راهبرد جدید رادیو در تولید برنامه‌های کودک

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی معاونت صدا، حمید شاه آبادی در نخستین جلسه هم اندیشی تخصصی ارتقای کمی و کیفی برنامه‌های کودک رادیو به لزوم تشکیل شورای سیاستگذاری در حوزه کودک به صورت هر سه ماه یکبار اشاره کرد و ایجاد کار گروه کودک که لزوماً جنبه اجرایی دارد در ذیل آن ضروری برشمرد.

معاون صدای رسانه ملی با اشاره به جامعه آماری مخاطبان رادیو و تلویزیون گفت: در حال حاضر شنونده‌های رادیو ۷/۳۵ درصد است که در دوسال گذشته ۳ درصد به آمار رادیو افزوده شده است.

وی با بیان اینکه عمدتا در تلویزیون برنامه و سریال دیده می‌شود تا شبکه، افزود: در یک بازه زمانی رادیو خانواده وجود داشت و برنامه‌های جدی تری ساخته می‌شد؛ اما در حال حاضر مباحث کودک و نوجوان در دل برنامه‌های شبکه ساخته می‌شود و خوشبختانه استقبال از شنیدن این برنامه‌ها وجود دارد.

شاه آبادی با بیان اینکه جامعه شنیداری آمار مخاطبان رادیو در گذشته روزی یک ساعت و ۳۳ دقیقه بوده است که در حال حاضر به یک ساعت و ۵۶ دقیقه افزایش پیدا کرده است، گفت: موضوع ما روی آمار نیست، به طور مثال رادیو گفتگو نیم ساعت شنونده دارد، اما مرجعیت بسیاری از مطالبی است که در رسانه ها دیده می‌شود.

وی با بیان اینکه مرجعیت مستقل‌تر از حجم شنونده است، افزود: من معتقدم اگر کیهان بچه‌ها در زمانی با استقبال خواننده مواجه بوده است، تیمی که آن محتوا را تولید می‌کردند درحال حاضر در درگاه دیگری آن مطالب را در اختیار کودک و نوجوان جامعه قرار می‌دهد.

شاه آبادی گفت: تدارک راهبرد جدید در حوزه برنامه سازی کودک هستیم.

در ابتدای این نشست صمیمی کارشناسان کار گروه کودک به بیان نظرات خود پرداختند.

تولید کتاب گویا برای کودک

قائم مقام معاون صدا نیز در این نشست گفت: یکی از مخاطبان هفت گانه رادیو کودکان هستند و در برنامه ریزی‌های همه شبکه‌ها متناسب با ماموریت شبکه به این مخاطبان پرداخته می‌شود. کنداکتور گوناگون و رنگارنگ رادیو نشان می‌دهد که در حال حاضر رادیو توجه ویژه‌ای به این قشر دارد.

نورالدین جعفری افزود: در میان مخاطبان چه قدیم و جدید وقتی صحبت از برنامه‌های کودک می‌شود، حس نوستالژیک به ما دست می‌دهد و همه ما خاطره از این برنامه‌ها داریم به دلیل تاثیری که توانسته برمخاطب خودش داشته باشد.

قائم مقام معاون صدا با اشاره به تغییراتی که در جامعه وجود دارد، گفت: تقریبا خانواده‌ها از خانواده گسترده به سمت خانواده هسته‌ای روی آورده اند که عملا شاید در خانواده هسته‌ای جدید پدر و مادر به دلیل مشاغلی که دارند، خیلی فرصتی برای تعامل مستقیم با فرزندان ندارند طبیعتا نقش رسانه‌ها در اینجا قابل توجه است به خصوص رادیو به خاطر عنصر تخیلی که دارد می‌تواند بر روح بچه‌ها اثر بگذارد و هم در حوزه‌های فردی وآموزه‌های دینی موثر است.

وی تولید کتاب گویا را از مهمترین اقدامات رادیو در حوزه کودک دانست.

