گلزارهای کرمان بهشتی درانتهای زاگرس/از دشت‌های رنگارنگ تا غار یخی

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: استان کرمان این روزها و در اوج گرمای تابستان در استان‌های جنوبی کشور پذیرای هزاران گردشگر در مناطق سردسیر و ارتفاعات است، در کنار شهرستان‌های بافت و رابر و جیرفت که به بهشت کرمان شهرت دارند و مملو از دره‌های سرسبز و رودخانه‌های جاری در زیر جنگل‌های بنه و گردو و بادام هستند در سوی دیگر استان در شهرستان بردسیر شاهد وجود دشت‌هایی مملو از گل هستیم.

شهرستان بردسیر نزدیک‌ترین شهرستان به شهر کرمان بوده که در مسیر کرمان- بندرعباس و کرمان - شیراز قرار گرفته است. این شهرستان بزرگ‌ترین گلزارهای استان کرمان را در خود جای داده است که شامل گلزارهای طبیعی در روستای لاله‌زار و گلزار و بیدخون و گلزارهای مصنوعی در روستاهای مختلف به‌خصوص لاله‌زار است که دشت را مملو از گل‌های صورتی محمدی کرده است.

«لاله‌زار» عروس طبیعت کرمان

باغ‌های مملو از میوه‌های تابستانی نیز طراوتی خاص به این بخش از استان کرمان داده است، «لاله‌زار» تاج طبیعت‌گردی تابستانه استان کرمان است. این بخش از استان کرمان مرتفع‌ترین منطقه مسکونی استان کرمان محسوب می‌شود که در دامنه کوه شاه و کوه‌های هزار در انتهای سلسله کوه‌های زاگرس قرارگرفته‌اند و مهم‌ترین منابع آب مرکز استان نیز از ارتفاعات سر به فلک کشیده این منطقه تأمین می‌شود.

وجود ده‌ها سد آبی زیبایی خاصی به منطقه داده و کمپ گردشگری لاله‌زار نیز امکانات موردنیاز برای اسکان گردشگران را فراهم کرده است.

ارتفاعات لاله‌زار مملو از گیاهان مختلف دارویی است و با بالا رفتن ارتفاع منطقه تنوع و خواص گیاهان دارویی منطقه نیز تغییر می‌کند. این منطقه در ۷۵ کیلومتری شهر بردسیر قرارگرفته است و ۲۷۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.

ارتفاع این منطقه سبب شده است اقلیم لاله‌زار نیز تغییر کند و در اکثر روزهای گرم تابستان لاله‌زار یکی از خنک‌ترین مناطق مسکونی کشور محسوب شود و نکته قابل‌توجه اینکه آب در این روستا در دمای ۸۵ درجه سانتی‌گراد جوش می‌آید.

هزاران هکتار باغ گل محمدی و انواع گیاهان دارویی در لاله‌زار وجود دارد و قطب تولید گیاهان دارویی و عرقیجات در استان کرمان و دومین قطب تولید گلاب در کشور محسوب می‌شود. گل محمدی و انواع عرقیجات ازجمله عرق نسترن، گلاب، نعناع، کاسنی و ده‌ها گونه دیگر از این نوع محصولات در صدها کارگاه خانگی در منطقه تولید می‌شود و درب آن‌ها به روی گردشگران باز است.

روستای لاله‌زار و دشت‌های اطرافش پهنه‌ای از گل‌های رنگارنگ ازجمله لاله، شقایق، بنفشه‌های کوهی و آلاله را در مقابل چشم گردشگران قرار داده است و تابلویی رنگارنگ را در دامنه‌ای مرتفع از کوه قرار داده که طبیعتی دل‌نشین را تداعی می‌کند.

روستای لاله‌زار و دشت‌های اطرافش پهنه‌ای از گل‌های رنگارنگ ازجمله لاله، شقایق، بنفشه‌های کوهی و آلاله را در مقابل چشم گردشگران قرار داده است و تابلویی رنگارنگ را در دامنه‌ای مرتفع از کوه قرار داده که طبیعتی دل‌نشین را تداعی می‌کندروستای لاله‌زار در دامنه کوه استقرار دارد و اکثر خانه‌های این روستا به شکل سنتی و به‌صورت خانه باغ بناشده‌اند و زندگی سنتی مردم در این روستا در خانه‌های بومگردی در مقابل دیدگان گردشگران قرار گرفته است.

