیدن چیزهایی که در واقع اتفاق نمی افتد مانند صحبت کردن افراد) و توهمات (باور های جدی به مسائلی که به وضوح نامعقول هستند) در این بیماری شایع است، اما توهم های تصویری (دیدن چیزهایی که وجود ندارد) کمتر رایج است.
نشانه های دیگر عبارتند از بی خوابی (عدم توانایی خواب)، احساس هیجان و عصبانیت، قدم زدن بیهوده، بی حوصلگی و احساسات و رفتارهای عجیب و غریب. زنان مبتلا به روانپریشی پس از زایمان باید تحت درمان باشند و تقریباً همیشه به دارو نیاز دارند. گاهی اوقات این زنان به بیمارستان منتقل می شوند، زیرا در معرض ایجاد خطر برای خود یا دیگران هستند.

علائم اختلال وسواس عملی اخیراً به ندرت در دوره پس از زایمان اتفاق می افتد (حدود ۱ تا ۳ درصد از زنان). این وسواس معمولاً مربوط به نگرانی هایی در مورد سلامت کودک و یا ترس های نامعقول از آسیب رسیدن به کودک است. اختلال هراس نیز ممکن است رخ دهد. هر دو حالت اغلب با افسردگی همراه هستند.

در اینجا چند نکته وجود دارد که رعایت آنها می تواند به شما کمک کنند تا با شرایط جدید و داشتن یک نوزاد راحت تر کنار بیایید :
- کمک بخواهید – بگذارید دیگران هر گونه که می توانند به شما کمک کنند.
- در مورد توقعاتتان از خود و کودک، واقع بین باشید.
- ورزش کنید – در حد رعایت محدودیت هایی که پزشک شما ممکن است برایتان اعمال کند، تحرک داشته باشید، بیرون بروید و کمی پیاده روی کنید.
- انتظار چند روز بد را نیز در کنار روزهای خوب داشته باشید.
- یک رژیم غذایی منطقی را دنبال کنید و از مصرف الکل و کافئین اجتناب کنید.
- همکاری و ارتباطتان با همسرتان را تقویت کنید – برای همدیگر وقت بگذارید.
- با خانواده و دوستان خود در تماس باشید – خود را جدا نکنید.
- هنگامی که شما برای اولین بار به خانه می روید، بازدیدکنندگان را محدود کنید.
- تماس های تلفنی خود را محدود و گلچین کنید.
- زمانی که نوزاد شما خواب است، خودتان نیز استراحت کنید.

چگونه انواع افسردگی پس از زایمان درمان می شود؟

افسردگی بعد از زایمان چقدر طول می کشد؟ افسردگی پس از زایمان با توجه به نوع و شدت علائم در مادران متفاوت است. گزینه های درمان عبارتند از داروهای درمان اضطراب یا داروهای ضد افسردگی، روان درمانی و مشارکت در یک گروه حمایت کننده برای آموزش و حمایت عاطفی.

در مورد روانپریشی پس از زایمان، داروهای مورد استفاده برای درمان مسائل روحی-روانی نیز معمولاً اضافه می شوند. بستری در بیمارستان نیز اغلب لازم است.

اگر شیرده هستید، گمان نکنید که نمی توانید از دارو برای افسردگی، اضطراب و یا حتی روان درمانی استفاده کنید. با دکتر خود صحبت کنید. تحت نظارت پزشک، بسیاری از زنان در هنگام تغذیه کودکشان با شیر مادر دارو مصرف می کنند. این یک تصمیم بین شما و دکترتان است. البته درمان گیاهی و خانگی هم برای افسردگی وجود دارد که می توانید آنها را در این مقاله ببینید. و یا با دکتر طب سنتی ملاقات کنید.

عدم درمان افسردگی پس از زایمان، می تواند برای مادران جدید و کودکان آنها خطرناک باشد. در شرایط زیر مادر جدید باید به دنبال درمان حرفه ای خود باشد:
- علائم او بیش از دو هفته ادامه داشته باشد.
- قادر به کارکردن به طور طبیعی نباشد.
- نمی تواند با شرایط روزمره کنار بیاید.
- در فکر آسیب زدن به خود و یا کودک خود باشد.
- احساس اضطراب شدید و ترس در بیشتر روزها داشته باشد.