لیست ضرب‌ المثل‌های فارسی و ایرانی با معنی و توضیحات

توانایی در بکار بردن ضرب المثل‌های فارسی و ایرانی به دانش ما از آن‌ها بستگی دارد. ما بر آن شدیم تا با گردآوری و ارائه شیرین‌ترین و پرکاربردترین ضرب‌ المثل‌های فارسی و ایرانی قدمی در این راه گمارده باشیم.

ضرب‌المثل (سخنان برجسته، روشن، پندآمیز و مستقل که در زبان مردم رایج است) گونه‌ای از بیان است که معمولاً تاریخچه و داستانی پندآموز در پس بعضی از آن‌ها نهفته است. بسیاری از این داستان‌ها از یاد رفته‌اند، و پیشینه برخی از امثال بر بعضی از مردم روشن نیست؛ بااین‌حال، در سخن به‌کار می‌رود. شکل درست این واژه «مَثَل» است و ضرب در ابتدای آن اضافه است. به عبارت دیگر، «ضرب المثل» به معنای مَثَل زدن (به فارسی: داستان زدن) است.

در مورد پیدایش و رواج امثال و اصطلاحات مثلی هیچ گونه اطلاعی در دست نیست. جملاتی که امروزه به عنوان امثال و حکم شناخته شده و در تکلم عموم جاری است، ابتدا گفتار لحظه‌ای و ترواش برق‌آسای اندیشه انسان سخن‌گو بوده که به لحاظ مؤثر بودن، دقیق‌ بودن و دلنشین‌ بودن آن در ذهن شنونده حک و سپس تکرار شده‌ است. اولین گوینده یک عبارت مثلی به همان اندازه ناشناس است که گویندگان و نویسندگان اشعار فولکلوریک و اساطیر باستانی.

در این بخش از مجله اینترنتی ستاره، به ارائه و بررسی معروف‌ترین، شیرین‌ترین و پرکاربردترین ضرب المثل‌های فارسی پرداخته‌ایم و بدین لحاظ از منابع مختلفی سود جسته‌ایم. با کلیک بر روی هر کدام از حروف، صفحات جدیدی باز خواهد شد و در آن صفحات هر کدام از ضرب المثل‌ها گاه کوتاه و گاه به تفصیل تقدیم می‌گردد. در اینجا ذکر این نکته الزامی است که همه آنچه در این بخش تقدیم شده است در تعریف خاص ضرب المثل نمی‌گنجد و در اصل برخی از موارد ذکر شده از منظر علم بیان، مفید معنی کنایه است. در اصل اینگونه موارد کنایه‌های معروف فارسی‌اند که به دلیل کثرت استعمال با قدری تسامح عنوان ضرب المثل یا مثل سائره یافته‌اند. با همه این احوال حتی چنین کنایه‌هایی در تعریف عام ضرب المثل می‌گنجد.

منتظر نظرات اندیشمندانه شما هستیم. لطفا اگر در باب ضرب المثل‌ها و ریشه و منشاء آنها مطالبی در دست دارید در قسمت نظرات برای ما ارسال کنید.

گروه سرگرمی ستاره