هیئتِ ما/ آیین شاه‌حسین‌گویان در زنجان

با آغاز ماه محرم و ایام عزاداری حضرت سیدالشهدا (ع) مردم جای جای ایران به شیوه‌های مختلف به سوگ امام حسین (ع) و یاران با وفایش می‌نشینند و با آیین‌هایی که از پشتوانه مذهبی، فرهنگی و صبغه تاریخی خاصی برخوردار هستند، عزاداری شهدای کربلا را برپا می‌کنند. آیین‌های سنتی عاشورایی روایتگر عاشقانه‌ای حزن‌انگیز از مردمان ایران است. آیین‌های محلی محرم و عاشورا به فراخور فرهنگ و شیوه‌های مرسوم هر منطقه و استان متفاوت است اگرچه عزاداری و به سوگ نشینی شهیدان کربلا وجه اشتراک تمامی این آیین‌ها است. شاخسی (شاه‌حسین‌گویان) یکی از این مراسم‌های مذهبی است که در شریف‌آباد شهرستان ابهر استان زنجان، در ایام ماه محرم برگزار می‌شود. در زبان ترکی آذربایجانی، مردم به این مراسم «شاخ‌سی» می‌گویند که کوتاه شدهٔ واژهٔ «شاه‌حسین» است. شیوه اجرای این مراسم که در اصل یک رژه نظامی می‌باشد، به این صورت است که ارادتمندان اباعبدالله الحسین (ع) نوعی چوب مخصوص این عزاداری (که قبلا از قمه یا شمشیر استفاده می‌شد) را از زمین تا فرق سر خود حرکت می‌دهند و وقتی که چوب به زمین نزدیک می‌شود، همگی با صدای بلند ندای «شاخ‌سی» (شاه حسین) و زمانی که چوب به سرشان نزدیک می‌شود، همگی با صدای بلند ندای «واخ‌سی» (وای حسین) سرمی‌دهند. این حرکت به نشانهٔ جنگ یاران حضرت سیدالشهداء با یاران شقی یزید بن معاویه در صحرای کربلا است.