صراط مستقیم؛ راه تقرب به احدیت
گروه معارف ـ برای دستیابی به راه مستقیم باید دعا کرد، درخواست از خدا و ارتباط با او، چاشنی دستیابی به راه مستقیم است و هیچگاه نباید از دعا غافل شد.
به گزارش ایکنا از اصفهان، خداوند در آیه 6 سوره حمد میفرماید: «اهدِنَا الصِّرَاطَ المُستَقِیمَ؛ ما را به راه راست هدایت فرما».
دعا و درخواست از خداوند وسیله تقرب انسان به اوست. بهترین ادعیه، دعاهایی است که در قرآن آمده یا از زبان اهل بیت(ع) به ما رسیده است. بین دعاهای قرآنی، خواندن آن بر یک مسلمان واجب است و حداقل باید 10 بار آن را در شبانه روز بخواند. این دعا، آیه شریفه «اهدِنَا الصِّرَاطَ المُستَقِیمَ» که دعای بسیار مهمی است و مضامین بلندی دارد. نمازگزار با این دعا از خداوند میخواهد او را به راه مستقیم هدایت کند.
نکات تفسیری
1 . انسان نمازگزار که خود در مسیر هدایت است، چگونه از خداوند میخواهد او راه به راه مستقیم هدایت فرماید؟
پاسخ:
الف- نظر نمازگزار این است که خدایا! این موهبت را از من سلب نکن و توفیق ادامه این مسیر را تا آخر به من عنایت فرما.
انسان در مسیر هدایت هرلحظه ممکن است دچار لغزش و انحراف شود، از این رو باید خود را به پروردگار بسپارد و تقاضا کند او را در راه راست ثابت نگه دارد.
حضرت علی (ع) در تفسیر آیه «اهدِنَا الصِّرَاطَ المُستَقِیمَ» میفرماید: «آدم لنا توفیقک الذی اطعناک به فی ماضی ایامنا حتی تطعیک کذلک فی مستقبل اعمارنا؛ خداوندا! توفیقی را که در گذشته برما ارزانی داشتی و به برکت آن تو را اطاعت کردیم. همچنان ادامه ده، تا در آینده عمرمان نیز تو را اطاعت کنیم».
ب- کمال مطلق، تنها خداوند است و همه انسانها در طریق تکاملاند؛ از طرفی مراتب هدایت نیز مختلف و طریق تکامل، نامحدود است و به سوی بی نهایت همچنان پیش میرود. نمازگزار، همیشه از خدا میخواهد به مرتبه بالاتر هدایت شود.
2. صراط مستقیم چیست؟
الف- قُلْ إِنَّنِی هَدَانِی رَبِّی إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ دِینًا قِیَمًا مِلَّةَ إِبْرَاهِیمَ حَنِیفًا ۚ وَمَا کَانَ مِنَ الْمُشْرِکِینَ؛ بگو: خداوند مرا به صراط مستقیم هدایت کرده است؛ به دین استوار، آیین ابراهیم که هرگز به خدا شرک نورزید».
در اینجا دین ثابت و پابرجا و آیین توحیدی ابراهیم(ع) و نفی هرگونه شرک «صراط مستقیم» معرفی شده است و این آیه صراط مستقیم را در عرصه عقیدتی مشخص میکند.
ب – صراط مستقیم در عمل
أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَیْکُمْ یَا بَنِی آدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّیْطَانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ؛ وَأَنِ اعْبُدُونِی هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِیمٌ؛ اى فرزندان آدم مگر با شما عهد نکرده بودم که شیطان را مپرستید زیرا وى دشمن آشکار شماست، و اینکه مرا بپرستید این است راه راست».
در این آیه به جنبههای عملی آیین حق اشاره شده که نفی هرگونه کار شیطانی و عمل انحرافی است. بنابراین انسان نمازگزار دعا میکند که هم عقیدهاش در صراط مستقیم باشد و هم اعمالش، و وقتی چنین شد، به مقام «عبد» میرسد؛ همان مقام بلندی که خداوند به پیامبرش عطا فرمود و در نماز قبل از شهادت به رسالت، به آن شهادت میدهیم: «واشهد ان محمدا عبده و رسوله» و همان مقامی که خداوند به حضرت عیسی داده است: « قَالَ إِنِّی عَبْدُ اللَّهِ آتَانِیَ الْکِتَابَ».
3. راه رسیدن به صراط مستقیم چیست؟
از ایات شریفه قرآن استفاده میشود، تنها راه رسیدن به صراط مستقیم، پیوند و ارتباط قوی با خداوند و توکل و تکیه بر ذات لایزال او است: وَمَنْ یَعْتَصِمْ بِاللَّهِ فَقَدْ هُدِیَ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ؛ هرکس به خدا تمسک جوید، به راهی راست هدایت شده است».
4 . نمونههای عملی صراط مستقیم
در ادامه سوره حمد، الگوی عملی صراط مستقیم معفری شده است: «صِرَاطَ الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ».
سوال: « الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ» چه کسانیاند؟
قرآن به روشنی مصادیق« الَّذِینَ أَنعَمتَ عَلَیهِمْ» را بیان میکند:
«وَمَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَٰئِکَ مَعَ الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَالصِّدِّیقِینَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِینَ ۚ وَحَسُنَ أُولَٰئِکَ رَفِیقًا؛ و کسانی که از خدا و فرستاده اش اطاعت نمایند آنان ( در دنیا و آخرت ) همراه کسانی هستند که خدا بر آنها نعمت بخشیده از پیامبران و صدّیقان و شهیدان و گواهان اعمال و شایستگان ، و آنها نیکو رفیقانی هستند».
بنابراین نمازگزار، هر روز در نماز دعا میکند به راه پیامبران، انسانهای صادق، و راستگو، شهیدان صالحان هدایت شود؛ همان افرادی که الگوی عینی اعتقاد صحیح و عمل صحیح هستند.
پیامها
برای دستیابی به راه مستقیم باید دعا کرد، درخواست از خدا و ارتباط با او، چاشنی دستیابی به راه مستقیم است و هیچگاه نباید از دعا غافل شد(اهدنا).
در مقایسه با کمال مطلق- یعنی خداوند- همه ناقصاند؛ اذا برهمه حتی پیامبران و امامان لازم است برای دستیابی به مراتب بالاتر، دعا کنند. انسان در هرمرتبهای که باشد، نباید مغرور شود، بلکه باید همواره سعی در ارتقا به مراتب بالتر داشته باشد.
انتهای پیام