طبق گفته مردم محلی در هر فصل از سال دشت‌های لاله‌زار به دلیل رویش گل‌های خاص رنگی جدید به خود می‌گیرند. در هر جایی از این دشت صدای بلبل‌های هزاردستان و سهره‌های وحشی به گوش می‌رسد که روح تازگی و طراوت بی‌پایان را به این روستا می‌بخشد.

ارتفاعات لاله‌زار در فصول مختلف سال پذیرای کوهنوردان و صخره‌نوردان از سراسر کشور است، صنعت گردشگری در سال‌های اخیر در این منطقه توسعه‌یافته است و مردم پذیرای استقبال قابل‌توجه گردشگران هستند که با آغاز فصل بهار به لاله‌زار می‌آیند و تا روزهای آخر تابستان در این منطقه این حضور ادامه دارد.

شغل اصلی مردم کشت گیاهان دارویی و در نهایت عرق‌گیری از آن‌ها در خانه‌ها و کارگاه‌های محلی است. در پهنه دشت و دامنه کوه نیز سیاه‌چادرهای عشایر برپا شده است که منظره‌ای زیبا را ایجاد کرده است.

نکته جالب اینکه حتی در روزهای گرم تابستان برف روی قله کوه‌های مرتفع منطقه دیده می‌شوند که با آب شدن آن‌ها ده‌ها رودخانه در پهنه دشت ایجاد می‌شود که اکثراً به سدهای خاکی ازجمله سد لاله‌زار ختم می‌شود که زمینه ماهیگیری و تفریح مردم را نیز فراهم کرده است. همچنین بقعه امام‌زاده هاشم نیز در روستای لاله‌زار به مکانی برای آرامش دل تبدیل شده است.

اما در کنار «لاله‌زار» یکی از زیباترین روستاهای کشور به نام «گلزار» وجود دارد، همان‌طور که از نام این روستا هم مشخص است گلزار نیز مملو از دشت‌های گل است اما کشاورزی و باغ‌های پر ثمر گلابی و سیب، زردآلو و گیلاس هم در این روستا وجود دارد که مردم برای معرفی محصولاتشان هرسال جشنواره سیب و گلابی راه می‌اندازند.

۳۰ کیلومتر مربع دشت مملو از گل

از گلزار به‌عنوان بهشت گم‌شده کرمان یاد می‌کنند این دشت دل‌فریب در کنار جاذبه‌های طبیعی دارای ابنیه و مناطق تاریخی نیز است، در راه رسیدن به این دشت باید از جاده‌ای که در دو سویش باغ‌های میوه قرارگرفته‌اند عبور کرد. اما یکی از زیباترین جلوه‌های این منطقه دشت ریواس است که مملو از گل‌هایی با همین نام است و وسعت ۳۰ کیلومترمربع را در بر می‌گیرد.

درختان کهن‌سال و خانه‌های خشت و گلی و گنبدی این منطقه در کنار رودخانه‌های خروشان مجموعه‌ای زیبا را به وجود آورده که هزار و ۵۰۰ هکتار باغ انواع میوه‌های تابستانی تزئینش کرده است.

مناره سلجوقی، شیروئیه، مسجد جامع، مسجد حسین‌خانی، آسیاب آبی، دارقاضی، باغ چهل کره، خانه‌های فرمانفرما و اماکن زیارتی چون آستان مقدس امامزاده عبدالله‌(ع)، گذرگاه امیرالمؤمنین(ع)، بقعه شیخ هارون و شاه مراد ازجمله داشته‌های تاریخی گلزار هستند.

از این روستا با عنوان روستای شکوفه‌ها نیز یاد می‌شود و به دلیل وجود درختان متعدد میوه روستا مملو از شکوفه می‌شود که در فصل تابستان گلزار را به مرکز اصلی تأمین میوه شهرهای بزرگ استان کرمان تبدیل می‌کند.

بیدخون میزبان تنها یخچال طبیعی استان کرمان و درختان گردوی ۲۰۰۰ ساله

اما شاید بتوان گفت یکی از زیباترین مناطق طبیعت‌گردی استان کرمان روستای بیدخون است، این روستا در ۳۶ کیلومتری بردسیر قرار دارد.

این روستا در دره‌ای با همین نام قرار گرفته است که متراکم‌ترین باغ‌های میوه استان کرمان را تشکیل می‌دهند، بیدخون مملو از باغ‌های گردوی کهن‌سال است، مردم این روستا میهمان‌نواز هستند و ده‌ها مرکز بومگردی در این روستا وجود دارد.

