خاشقچی، غرب آسیا و نگاه کاسب کارانه ترامپ

دهلی نو - ایرنا - ادعاهای حقوق بشری آمریکا که خود را پرچمدار آن در جهان می داند با حمایت های کاسبکارانه دونالد ترامپ رییس جمهوری این کشور از آمران قتل وحشیانه روزنامه نگار سعودی اکنون درچشم جهانیان رنگ باخته است ، بخصوص پس از آنکه کاخ سفید اعلام کرد ، حتی اگر شاهزاده عربستان در پشت این ماجرا باشد باز هم نمی تواند از دلارهای نفتی آمریکا چشم بپوشد.

به گزارش ایرنا، در تاریخ بسیار اتفاق افتاده است که تنها یک حادثه منجر به وقوع زنجیره ای از وقایع شده و گاه مسیر تاریخ را عوض کرده و امنیت بین الملل را به خطر انداخته است. تحلیلگران معتقدند قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار متعلق به خاندان سعودی که در سالهای اخیر با حاکمان این کشور تضاد منافع پیدا کرده بود حتی اگر مسیر وقایع را در غرب آسیا تغییر ندهد بی شک بر سیاست های دولتها و جهت گیری افکار عمومی منطقه و جهان تاثیری غیرقابل بازگشت به جا گذاشته است.
قتل این فرد که تبعه سعودی بود، در آمریکا کار و زندگی می کرد، در افغانستان حضور داشته و در خاک ترکیه در وانفسای احیای تحریم های آمریکا علیه مردم ایران اتفاق افتاد بسیاری از کشورها را به طور مستقیم درگیر کرد و باعث شد رسانه های جهان هنوز هم بر آن تمرکز کنند.
بدون شک به ندرت در تاریخ اخیر یک رویداد غیر مرتبط با سیاست جهانی مانند قتل جمال خاشقچی بر منطقه تاثیر گذار بوده است. این حادثه می تواند به شدت محیط راهبردی یک منطقه حیاتی از جهان را تغییر دهد.
هسته اصلی این موضوع تلاش آمریکا برای ایجاد یک نظم در خاورمیانه است که بتواند به طور قابل ملاحظه ای به عربستان سعودی تحت رهبری محمد بن سلمان ولیعهد این کشور قدرت دهد.
تحلیل گران معتقدند که اکنون چهره واقعی ولیعهد عربستان مشخص شده است و او دیگر یک به اصطلاح اصلاح طلب بزرگ با عقایدی مدرن و باز نیست. آمریکا پیش از این نیز از نیروهای غیر دموکراتیک حمایت کرده بود اما سرمایه گذاری این کشور بر روی محمد بن سلمان و ایجاد یک عربستان جدید، بسیار بزرگ بوده است.
آمریکا که خود مدعی همیشگی تامین حقوق و ثبات است اکنون با مشکل روبرو شده است. با وجود گذشته ای تاریک، آمریکا نمی تواند به صورت اخلاقی ادامه روابط خود با عربستان سعودی را توجیه کند به خصوص در ارتباط با جنگ سعودی در کشور یمن که یک طرح بی ثمر از سوی محمد بن سلمان بود.
رییس جمهوری آمریکا هرچند سعی کرده است از انتقاد علیه رژیم عربستان سعودی خودداری کند اما نتوانسته است خود را از زیر بار فشار افکار عمومی جهان خلاص کند چرا که گفته می شود او دارای منافع شخصی در عربستان است.
علاوه بر شخص ترامپ، دولت آمریکا نیز دارای منافع مهم دیگری در عربستان است. فروش اسلحه به عربستان به ارزش 110 میلیارد دلار یک قرارداد است که ترامپ به آن افتخار زیادی می کند. اما با تغییری شرایط سیاسی در داخل آمریکا رابطه این کشور با عربستان می تواند تحت تاثیر قرار گیرد.
ادامه روابط با محمد بن سلمان می تواند شانس ترامپ برای پیروزی در دور بعدی انتخابات آمریکا را تحت تاثیر قرار دهد.