اهداف رسانه ملی از تولید برنامه‌های کودک

مدیر گروه خانواده شبکه سلامت نیز در این نشست با اشاره به اهداف و ماموریت رسانه ملی که در حوزه کودک در نظر گرفته شده است، گفت: با توجه به تعریفی که سازمان یونسکو از رده سنی کودک انجام داده، کودک و نوجوان را از رده سنی صفر تا ۱۸ سال تعریف کرده است، همچنین این طیف سنی حدود سی و هفت درصد از جمعیت کشور ما را به خودش اختصاص داده که بر این اساس برنامه ریزی و برنامه سازی برای حوزه کودک از اهمیت خاصی برخوردار است.

طاهره راستی پیشه با اشاره به آیات قرآن و روایاتی که در خصوص اهمیت تربیت کودک بیان شده است، افزود: بنا به نظر و صحبت آقای شاه آبادی درباره حوزه کودک متاسفانه در حوزه کودک ضعف‌های جدی وجود دارد و شبکه‌ای در حال افزایش نخواهد بود، اما با توجه به تهدیدات رسانه‌های دیگر لزوم شبکه‌ای به نام کودک از ضروریات است.

وی گفت: مهمترین اهدافی که در برنامه‌های رسانه ملی وجود دارد، تاثیر گذاری بر رفتار و کردار است به خصوص در مخاطب کودک این تاثیرگذاری بر رفتار کودک به راحتی امکان پذیر نیست مگر اینکه ما بتوانیم بر اندیشه و فکر مخاطب تاثیر بگذاریم.

راستی پیشه افزود: الگوسازی و بسترسازی بنیان‌های معنوی و تربیت دینی در کودکان، کاهش فاصله و گسست نسل‌ها بین والدین و فرزندان، تقویت زبان محاوره‌ای در شعر کودک، تقویت نشاط، شادابی و سرگرمی‌های سالم و سرزنده، ایجاد فرصت‌های خود باوری و پرورش اندیشه‌های خلاق و نوآور، تقویت روحیه امید به آینده نسل نو ظهور و دلبستگی به کشور و نظام، تربیت نسل آینده با تاکید بر مفهوم امامت و ولایت مداری، تقویت اخلاق و فضائل اخلاقی به ویژه احترام به پدر و مادر و معلم و پذیرش هنجار‌ها و تقویت سختکوشی و مسئولیت پذیری و تمایل به فرهنگ کار، تولید و پخش نوا‌های موزون متناسب با گروه سنی کودک از اهدافی است که رسانه ملی برای برنامه‌های کودک در نظر گرفته است.

وی گفت: موضوعاتی همچون مباحث تربیتی، مذهبی و اخلاقی، مهارت‌های اجتماعی و خودمراقبتی، دانش افزایی و اطلاعات عمومی، بحث و مباحث ایمنی، مباحث آموزش‌ها و مهارت‌های یادگیری و رفتار اجتماعی و نقش پذیری در جامعه می‌تواند در برنامه سازی‌های کودک لحاظ شود.

دوران رادیو برای شنونده کودک و نوجوان سپری شده است

رضا سرشار با بیان اینکه خیلی سال هست که من از رادیو فاصله گرفته ام با بیان این سوال که در حال حاضر نمی‌دانم رادیو چقدر مخاطب کودک دارد، گفت: رادیو به آن شکل شنونده کودک و نوجوان ندارد، دوران رادیو برای شنونده کودک و نوجوان سپری شده است، حالا ما می‌خواهیم برای آن عده کم باقی مانده برنامه ریزی کرده تا همان اندک مخاطب خود را حفظ کنیم؟ بنابراین باید برای برنامه‌هایی که وجود دارد آماری تهیه کنیم.

وی افزود: بالاخره جذابیت‌های شبکه دیداری باعث شده تا کودکان به رسانه‌های دیگر تمایل داشته باشند.