درختان گردوی ۲ هزارساله در کنار رودخانه‌ای خروشان که از ارتفاعات سرازیر شده است طراوت روستا را با بوی پونه و بابونه و آلاله درهم‌آمیخته است. اما یکی از عجیب‌ترین دیدنی‌های بیدخون تنها یخچال دائمی استان کرمان است.

در ارتفاعات بیدخون صخره‌های دائمی از یخ وجود دارد که در میان آن‌ها غارهای یخی پدید آمده است. توده‌های عظیم از برف و یخ که باقی‌مانده از بارش‌های سال‌های گذشته هستند. این یخچال‌ها مهم‌ترین منبع آب بیدخون در فصل تابستان هستند و طبیعتی بکر و دل‌نشین را ایجاد کرده‌اند.

در ارتفاعات بیدخون صخره های دائمی از یخ وجود دارد که در میان آنها غارهای یخی پدید آمده است. توده های عظیم از برف و یخ که باقی مانده از بارشهای سالهای گذشته هستند

گفته می‌شود این روستا از دوره‌های قبل از ورود اسلام به ایران پابرجا بوده است و برخی از درختان این روستا عمری بیشتر از دو هزار سال دارند، لهجه مردم بیدخون محلی و منحصربه‌فرد است و درآمد مردم این روستا اکثراً از راه کشاورزی تأمین می‌شود.

روستا در دامنه دره و در امتداد روستا بنا شده است گردو، گیلاس و گلابی، ماست، شیر، پنیر، کشک، روغن حیوانی، پوست، کرک و پشم گوسفند و عسل ازجمله سوغات این روستای زیبا محسوب می‌شود.

این روستا با کوه‌های دستکوئیه، بحر آسمان و کوه یشم محصور شده است که موجب حضور مستمر کوهنوردان حرفه‌ای در منطقه است و به همین دلیل در ارتفاعات کمپ‌های کوهنوردی احداث شده است.

فرهنگ غنی مردم این منطقه موجب ایجاد معماری منطقه منحصربه‌فرد شده، ضمن اینکه لباس مردم و غذاها و حتی بازی‌های بومی و محلی مردم بیدخون هم جزو جاذبه‌های گردشگری است.

در کنار این سه روستای مملو از گل که این روزها میزبان هزاران گردشگر از استان‌های مجاور و دور و نزدیک کشور هستند شهرستان بردسیر دارای جاذبه‌های منحصربه‌فرد دیگری در زمینه طبیعت‌گردی و تاریخی است که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود.

منطقه حفاظت‌شده بیدوئیه زیست‌گاه غزال ایرانی

این منطقه از سال ۵۷ تحت محافظت بوده است و مساحتی معادل ۱۶۶ هزار و ۳۳ هکتار دارد و رودخانه‌های همیشه جاری در این منطقه در طول سال پذیرای گونه‌های مختلف پرندگان آبزی و کنار آبزی است.

پوشش گیاهی منطقه شامل درمنه، فرفیون، قیچ، گز، گون، بنه، بلوط، آلبالو وحشی‌ و ارژن است، این منطقه ازنظر تنوع گیاهی نیز از اهمیت خاصی برخوردار است.

آهو، کل وبز، قوچ و میش‌، کاراکال و یوزپلنگ انواع گربه‌سانان نادر ازجمله یوزپلنگ آسیایی از جانوران حمایت‌شده این منطقه محسوب می‌شوند و بیشترین جمعیت زاد و ولدکننده چهارپایان علفخوار و پرندگان در استان کرمان در این منطقه یافت می‌شود. این منطقه یکی از بهترین و مهم‌ترین زیستگاه‌ها برای آهو یا همان غزال ایرانی در استان کرمان است.

آبشار هجین

آبشار هجین در بخش شمالی شهر بردسیر و در میان دشت همواری که روستاهای هجین، ملک‌آباد، خالق آباد و آبادی‌های دیگری که حاشیه رودخانه هجین شکل‌گرفته‌اند؛ قرار دارد.

در این منطقه چشم‌اندازهای زیبایی از باغ‌ها و پوشش سبز درختان وحشی به وجود آمده که جریان آب رودخانه، بر طراوت و جلوه‌های آن افزوده است. این جلوه‌ها باوجود آبشار هجین، دل‌نوازتر و دیدنی‌تر شده‌اند.

این رودخانه به سمت کبوترخان و جاده کرمان-رفسنجان ادامه می‌یابد. محدوده و بستر آبشار هجین را تخته‌سنگ‌های پهن در برگرفته‌اند و جریان رودخانه با ارتفاعی حدود ۶متر، به حوضچه‌ای که در کف سخت زمین شکل‌گرفته، فرومی‌ریزد. پوشش درخت‌ها و درختچه‌ها به‌خصوص «سرخگزها» بر زیبایی‌های این محدوده می‌افزاید.

