ضیاالدین دری قهرمان مبارزه با انگلیس بود/ مردی که حقش ادا نشد

به گزارش خبرنگار مهر، در ابتدای مراسم گرامیداشت زنده یاد سیدضیاءالدین، عباس سلیمی نمین پژوهشگر تاریخ گفت: باید تقارن بزرگداشت شهید رییسعلی دلواری اسطوره مبارزه با انگلیس و کارگردان زحمتکش ما را که درباره استعمار انگلیس فیلمی ساخته است، گرامی داشت.

وی افزود: برای انگلیسی ها که جهان تحت سلطه آنها بود بسیار سخت بود که ملتی برابر آنها مقاومت کند و تبدیل به یک مدل شود از همین رو برای شکستن ملت ایران حرکت های زشتی از خود بروز می دهند برای مثال کارهایی برای تجزیه ایران می کنند. آنها در تلاش هستند هم به لحاظ کیفیت و هم کمیت ایران را دچار مشکل کنند.

سلیمی نمین عنوان کرد: امروز سالگرد آغاز جنگ دوم ما با روس ها هم است البته در این قضیه انگلیس ها نقش اساسی داشتند تا ایران تجزیه و ملت دچار یاس شوند.

وی گفت: ملت ایران وقتی توانست بزرگترین قدرت را در عرصه های مختلف به زانو دربیاورد یک عداوتی شکل گرفت و انگلیسی ها خواستند ملت ایران را بشکنند اما وقتی تاریخ را مطالعه می کنیم می بینیم علی رغم انجام کارهای غیراخلاقی توسط انگلیسی ها، ملت ایران هرگز براساس توهم آنها عمل نکرده بلکه مجددا جوانه زده، ایستاده و نهضت ملی شدن صنعت نفت را شکل داده است.

سلیمی نمین اظهار کرد: امروز عزم بدخواهان ملت ایران این است که کاری کنند تا ما نتوانیم جوانه بزنیم و منافع نامشروع آنها در سایر کشورها محقق شود. کارنامه ما نشان می دهد که ملتی نیستیم که با یک کودتای نظامی یا گسترش سختی ها و مشکلات مادی، شأن و منزلت خود را از دست بدهیم و این برای دشمن ما کاملا روشن است از همین رو می بینیم این بار بسیار متفاوت عمل کرده و همه ابزارها را به خدمت گرفته اند.

این پژوهشگر تاکید کرد: ملت ایران توانسته الگویی برای کسانی باشد که می خواهند شأن و منزلت خود را احیا کنند البته شاید برخی ضعف ها در مدیریت ها باعث دیده نشدن این مسایل شود. امیدوارم در ارتباط با این شخصیت معاصر و آن شخصیت تاریخی یعنی رییسعلی دلواری تامل کنیم.

در ادامه مراسم یکی از نوادگان رییسعلی دلواری که به تحصیل در دانشگاه بوستون آمریکا پرداخته است، روی صحنه آمد و سخنانی درباره استکبارستیزی بیان کرد.

سپس عزت الله ضرغامی پشت تریبون قرار گرفت و بیان کرد: من زنده یاد دری را قهرمان مبارزه با انگلیس می دانم و کار آن را کمتر از رییسعلی نمی دانم. اگر رییسعلی در مقابل انگلیسی ها ایستاد و مردم را به این باور رساند که می شود در برابر قلدرها ایستاد دری هم در عرصه فرهنگ و هنر قهرمان مبارزه با انگلیس است و از این نظر کسی مانند دری نیست؛ چراکه ۲ سریال ماندگار دارد که به درستی چهره بدون روتوش انگلیس را به مردم و نسل های جدید نشان می دهد.

وی افزود: آثار او سه ویژگی داشت؛ یکی وزن هنری بود، دوم حفظ جهت گیری های ملی انقلابی و اسلامی و سوم جذب مخاطب گسترده و این موارد، سه ویژگی آثار بی بدیل دری بود. البته شخصیت دری همراه با حذف خود بود یعنی وی تلاش می کرد خودش دیده نشود و در واقع روحیه درویشی داشت. این روحیات در برخی از هنرمندان وجود دارد و آنها به دنبال جایگاه بازکردن برای شخصیت فردی خود نیستند. البته این روزها فضای مجازی باز و به گونه ای در حال تبدیل شدن به ویترین جامعه هنری است. از این موضوع تبرج برخی سلبریتی ها مشخص است اما مرحوم دری جزو کسانی بود که در طول این سال ها، خودش دیده نشد از همین رو زمانی که اعلام شد ایشان فوت کرده اند بسیاری اصلا او را با چهره و نام نمی شناختند.