سرشار با اشاره به اینکه در دوره‌ای مخاطبان رادیو بیشتر از تلویزیون بودند و با توفیق خداوندی، برنامه کودک دومین برنامه پرشنونده رادیو بعد از صبح جمعه بود، گفت: در حال حاضر هم مجلات کودک همچون «کیهان بچه ها» زیاد خواننده ندارد.

وی افزود: زمانی که برای قشر کودک برنامه می‌ساختیم سعی می‌کردیم اصلا حرف نزنیم ما حتی مطالب علمی را در قالب نمایش می‌گفتیم، دوستان همواره در پی طراحی‌های قالب‌های تازه بودند، ضمن اینکه سعی می‌کردیم در سنین خردسالی، همه آموزش‌ها با بازی توام باشد و از عناصر طنز و شادی هم غفلت نمی‌کردیم.

زنده شدن شور کودکانه

فرزین مهدی پور با بیان اینکه کودک بیش از همه چیز به تخیل نیاز دارد، گفت: وقتی که شور کودکانه زنده شود، هم در باره کودک و هم برای کودک می‌توانیم برنامه سازی کنیم؛ اینکه آمار چقدر به ما اطلاعات می‌دهد کار محاسباتی خوبی است، اما کسانی که برای کودک کار می‌کنند باید به این نکته توجه کنند، هر کار خوب ارزشمندی که برای کودک صورت پذیرد به طبع مخاطب خود را پیدا خواهد کرد.

رسانه می‌تواند جانشین والدین باشد

ساسان امیر پور با بیان سوالی گفت: آیا پژوهشی تاکنون در حوزه رادیوی کودک در شبکه‌های مشابه خارجی انجام شده است؟ دوم اینکه اگر چنین پژوهشی است در اختیار ما قرار بدهید تا عمیق‌تر به مسئله نگاه کنیم که هدف اصلی چیست و قرار است به کجا برسیم. رسانه تلویزیون و رادیو با توجه به وضعیتی که از نظر تعداد مخاطب دارد، کارکردهایش متفاوت است.

وی اظهار تاسف کرد: هم والدین و هم معلمان دانش اندکی دارند و رسانه تلویزیون و رادیو می‌تواند جانشین مناسبی برای والدین و معلمان و آموزش و پرورش باشد.

وی گفت: متاسفانه برنامه‌هایی که برای کودکان در رسانه تولید می‌شود اصلا مناسب قشر کودک نیست.

بعد از جنگ نسلی را جذب رادیو کردیم

عذرا وکیلی گفت: خیلی خوشحالم که بعد از سال‌های سال به آرزویم رسیدم که جلسه‌ای با محوریت کودک در رادیو برگزار شود و با حضور کارشناسانی درمورد آن صحبت کنیم.

وی افزود: تقریبا حدود ۵۰ سال است که برای کودک برنامه می‌سازم، اما بعد از انقلاب با سختی‌هایی مواجه شدیم که خوشبختانه با حضور، کمک و همفکری آقایان سرشار و میر کیانی توانستیم بعد از جنگ و گرفتاری‌ها با نبود امکانات هنری و موسیقی، ولی با بیان و طرح‌هایی که ریخته شد و داده شد، نسلی را جذب رادیو کنیم و کودک را راه اندازی کردیم.

وکیلی گفت: در حال حاضر مخاطب شناسی در رادیو وجود ندارد، اما با همفکری و برنامه ریزی درست و بهره گیری از کلام اساتید و نویسندگان خوب و گویندگان مجرب می‌توان مخاطب را به رادیو برگرداند.

وی افزود: ما وظیفه داریم که مهد‌های کودک و آموزشگاه‌ها را در گیر برنامه سازی خودکنیم وطوری برنامه تولید کنیم که محتوای آن از مهدکودک‌ها تأمین شود.

تهیه کننده پیشکسوت برنامه‌های کودک گفت: شناخت مخاطب در رادیو خیلی مشکل است و کار هر کسی نیست بنابراین برای تهیه و تولید برنامه‌های کودک از هر تهیه کننده‌ای استفاده نکنید.