دریاچه ترشاب

دریاچه تُرشاب یکی از دریاچه‌های استان کرمان است که در ۱۳ کیلومتری جنوب شهرستان بردسیر و در نزدیکی روستای ترشاب قرار دارد.

این دریاچه فصلی از ذوب برف‌های ارتفاعات و همچنین رودخانه فصلی آب بخشا تغذیه می‌شود. وسعت این دریاچه بر اساس میزان آب‌گیری آن متفاوت است و به‌طور متوسط عمق آن به ۵۰ سانتی‌متر نمی‌رسد. آب این دریاچه شور و غیرقابل استفاده است.

در اطراف دریاچه بیشتر گیاه نِی دیده می‌شود که به‌صورت انبوه و متراکم، بیش از ۸۰ درصد سطح آن را می‌پوشاند. به همراه نیِ، گیاهان دیگری چون سازو و لویی نیز دیده می‌شود.

حیات‌وحش دریاچه ترشاب را بیشتر انواع پرندگان تشکیل می‌دهند به‌ویژه پرندگانی چون اردک سرسبز، اگرت سفید و حواصیل خاکستری که در زمستان‌ها در این منطقه مأوا می‌گیرند. از پستانداران اطراف تالاب نیز می‌توان به گرگ و روباه اشاره کرد.

ارگ تاریخی بردسیر

ارگ بردسیر در مرکز شهر بردسیر و روبروی مسجد جامع، که خود نیز از آثار قدیمی است، قرار دارد. مساحت آن بیش از ۲۳۰۰ مترمربع بوده که به‌طور میانگین ۸ متر بالاتر از سطح خیابان است. قدمت این ارگ به بیش از ۳۰۰ سال قبل می‌رسد.

فضاهای بیرون آمده در کاوش‌های مختلف، ازجمله یک حیاط با چهار ایوان قرینه که دارای هشت ورودی است و نیز سایر امکانات سکونتی از قبیل آشپزخانه و سیستم آب‌رسانی بیانگر این واقعیت است که ارگ بردسیر روزگاری مکان مناسبی برای سکونت حاکمان به شمار می‌رفته و به‌عنوان یک قلعه نظامی مطرح بوده است.

در سفال دهانه یکی از حلقه‌های چاه با خط نستعلیق این عبارت نوشته‌شده «محمدقلی سنه ۱۱۲۳»، که تاریخ ساخت بنا را نشان می‌دهد. مصالح به‌کاررفته در ساخت این بنا خشت خام است و در مواردی مانند فرش حیاط و ساخت حوض، از آجر استفاده شده است.

برای تأمین آب موردنیاز، از چاه‌های موجود در ارگ استفاده می‌شده و آب پس از طی مسیر شیب‌داری از چاه یا آب‌انبار تا تنبوشه وسط حوض به‌صورت فواره ظاهر می‌شده که به آن زیبایی خاصی می‌بخشیده است. تاکنون اشیاء مختلفی مانند سفال‌های ساده و لعاب‌دار، ظروف مربوط به دوره ایلخانی و صفوی، اشیاء فلزی و آلات جنگی و دو گوی فلزی مربوط به توپ‌های دوران صفویه، معروف به زنبورک یافت شده است.

خانه بهادر الملک

خانه بهادرالملک بردسیر یکی از بناهای تاریخی شهر بردسیر است. این خانه در برِ غربی خیابان شریعتی بردسیر واقع است. این بنا توسط عبدالمظفرخان سرتیپ مشهور به بهادرالملک که در بردسیر به لقب «ابدال» معروف بود، به روزگار قاجار ساخته شده است.

این بنا همچون اکثر ابنیه دوره قاجاریه این بخش از کشور، با پلان حیاط مرکزی و فضاهای اطراف ساخته شده است بدین نحو که در جبهه شمالی حیاط، سه‌دری و در جبهه جنوبی، تالار وسیعی وجود دارد و سایر فضاهای جبهه‌های شرقی و غربی شامل انبارها، اتاق‌های خدمه و مطبخ، در خدمت فضای اصلی خانه بوده است.

ازجمله بخش‌های جالب این بنا علاوه بر تالار بزرگ آن، انبارهای طبقه فوقانی جهت ذخیره مواد غذایی و برج خشتی این خانه است که بخش تحتانی آن محل گذر عموم است.