یک سوم مراکز استان‌ها مهاجرت منفی دارند

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از مرکز آمار ایران؛ بر اساس یافته‌های این گزارش در بین مراکز استان‌های کشور؛ شهر‌های تبریز، اصفهان، قزوین، خرم آباد، اراک، اهواز، زاهدان، تهران، ساری و بجنورد (با همین ترتیب) دارای خالص مهاجرت داخلی منفی بوده‌اند. در این شهر‌ها برآیند جریان‌های مهاجرت داخلی در جهت کاهش جمعیت این شهر‌ها عمل کرده است.
برای نخستین بار در سال ۱۳۹۵ و در تاریخ سرشماری‌های کشور با استفاده از فناوری و ابزار نوین، امکان گردآوری اطلاعات مربوط به جابه­ جایی جمعیت بین شهر‌ها فراهم شده و آمار مهاجرت همه شهر‌های کشور، مبادلات جمعیتی شهر‌ها با یکدیگر و با بخش روستایی و خارج از کشور بر اساس اطلاعات سرشماری نفوس و مسکن ۱۳۹۵ منتشر شد. این بررسی بر اساس نوآوری‌های به عمل آمده در سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۵ میسر شده و اطلاعات با ارزشی را در زمینه‌ی برنامه‌ریزی‌های شهری و اجتماعی و تحلیل‌های جمعیتی فراهم می‌کند.
در گزارش ارائه شده وضعیت مهاجرت تمام نقاط شهری کشور شامل ۱۲۴۲ شهر ارائه شده و جدول ترازنامه‌ی مهاجرتی آنها تدوین شده است. لازم به ذکر است جدول ترازنامه‌ی مهاجرتی جدولی است که تعداد مهاجران وارد شده، مهاجران خارج شده و خالص مهاجرتی را برای هر یک از شهر‌های کشور نمایش می‌دهد و بر اساس آن می‌توان وضعیت شهر‌های موردنظر را از نظر مهاجرپذیری و مهاجرفرستی بررسی کرد.
بر اساس این ماتریس مهاجرتی می‌توان مبادلات جمعیتی هر یک از شهر‌های کشور با یکدیگر و نیز با بخش روستایی و خارج از کشور را به دست آورد.
بر اساس یافته­‌های این گزارش در بین مراکز استان­های کشور شهر‌های تبریز، اصفهان، قزوین، خرم آباد، اراک، اهواز، زاهدان، تهران، ساری و بجنورد (با همین ترتیب) دارای خالص مهاجرت داخلی منفی بوده‌اند که در جهت کاهش جمعیت این شهر‌ها عمل کرده است. در سایر مراکز استان (به جز کرمان) خالص مهاجرت داخلی عددی مثبت است. در میان آنها شهر‌های کرج، رشت، شیراز، سمنان و قم (با همین ترتیب) بزرگترین خالص مهاجرت داخلی (بیشتر از ۲۰ هزار نفر) را داشته‌اند.

مبادلات جمعیتی شهر تهران

مطابق یافته‌های این بررسی در طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ تعداد ۴۰۴۹۹۶ نفر از مهاجران به شهر تهران وارد شده‌اند. از این تعداد، مبدأ ۸۳،۱۹ درصد از مهاجران نقاط شهری کشور۷.۰۹ درصد مناطق روستایی و ۹.۳درصد خارج از کشور بوده و مبدأ حرکت ۰.۴۳ درصد از مهاجران نیز اظهار نشده بوده است.
مبدأ حرکت بیشترین مهاجران وارد شده به شهر تهران به ترتیب نزولی فراوانی نسبی، شهر‌های کرج (۵،۶ درصد)، اصفهان (۲.۹۸ درصد)، مشهد (۲.۷۰ درصد)، اراک (۲.۰۱ درصد)، اهواز (۱.۹۳ درصد)، قم (۱.۸۵ درصد)، کرمانشاه (۱.۸۱ درصد)، شیراز (۱.۷۳ درصد)، تبریز (۱.۵۸ درصد) و اسلامشهر (۱.۴۶ درصد) بوده است. همچنین ۵۷.۷۵ درصد از مهاجران وارد شده، از سایر شهر‌های کشور به تهران آمده و نام شهر مبدأ حرکت برای۱.۷۸ درصد از مهاجران نیز نامشخص بوده است.
در طی این دوره زمانی، تعداد ۳۶۹۲۸۸ نفر از مهاجران تهران را ترک کرده و در یکی از نقاط داخل کشور ساکن شده‌اند. از این تعداد مقصد ۸۷،۴۴ درصد یکی از نقاط شهری کشور بوده و ۱۲.۵۶ درصد نیز یکی از نقاط روستایی را به عنوان مقصد خود انتخاب کرده‌اند.
مقصد حرکت مهاجران خارج شده از شهر تهران به ترتیب نزولی فراوانی نسبی، شهر‌های کرج (۱۱،۶۹ درصد)، پردیس (۴.۶۸ درصد)، پرند (۴.۱۸ درصد)، شهریار (۲.۷۹ درصد)، مشهد (۲.۵۷ درصد)، قم (۲.۳۸ درصد)، رشت (۱.۹۷ درصد)، اسلامشهر (۱.۸۹ درصد)، سمنان (۱.۸۸ درصد) و پاکدشت (۱.۸۱ درصد) بوده است. همچنین ۵۱.۶۰ درصد از مهاجران خارج شده از تهران به سایر شهر‌های کشور مهاجرت کرده‌اند.
بررسی مهاجران شهر‌ها به تفکیک مدت اقامت یکی دیگر از محور‌های این گزارش است. بر این اساس روند زمانی مهاجرت به داخل یا خارج از هر یک از شهر‌های کشور قابل بازسازی و مطالعه است.
این گزارش همچنین به بررسی مبادلات جمعیتی سایر شهر‌های مراکز استان و اثر مهاجرت بر کیفیت جمعیت در هر یک از شهر‌های کشور در ابعادی، چون ساختار سنی، جمعیت جوانان و سالمندان، تابعیت خارجی، سواد و آموزش و اشتغال و بیکاری پرداخته است. بر‌اساس این یافته­ ها می‌توان دریافت مهاجرت در کدام شهر‌ها باعث بهبود کیفیت جمعیت و در کدام شهر‌ها باعث تنزل ابعاد کیفی جمعیت می‌شود.
علاقمندان می‌توانند برای مشاهده این گزارش و جداول پیوست آن به سایت مرکز آمار ایران به نشانی www.amar.org.ir مراجعه کنند.