پیوند هنر و تکنولوژی بر پیکره بناهای تاریخی تهران+تصاویر

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، اجرای پروژه نورپردازی «هزار توی زمان» ساخته استفان دو ژراندو، هنرمند فرانسوی بر برج آزادی بهانه ای شد تا با این تکنولوژی جدید و کابردهای آن بیشتر آشنا شویم؛ تکنولوژی که به مدد بسیاری از هنرها از جمله سینما، موسیقی و نمایش آمده و آن ها را متحول کرده است. تاکنون در تهران چندین ویدئو مپینگ اجرا شده است که می توان به «جان نخست» بر نمای ساختمان دانشکده معماری پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران در سال 94 و سمفونی «سیمرغ صلح» در برج آزادی در سال 96 اشاره کرد.

در واقع ویدئو مپینگ یا پروجکشن مپینگ ترکیبی از نور و تصویر همراه با صدا و موسیقی است که به واسطه آن می توان احجام و سطوح نا متعارف را به سطوح نمایشی ویدئویی تبدیل کرد و با ارائه تصاویر و طرحهای سه بعدی بر روی سطوح هماهنگ با موسیقی مناسب تصاویر نمایشی متفاوتی عرضه کرد .

تاریخچه استفاده از ویدئو مپینگ بسیار دور تر از است و به دوره ی اختراع سینما برمی گردد؛ برای اولین بار پروجکشن بر روی سطوح غیرصاف در افتتاحیه ی یکی از تورهای اجرا شده در دیزنی لند در سال ۱۹۶۹ انجام شد؛ در این تور، تصاویر سرهای جدا شده از بدن بر روی صورت ۵ مجسمه ی سنگی که آواز می خواندند پروجکت شد؛ پروجکشن مپینگ (projection mapping) بعدی در سال ۱۹۸۰ توسط مایکل نیامارک انجام شد. ابتدا اتاقی به همراه دو بازیگر با یک دوربین چرخشی فیلمبرداری می شوند و پس از آن پروژکتور جای دوربین را می گیرد و نتیجه ی این هنر یک ویدئو مپینگ (video mapping) چرخشی است.

از جمله کاربردهای گسترده ویدئومپینگ مربوط به ویدئومپینگ در تریکوهای لباس و بر روی لباس های این مراکز و در نمایشگاه های لباس است که در 10 سال اخیر بسیار مورد توجه واقع شده است؛ ویدئو مپینگ در ایجاد جذابیت برای افراد نقش بسیار مهمی را ایفا می کند، دیزنی لند نه تنها در استفاده از این تکنولوژی پیشگام بود، بلکه در سال ۱۹۹۱ برای اولین بار حق ثبت اختراع «آپارات و روش های پروجکشن بر روی اشیای سه بعدی» را از آنِ خود کرد. ۱۹۹۴ «جنرال الکترونیک» نیز در سال ۱۹۹۴ اختراع «یک سیستم و روش برای افزودن تصاویر سه بعدی کامپیوتر روی شیء واقعی با همان ویژگی ها در فضای واقعی» را به نام خود ثبت کرد.

در سال ۱۹۹۸ ویدئو مپینگ (video mapping) به شکل آکادمیک توسط رمش راسکار، گِرِگ ولچ و هنری فاچز دنبال شد. اختراع آنها به نام «دفتر کار آینده» دنیایی را تصویر می کرد که در آن پروژکتورها همه ی سطوح را پوشش می دادند. توسط این اختراع به جای خیره شدن به صفحه ی کوچک مانیتور، پرسنل شرکت ها قادر بودند دقیقا از پشت میز خود از همکاران خود تصاویر سه بعدی بر روی سطح بزرگ دیوار و غیره دریافت کنند.۲۰۰۴ از سال ۲۰۰۴ به بعد ویدئو پروژکتورهای هوشمند وارد بازار شدند و پیشرفت های چشمگیری در ویدئو مپینگ (video mapping) حاصل شد.

استفاده از این تکنولوژی در ایران در صنعت سینما،موسیقی و نمایش رایج است و این تکنیک در صحنه های تئاتر و کنسرت های موسیقی و شوهای لباس هم به جذابیت بصری کار می افزاید؛ سابقه اجرای ویدئو مپینگ در ایران زیاد نیست و نمونه های انگشت شماری از آن بر بناهای تاریخی اجرا شده است.ویدئو مپینگ «جان نخست» اثر امیر سالاری هشتم آذرماه سال ١٣٩۴ بر نمای ساختمان دانشکده معماری پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران ارایه ‌شد.این اثر با مضمون صلح و روح متعالی بشر و با تکنیکی نوآمد، برای اولین بار در کشور و در دانشگاه تهران به اجرا در آمد.«جان نخست» با استفاده از تصاویر سیمرغ و نقوش پرندگان نمادین بر سفالینه‌های باستانی ۴٢٠٠ سال قبل از میلاد مسیح تا دوره معاصر ایران روایت کرد. تکنیک تولید این اثر هنری، گرافیک متحرک و انیمیشن ٢ و ٣ بعدی است و برای نخستین بار بود که ٣ بعد از یک ساختمان با یک پروژکشن به‌گونه‌ای پوشش داده‌ شد که تصویر پخش شده بدون هیچ کشیدگی بر بنا منتقل شود.«جان نخست» نمونه موفقی بود که برای نخستین بار هنر جدید ویدئو مپینگ را متخصصان داخلی طراحی با فرهنگ بومی و باستانی منطقه تلفیق و اجرا کردند.

نمونه دیگر این هنر اجرای سمفونی «سیمرغ صلح» در برج آزادی در شهریور ماه سال 96 بود که توسط امیررضا سالاری طراحی و اجرا شد. این سمفونی توسط مؤسسه فرهنگی دیسانو با حمایت یونسکو و مجموعه‌ فرهنگی هنری برج آزادی و با به کارگیری تکنیک "ویدئو مپینگ" هم‌زمان با هفته جهانی صلح با مضمونی انسانی از صلح و روح متعالی بشر اجرا شد. در ویدئو مپینگ «سیمرغ صلح» مفاهیم صلح با استفاده از تصاویر نمادین با بهره‌گیری از هنر دنیا، از قبل از میلاد مسیح تا دوره‌ معاصر بر بنای برج آزادی روایت شد.

سال گذشته نیز در اجرای کنسرت _ نمایش سی هم ویدئو مپینگ با تصاویری موضوعی متناسب با این کنسرت در کاخ ملت مجموعه سعد آباد اجرا شد. اجرای ویدئو مپینگ بر بناهای با هویت تاریخی مثل برج آزادی توسط هنرمندان مطرح دنیا می تواند به تبادلات بینا فرهنگی کمک کند و از طرفی روایت گرتاثیرگذاری این بناها در دوره های مختلف با کارکردهای متفاوت باشد، پروژه نور پردازی «هزار توی زمان» ویژه برج آزادی توسط استفان دو ژراندو هنرمند فرانسوی با الگوریتم های زنده ساخته و اجرا شد و با استقبال مواجه شد قرار است این هنرمند نمونه از این اثر را هم در شیراز و موزه هنرهای معاصر کند.

گزارش: لیلا ضامنی

پایان پیام/32