«سلام کوچولو»، «شب بخیر کوچولو» و «قصه ظهر جمعه» از موفق‌ترین برنامه‌های کودک رادیو

مصطفی رحماندوست گفت: تنها جایی که من دیدم برنامه‌های کودک مخصوصا برنامه خانم وکیلی طرفدار دارد در بیمارستان هاست.

وی برنامه «سلام کوچولو»، «شب بخیر کوچولو» و «قصه ظهر جمعه» را از موفق‌ترین برنامه‌های کودک رادیو در گذشته دانست و افزود: در رادیو‌های جهانی تاکید بسیار زیادی بر موسیقی کودک است که بچه‌ها موسیقی را ترجیح می‌دهند نسبت بر مسائل دیگر.

رحماندوست گفت: ورزش، قرآن، بهداشت، سلامت همه این‌ها موضوعات خوبی است که دربرنامه‌های کودک پرداخته شود البته بچه‌هایی که مشتری این جور برنامه هستند فرکانس رادیوی مورد علاقه خود را پیدا می‌کنند و آن را گوش می‌دهند.

رادیو دست از فعالیت بر نمی‌دارد

مهدوی زاده با اشاره به صحبت‌های آقای رهگذر و همچنین بیانات معاون صدا گفت: قرار نیست با وجود رسانه‌های نو ظهور که گوی رقابت را از رادیو گرفته اند، کرکره رادیو پایین کشیده شود و از فعالیت دست بردارد، اگر روزی خانم وکیلی در رادیو موفق بوده است آیا می‌توان با حضور این استادان برنامه‌هایی را برای کودکان تولید کرد؟

مخاطب تغییر کرده است
گیتی خامنه با بیان اینکه تعریف مخاطب تغییر کرده است، گفت: مخاطب امروز مخاطب جدیدی است که ما احتیاج به یک باز تعریف جدیدی داریم.

وی افزود: اگر قرار هست حتی یک ساعت برنامه برای کودک تولید کنیم احتیاج به چند مولفه داریم اینکه ما بایستی با دنیا تعامل کنیم، نمی‌توانیم بار‌ها خودمان را تکرار کنیم، همچنین با تعامل با فضای مجازی و تلویزیون کار راحت‌تر پیش می‌رود.

خامنه گفت: «وقت داستان» یکی از شبکه‌هایی هست که به داستان می‌پردازد، اگرروند برنامه سازی کودک را رها نکنیم و به کار دیگری بپردازیم حتما موفق خواهیم شد.

نخستین جلسه هم اندیشی تخصصی ارتقای کمی و کیفی برنامه‌های کودک رادیو با حضور آقایان میرکیانی کارشناس و نویسنده کودک و نوجوان، رضا سرشار کارشناس و نویسنده کودک و نوجوان، مصطفی رحماندوست کارشناس، شاعر و نویسنده کودک و نوجوان، ساسان امیرپور استاد دانشگاه و مدرس تهیه کنندگی کودک و نوجوان، فرزین مهدی پور کارشناس، تهیه کننده و کارگردان کودک و نوجوان، قنبر مهدوی زاده کارشناس ارزیابی و نظارت حوزه کودک و نوجوان، سارا الهیان کارشناس و نویسنده کودک و نوجوان، عذرا وکیلی کارشناس، تهیه کننده و نویسنده کودک و نوجوان، گیتی خامنه کارشناس، مجری و نویسنده کودک و نوجوان، جعفری قائم مقام معاون صدا، فاتحی مدیر روابط عمومی معاونت صدا، کبابیان مشاور اجرایی و مدیر دفتر معاون، اسماعیل پور مدیر اطلاعات و برنامه ریزی، قهرمانی مدیر آرشیو و کتابخه معاونت صدا، ایزدی مشاور معاون صدا، شمشیری کارشناس حوزه کودک و نوجوان و محسن عظیمی تهیه کننده رادیویی برگزار شد.