آینده بحران دلار به کجا خواهد رسید؟

به گزارش فانوس، منصور کشاورزیان در گفت و گو با خبرنگار فانوس، تحلیل خود درباره آینده دلار را با این بیان آغاز کرد که تشدید تحریم‌ها و وضع تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران چشم‌انداز مبهمی از فروش نفت ایران و چگونگی جایگزینی ایران توسط عربستان، روسیه و یا امریکا در بازار نفت به وجود آورد و به همین تناسب چشم انداز درآمدهای ارزی ایران نیز با کاهش فروش نفت دچار ابهام شده است.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا راهکاری برای تبدیل تهدید فعلی به یک فرصت وجود دارد، گفت: پاسخ این پرسش را می‌توان با یک تفسیر اقتصادی از شرایط و وضعیت اقتصاد دنیا و ایالات متحده مشخص کرد. در شرایط فعلی اقتصاد بین‌الملل دچار یک واگرایی بین اقتصاد ایالات متحده و بازارهای جهانی به ویژه اروپا و همچنین بازارهای نوظهور مانند ترکیه، آرژانتین و .... شده است.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: دلار آمریکا ابزاری است که این کشور از طریق آن کشورهای دیگر را تحت فشار قرار می‌دهد. پس از جنگ جهانی دوم، دلار به دلیل وضعیت بد اقتصادی کشورهای دیگر بعنوان معیار داد و ستدهای بین المللی برگزیده شد و عملاً موجب شد کشورهای دیگر به تابعیت تصمیم‌گیری‌های فدرال رزرو و دولت ایالات متحده درآیند.

وی تأکید کرد: در حال حاضر دلار به شکل واضحی بعنوان واحد پول رزرو برای تبادلات بین المللی به ابزاری برای زورگویی به کشورها و حذف یا تحت فشار دادن آنها برای قبول سیاستهای ایالات متحده تبدیل شد. حتی کلاه بزرگی که نیکسون رئیس جمهوری ایالات متحده در سال ۱۹۷۱ در برتون وودز بر سر جهانیان گذاشت و طلا که پشتوانه دلار بود را از چرخه دلار حذف کرد تا ایالات متحده مجبور نباشد طلاهایی که بابت آنها رسید دلار چاپ کرده بود را به صاحبانش برگرداند نیز باعث نشد تا کشورهای دیگر دلار را از سیستم مبادلاتی خود حذف کنند، چون گزینه دیگری در آن زمان وجود نداشت.

کشاورزیان در مورد عواقب این سیاست برای آمریکا بیان کرد: چنین سیاستی برای فشار بر کشورها در سالهای اخیر باعث فاصله گرفتن آنها از دلار و ایجاد خطوط اعتباری بدون دخالت دلار شده. روسیه بعد از تحریمهای آمریکا و اروپا خط اعتباری خود با چین را راه‌اندازی کرد که خرید و فروش کالاها بدون دخالت دلار صورت می‌گیرد. چین بعنوان بزرگترین سرمایه گذار در آفریقا با ایجاد خط ارتباطی مالی بدون دلار امپراطوری خود را در آفریقا گسترش میدهد. ونزوئلا با ایجاد کریپتوکارنسی پترو فروش نفت خود را خارج از دلار انجام می‌‌دهد و به‌نظر می‌رسد هژمونی امپراطوری دلار نفتی در معرض خطر قرار گرفته است.

وی ادامه داد: همگی می‌دانیم که چاپ پول موجب افزایش تورم و بی ارزش شدن واحد پولی است. نتیجه این امر در کشور خودمان و کشورهای دیگر مانند ونزوئلا، ترکیه، زیمبابوه و حتی آلمان پس از جنگ‌جهانی دوم در تاریخ اقتصاد موجود است؛ ولی در ایالات متحده حتی با توجه به چاپ میلیاردها دلار شاهد تورمی نبوده‌ایم، چراکه این کشور از طریق تسلط دلار بر تجارت جهانی تورم خود را به کشورهای دیگر صادر می‌کند.

کشاورزیان تصریح کرد: تمام حجم پول دلاری که در ایالات متحده تا سال ۲۰۰۸ چاپ شده بود حدود ۸۰۰ میلیارد دلار بود. بعد از سال ۲۰۰۸ بدلیل جلوگیری از تشدید بحران مالی و تحریک اقتصاد، چاپ دلار تا امروز به حدود ۴ برابر کل مقدار آن از زمان بوجود آمدن دلار تا سال ۲۰۰۸ رسیده است. بدهی این کشور به ۲۲ تریلیون دلار رسیده که هم اکنون رو به افزایش است. این شواهد نشان می‌دهد که علی‌رغم وضعیت‌ مطلوب فعلی یعنی کاهش نرخ بیکاری و بهبود رونق در این کشور (که نه بخاطر اقتصاد آزاد بلکه بخاطر کنترل عرضه پول توسط فدرال رزرو ایجاد شده) مصنوعی است و دیر یا زود چنین چرخه ای برعکس خواهد شد. بنابراین بحرانی فراتر از سال ۲۰۰۸ در انتظار اقتصاد این کشور خواهد بود که چنین بحرانی هژمونی دلار را نیز تهدید می‌کند و باعث فاصله گرفتن بیشتر کشورها از دلار بعنوان واحد پول مرجع به‌دلیل احتمال بحران بدهی در این کشور خواهد شد.

این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این سؤال که آیا ایران می‌تواند اقدام خاصی برای مقابله با این سیاست انجام دهد، گفت: با توجه به ریسک سقوط هژمونی دلار در سال‌‌های پیش رو نگهداری دلار و سرمایه‌های دلاری ریسک بزرگی خواهد بود. شاید در شرایط فعلی چنین قطع ارتباطی ناامید کننده بنظر برسد اما با درایت و جایگزینی درست یک سرمایه جایگزین‌، نه تنها ایران می‌تواند از هژمونی دلار رهایی یابد بلکه می‌تواند از ریسک به وقوع پیوستن بحران بدهی در ایالات متحده در امان بماند.

کشاورزیان با اشاره به وجود جایگزین مناسب دلار در تبادلات بین‌المللی افزود: اگر ایران بتواند بر جو ناشی از فشار تحریم‌ها تسلط پیدا کند و تن به تهاتر و مبادله کالا در مقابل نفت ندهد، می‌تواند یک سرمایه ناب را جایگزین تهاتر کند. سرمایه‌ای که در زمان بحران ایالات متحده، از نظر قیمت مأمن فرار سرمایه‌ها از دلار خواهد بود و آن چیزی نیست جز طلا. این فلز ارزشمند در سال‌های اخیر توسط کشورهای مختلف مانند روسیه و چین در حال خرید تدریجی است و این کشورها سرمایه‌های دلاری خود را تبدیل به طلا می‌کنند. تنها روسیه ظرف چند سال پیش ذخایر طلای خود را بیش از ۱۰ برابر افزایش داده است. چین و برخی کشورهای دیگر هم چنین رویه‌ای پیش گرفته‌اند.

وی در انتها بیان داشت: تهدید فعلی می‌تواند فرصتی باشد تا ایران بتواند از بحران پیش روی بدهی ایالات متحده در امان بماند و علاوه بر این تبادل طلا برای مبادلات بین المللی نیاز کشور به خرید کالاها را خارج از سیستم بانکی میسر خواهد کرد و احتمال تأثیرگذاری تحریم‌ها را نیز کاهش خواهد داد.