ضرغامی با تاکید بر اینکه دری خودش را حذف کرد ولی کارش به لحاظ حرفه ای و شاخص های هنری فوق العاده بود، بیان کرد: او همیشه جهت گیری ها را حفظ می کرد. منظورم از جهت گیری این است که امانتداری تاریخ را می کرد یعنی به گونه ای که انسان مقهور جریان های روشن فکر نشود و این کار ارزشمند است.

رییس اسبق صدا و سیما با اشاره به ساخت سریال «حریم سلطان» توسط ترکیه ای ها اظهار کرد: چندی پیش سریالی به نام «حریم سلطان» از شبکه های ماهواره ای پخش شد که درباره پادشاهی عثمانی ها بود اما این سریال از ویژگی های یک اثر تاریخی برخوردار نبود درواقع سریال حول یک ملکه می چرخید و اصلا ربطی به پادشاهی عثمانی نداشت. من بر حسب کارم برخی قسمت ها را کامل می دیدم و متوجه شدم هیچ خبری از پادشاهی عثمانی در آن نیست.

در سفری که به ترکیه داشتم متوجه شدم آنها درصدد ساخت سریالی درباره مولانا هستند که ما در کشور به دلیل اختلاف نظر درباره عرفان نمی توانیم فیلمی در این باره بسازیمضرغامی اضافه کرد: به یاد دارم در دیدار با رییس وقت رادیو و تلویزیون ترکیه به وی گفتم که سریال «حریم سلطان» اصلا چیزی درباره کشورگشایی های زمان عثمانی ندارد و همه چیز درباره یک شخصیت زن است. او به من گفت علت جذب این سریال موارد غیراخلاقی و فکت های منشوری است. در حقیقت خود او هم اذعان می کرد که سریال «حریم سلطان» اصلا تاریخی نیست.

وی در بخش دیگر از صحبت هایش بیان کرد: در سفری که به ترکیه داشتم متوجه شدم آنها درصدد ساخت سریالی درباره مولانا هستند که ما در کشور به دلیل اختلاف نظر درباره عرفان نمی توانیم فیلمی در این باره بسازیم.

ضرغامی عنوان کرد: ما برای رونمایی از آن سریال به مراسمی دعوت شدیم اما آنقدر فیلم بی کیفیت و بی حال بود که هنگام نمایش آن بسیاری خوابیده بودند.

وی ادامه داد: در کشور ما وقتی کسی مثل دری فیلمی درباره تاریخ می سازد هم ویژگی های هنری و هم جهتگیری های لازم را رعایت می کند برای مثال وقتی کسی «کیف انگلیسی» را می بیند متوجه می شود که انگلیسی ها چه خیانت هایی به ایران کرده اند. یک وقت هایی سریالی مانند «جومونگ» ساخته می شود که افسانه است و آنجا اشکالی ندارد که تاریخ رعایت نشود حتی رهبری به من می گفتند سریال «جومونگ» سریال خوبی است.

ریس اسبق صدا و سیما اظهار کرد: دری در حالی که شخصیت برجسته ای بود از میان ما رفت و من معتقدم در آینده برجستگی‌ شخصیت او بیشتر نمایان می شود. او عمر خود را برای ساخت ۲ سریال صرف و خدمت ماندگاری کرد که برای او باقیات الصالحات است. البته فوت او با فوت یکی از بزرگان سینما یعنی زنده یاد عزت الله انتظامی همزمان شد که باعث شد چندان درباره او صحبت نشود از همین رو به نظرم برگزاری چنین مراسم هایی برای شناخت شخصیت او لازم است.

در این بخش از مراسم، محمدحسین لطیفی، مهدی فرجی و نوه رییسعلی دلواری روی صحنه آمدند و عزت الله ضرغامی تابلویی منقش به چهره مرحوم دری به علی و نوید دری اهدا کرد.

در ادامه مهدی فرجی مدیر اسبق شبکه یک، محمدحسین لطیفی کارگردان، امیرعلی دانایی بازیگر، جهانگیر الماسی بازیگر و نوید دری برای بیان خاطراتی از «کیف انگلیسی» و ضیالدین دری روی صحنه آمدند.

لطیفی در این بخش گفت: ناآگاهی انسان های مشرق زمین درباره استعمار زیاد است و باید آنها را آگاه کرد و همین امر دغدغه ضیاالدین دری بود. امیدوارم روحیه او در دیگران تکرار شود.

این نویسنده و کارگردان سینما بیان کرد: وقتی به بیمارستان رفتم و او را ملاقات کردم اصلا دوست نداشتم باور کنم که او از این بیماری رهایی پیدا نمی کند. امیدوارم جوان های ما بتوانند از تلاش و زحمت او الگو بردارند و بتوانیم در درازمدت شاهد تکثیر او باشیم.