اگر آمریکا پادشاه عربستان سعودی را مجبور کند تا یک ولیعهد جدید معرفی نماید، اولین تاثیر آن تخریب دو سال سرمایه گذاری بر روی محمد بن سلمان و تضعیف نفوذ آمریکا در خاورمیانه خواهد بود. تضعیف اتحاد میان آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی به نفع ایران است اما این امر بی ثباتی بیشتری برای آینده رژیم صهیونیستی به همراه خواهد داشت.
قتل خاشقچی همچنان می تواند حقایق پنهان بیشتری را آشکار نماید و سبب تضعیف اتحاد ها و برنامه ریزی های بیشتری بشود.
در همین رابطه رئیس یکی از مهمترین موسسات تحقیقاتی هند 'ایندیا فاوندیشن' (India Foundation) معتقد است که جمال خاشقچی یک فرد عادی نبود و قتل وحشیانه وی در کنسولگری عربستان در استانبول موجب تغییر وضعیت در نه تنها عربستان بلکه سراسر خاورمیانه خواهد شد.
آلوک بانسال، دریادار بازنشسته نیروی دریایی هند در گفت و گوی اختصاصی با ایرنا در دهلی نو در مورد اثرات قتل خاشقچی بر روی وضعیت در عربستان و خاورمیانه گفت: 'خاشقچی یک فرد عادی نبود. وی پسر برادر یک تاجر سلاح عربستانی ادنان خاشقچی و از فامیلهای نزدیک دودی فاید، یعنی کسی که در جریان تصادف خودرو بهمراه شاهزاده انگلیسی دیانا کشته شد، بود. وی همچنین سردبیر سابق کانال خبری العربیه بود.
این تحلیلگر هندی خاطرنشان کرد که خاشقچی در ایام جوانی دارای دیدگاههای اسلامی بود ولی وی بعدها روش فکری خود را تغییر داد. وی همچنین دبیر روزنامه الوطن بود اما پس از سپتامبر سال 2017 که از دسترسی وی به رسانه های اجتماعی عربستان سعودی ممانعت به عمل آمد به آمریکا فرار کرد و از آن موقع ساکن آمریکا و خبرنگار واشنگتن پست بود. وی در مقاله های اخیر خود بشدت از پادشاه عربستان سلمان و ولیعهد این کشور محمد بن سلمان انتقاد کرده بود.
بانسال افزود: وی مخالف مداخله ائتلاف تحت رهبری عربستان در یمن که منجر به بروز یک فاجعه انسانی بزرگ در این کشور شده است، بود. همه اینها قتل خاشقچی را به صورت یک رویداد مهم در آورده اند که می تواند وضعیت را در نه تنها عربستان بلکه سراسر خاورمیانه تغییر دهد.'
این کارشناس برجسته امور راهبردی، در پاسخ به سوالی در مورد موضعگیری های ترکیه به قتل خاشقچی، گفت: ' قتل خاشقچی وجهه رئیس جمهور ترکیه رجب طیب اردوغان را ترمیم کرده و وی را به مرد آهنینی که حامی واقعیت و قربانی تروریسم است در آورده است. موضع سفت و سخت اردوغان در قبال این موضوع موجب محبوبیت وی در نه تنها ترکیه بلکه جهان عرب و اروپا شده است. وی با رژیم عربستان از زمان وقوع کودتای 2013 در مصر درگیر بوده است. رابطه وی با عربستان، بدنبال تلاش ولیعهد این کشور محمد بن سلمان در جهت انزوای قطر با کمک مصر و دیگر متحدان خود در خلیج فارس، بیش از پیش تیره شده است. حمایت ترکیه باعث شد که قطر بتواند در برابر فشار شدید عربستان مقاومت کند. حال با اینکار ترکیه تضعیف شدید موقعیت ولیعهد محمد بن سلمان را در جهان عرب از طریق افشای منظم جزئیات قتل خاشقچی تضمین کرده است.'
