حکمت جاری در جانِ خواجه نصیرالدین طوسی ایران را نجات داد

به گزارش خبرنگار گروه اندیشه خبرگزاری شبستان، نشست «هندسه حکمت و معرفت (بررسی آرا و نظرات خواجه نصیرالدین طوسی)» عصر روز گذشته (یکشنبه، 5 اسفندماه) به مناسبت روز بزرگداشت خواجه نصیرالدین طوسی در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.

در این مراسم «حسن بلخاری» طی سخنانی با اشاره به فرا رسیدن روز مهندس، گفت: اصطلاح انگلیسی مهندسی (جئومتری) است و این اصطلاحی است با تبارشناسی مفهومی نزد مصریان، در واقع هنگامی که رودخانه نیل دچار طغیان می شد و اندازه گیری های زمین که مبنای تقسیمات میان کشاورزان بود، بر هم می ریخت از مهندسان استفاده می کردند تا در جئومتری زمین نظم برقرار کنند.

رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ادامه داد: با این وصف هندسه نزد مصریان از یک سو وجه فیزیکی داشت تا مبنایی برای اختلافات کشاورزان نشود و از طرف دیگر بازگرداندن نظم بود، لذا در سپیده دم ظهور مهندسی با مفهوم نظم و التزام مواجهیم که علاوه بر وجه محسوس، وجه معقول هم دارد، در قرائت رسائل «اخوان الصفا»، نیز اگر گفته شده که هندسه دو وجه دارد، تعجب نکنید.

وی تصریح کرد: حتی آنچه که از طریق فیثاغورث از مصر به یونان می رود در کتاب هفتم و هشتم جمهوری افلاطون ظاهر می شود، او می گوید منظر چشم فیلسوف جهان معقول است و از جمله صفات ذاتی جهان معقول، نظم است.

بلخاری در بخش دیگری از مباحث خود با بیان اینکه در کل ایران حاکمی حکیم و حکیمی حاکم چون خواجه نصیرالدین طوسی نیست، اظهار کرد: این حکمت عمیق مطرح در جانِ خواجه نصیر ایران را نجات داد و مغولی که آمده بود بمیراند، بسوزاند و ویران کند و از دلش شخصیتی چون هلاکو آمده بود، با حکمت خواجه، به گونه ای شد که هلاکو از ساخت رصدخانه ها حمایت مالی کرد. خواجه در رصدخانه مراغه در مورد ریاضیات تحلیل های دقیقی را ارایه کرد.

همچنین در بخش دیگری از این همایش «نجفقلی حبیبی» با بیان اینکه از کارهای بزرگ خواجه نصیرالدین طوسی برای ما ایرانیان ترجمه به زبان فارسی بود، اظهار کرد: او بسیار در این مورد تلاش داشت و آثار را به این زبان بر می گرداند اما نسبت به این دانشمند در این مورد کم لطفی شده است.

این استاد فلسفه اسلامی با اشاره به رساله «اخلاق ناصری» خواجه نصیر، بیان کرد گفت: مباحث متعددی در این رساله مطرح می شود از جمله اینکه خواجه نصیر از شرور عامه و خیرات عامه در جامعه سخن می گوید، او امنیت، آرامش، مودت به یکدیگر، عدالت، عفاف، وفا و ... را به عنوان خیرات یاد می کند و مولفه هایی نظیر اضطرار، تنازع، خیانت، مسخرگی، غیبت و ... با عنوان مصادیق شر یاد می کند.

وی تصریح کرد: او می گوید مردم اولاً به بزرگان خود نگاه می کنند، او در ادامه و در تقسیمات مُدُن می گوید برخی جوامع افعال ارادی خوب دارند و او به این جوامع مدینه فاضله می گوید و آن جوامعی که مولفه های خوبی را ندارند، مدینه جاهله نام می گیرند.

حبیبی یادآور شد: خواجه می گوید مردمی که جامعه خوبی دارند، آراء میان شان یکی است و افعال شان خوب است. اندیشه و کار آنها خوب است و این موارد را مصداقی از مدینه فاضله به شمار می آورد.

پایان پیام/248