فرجی به عنوان دیگر سخنران مراسم اظهار کرد: دری غریب شش، هفت سال مشقت های زیادی برای ساخت «کلاه پهلوی» کشید. او صبر و دقت کرد تا کار او کم ضعف باشد چراکه ساخت سریال تاریخی سخت است. او یک کارگردان مولف بود و خودش فیلمنامه هایش را می نوشت و درباره شرایط و دورانی که می خواست درباره آن فیلم بسازد شناخت و تحلیل داشت. دری از روایت تاریخ نمی گذشت اما سریال هایش در عین حال جذابیت داشت.

فرجی عنوان کرد: یک بار گلایه گونه درباره «کلاه پهلوی» با دری صحبت می کردم و به او گفتم در این چندسال سریال های بسیاری ساخته شد، او به من گفت: کارهای بزرگی روی زمین مانده کارهایی که می تواند برای یک ملت درس باشد بنابراین باید با همین دقت در تاریخ جستجو کرد.

این مدیر رسانه ملی در پایان سخنرانی گفت: بهمن یا دی ماه سال ۹۶ قرار بود او سریال «پهلوان خشمگین» را بسازد که درباره یک قهرمان ملی بود اما از همان موقع بیماری او شروع شد البته در عین حال قرار بود سریال «سردار سنجرخان» را بسازد اما افسوس که زمان به او این فرصت را نداد. امیدوارم این آثار نصفه نماند چراکه این ۲ فیلمنامه آماده هستند.

سپس جهانگیر الماسی ضمن تسلیت به خانواده دری اظهار کرد: تمام تلاش هایی که می کنیم برای این است که یادگاری از خودمان به عنوان یک انسان بگذاریم البته خیلی از ما رفیق های شیطان هستیم. من با دری در اوایل دهه هفتاد بیشتر همنشین شدم البته در سال ۶۱ پژوهش فیلمنامه ای تحت عنوان «سرنوشت قانون» را داشتیم. من به دنبال «سرنوشت قانون» بودم چون حرف های زیادی داشت. با این وجود در سال ۷۵ روایتی برای دری درباره امیرکبیر پیدا کردم اما در نهایت تصمیم گرفتیم هرکسی راه خودش را برود.

وی درباره دری گفت: او نان حلال خورد و تلاش کرد آثار ماندگاری را به جا بگذارد.

پس از صحبت‌های الماسی، امیرعلی دانایی بازیگر سینما و تلویزیون در سخنانی اظهار کرد: درباره دری حرف زدن برای من سخت است چراکه من سال ها با او زندگی کردم. روزی که او برای ساخت سریال «کلاه پهلوی» به من زنگ زد من در حد تیزرهای تبلیغاتی کار می کردم اما به دفتر او رفتم و نتیجه این امر این شد که نقش اول سریال را به من داد و هفت سال در این پروژه آموزش داشتم.

وی افزود: حق مطلب درباره دری ادا نشد چراکه ما در دوره بدی زندگی می کنیم؛ در دوره نخبه کشی. حس می کنم شرایط را به گونه ای پیش می برند که افراد باسواد و تاثیرگذار قدرت حرکت نداشته باشند. چرا باید دری بعد از ۲ سریال بزرگ پنج سال در خانه بنشیند در حالی که او چند پروژه به تلویزیون ارایه داد اما به او می گفتند کار با دری در دستورکار نیست. جالب است که حتی یک مراسم بزرگداشت در قید حیات برای او برگزار نکردند و حتی سریال او را هم بازپخش نکردند.

دانایی عنوان کرد: جایزه ای که دیروز از جشنواره آسیاپاسفیک گرفتم به دری تقدیم می کنم چراکه او بسیار برای من زحمت کشید.

نوید دری هم توضیح داد: پدر من در ۲ جا تشییع شد و کسی باورش نمی شد این حجم از جمعیت به مراسم او بیایند. سیزده سال بود که پدرم را با نام «پدر» صدا نکردم بلکه به او آقای دری می گفتم چراکه در این مدت با هم همکار بودیم. او حتی در آخرین لحظات عمرش هم درباره کارها صحبت می کرد.

وی عنوان کرد: پدرم فیلمنامه ای درباره جنگ داشت اما به دلیل اینکه برخی نمی خواستند او فیلمی درباره جنگ بسازد این فیلمنامه بیست سال خاک خورد.

نوید دری اظهار کرد: نمی توانم درباره رابطه پدر و فرزندی صحبت کنم بیشتر من یک استاد را از دست دادم. بزرگترین ناراحتی من این است که تنها در دوران بیماریش توانستم نقش فرزندی را ایفا کنم و ۱۲ سال بیشتر با او همکار بودم.