ناخدا آلوک بانسال، از عکس العمل گستاخانه آمریکا نسبت به قتل خاشقچی بخاطر ملاحظات کاملا اقتصادی انتقاد کرده و گفت: 'عکس العمل رئیس جمهور دونالد ترامپ به قتل خاشقچی، علیرغم اینکه خاشقچی یک ستون نویس واشنگتن پست بود و در آمریکا زندگی می کرد، چندان جدی نبود. ترامپ گفت این حادثه 'وحشتناک و زشت' است و حتی قول مجازات شدید مسببان آنرا داد ولی آماده توقف فروش سلاح به عربستان با توجه به امکان تاثیر آن بر روی اشتغال در آمریکا نشده است. آمریکا و عربستان سال گذشته یک قرارداد سلاح بیش از 110 میلیارد دلاری را امضا کردند. ترامپ همچنین گفت که خاشقچی یک شهروند آمریکا نبود و به همین جهت وی مسئول مجازات مسببان قتل وی نیست.'
وی افزود: 'اعمال ترامپ نشان می دهند که منافع اقتصادی برای آمریکا به مراتب مهمتر از قتل وحشیانه یک نفر خبرنگار در یک محوطه دیپلماتیک هستند.'
این متخصص امور راهبردی، تاثیر احتمالی قتل خاشقچی را بر روی وضعیت در داخل عربستان تشریح کرده و گفت: 'وضعیت در عربستان و خاورمیانه یقینا، بدون توجه به موضع متحدان این کشور از قبیل آمریکا و انگلیس در قبال این رویداد، تغییر خواهد کرد. شاهزاده های مختلف اکنون از بتدریج سر بلند می کنند و به همین جهت موقعیت ولیعهد محمد بن سلمان ضعیف خواهد شد. انزوای قطر به احتمال قوی به پایان خواهد رسید و این امر موجب تمرکز بیشتر توجه بر روی جنگ فرسایشی عربستان در یمن خواهد شد.
وی تاکید که چنین تغییراتی می توانند فضا را برای تنفس ایران گسترده کند.
این تحلیلگر هندی در گفت و گوی خود همچنین اظهار عقیده کرد که قتل خاشقچی همچنین مانع از تکرار اعمال زشت عربستان در آینده خواهد شد. سکوت جامعه جهانی در برابر اقدام عربستان به گروگانگیری نخست وزیر لبنان سعید حریری موجب قوت قلب ریاض در انجام اعمال زشت شده بود. وضعیت اقتصادی عربستان که در اثر افزایش قیمت نفت بهتر شده بود می تواند دوباره ضعیف شود و امکان دارد که زمانی یک دولت بهتر در عربستان بر سر کار آید.'
وی، عکس العمل شدید جامعه بین المللی را به قتل خاشقچی تشریح کرده و گفت: 'قتل وحشیانه خاشقچی مخالف ارزشهای دمکراتیک و آزادی هایی است که غرب خود را حامی آنها معرفی می کند به همین جهت وقوع این حادثه موجب تنفر شدید افکار عمومی در اروپا و آمریکا از رژیم سعودی شده .'
بانسال گفت:خیلی از کشورهای اروپایی سطح روابط خود را با عربستان کاهش داده اند و گردهمایی تجاری عربستان تحت عنوان 'داووس در بیابان' در اثر عدم حضور اکثر رهبران سیاسی و تجاری جهان در آن در اعتراض نسبت به قتل خاشقچی کاملا شکست خورد. صدر اعظم آلمان انجلا مرکل قول داده است که فروش سلاح را به عربستان متوقف سازد. خواسته های مشابهی از سوی کشورهای دیگر مطرح می شوند. مرکل همچنین گفته است که اتحادیه اروپا تصمیم مشترکی را در مورد نحوه مجازات عربستان اتخاذ خواهد کرد. فرانسه تا کنون فروش سلاح را به عربستان متوقف نکرده است ولی رئیس جمهور این کشور مکرون نیز اظهارات مشابهی را ابراز کرده است.'
آساق**1424**1663**