دفاع از مهاجران در فیلمهای ونیز 2023
دنیای اقتصاد : موضوع مهاجرت همانگونه که بعد از حضور داعش، به کانون توجه سیاستمداران اروپایی تبدیل شد، حالا به موضوع اصلی فیلمهای سینمایی هم تبدیل شده است. امسال شمار قابلتوجهی از فیلمهای حاضر در جشنواره بینالمللی فیلم «ونیز» با محوریت بحران مهاجران غیرقانونی ساخته و آماده اکران شدهاند. در درام جنگ جهانی دوم و ایتالیایی «فرمانده» به کارگردانی ادواردو دی آنجلیس که امسال جشنواره فیلم ونیز را افتتاح کرد، کاپیتان یک زیردریایی با بازی پیرفرانچسکو فاوینو از دستورات مافوق فاشیست خود سرپیچی میکند تا چندین ملوان بلژیکی را از تلف شدن در دریا نجات دهد.
پیام این فیلم چندان پنهان نیست که مخاطبان متوجه نکته کارگردان نشوند. این فیلم تضاد شدیدی را بین این قهرمان جنگ سپریشده ایتالیا و دولت راست افراطی فعلی کشور با برنامههای شدید ضد مهاجران به تصویر میکشد. ساندرو ورونزی که نگارش فیلمنامه «فرمانده» را به همراه دی آنجلیس بر عهده داشته، میگوید که این فیلم پاسخی مستقیم به سیاستهای دولت ایتالیاست که در سال ۲۰۱۹ آغاز شد، زمانی که ماتئو سالوینی، وزیر کشور وقت، اساسا علیه سازمانهای غیردولتی که تلاش میکنند مهاجران را از غرق شدن در دریا نجات دهند، اعلام جنگ کرد و اقدام به بستن بنادر ایتالیا به روی کشتیهای نجات مهاجران و تهدید امدادگران به جریمه و اتهامات کیفری کرد.
در دو فیلم دیگر بخش مسابقه ونیز نیز پیوند سیاست و سینما حتی پررنگتر نیز هست: «من کاپیتان هستم» ساخته متئو گارونه که سفر دو نوجوان سنگالی را دنبال میکند که سعی میکنند از دریای مدیترانه به ایتالیا بروند، و «مرز سبز» ساخته سینماگر لهستانی، آگنیشکا هولاند، که وضعیت اسفناک مهاجران از شمال آفریقا و خاورمیانه را به تصویر میکشد که فریفته تبلیغاتی شدهاند که وعده عبور آسان به اتحادیه اروپا از طریق مرز بلاروس و لهستان را میدهند. این مهاجران بازیچه دولت لهستان میشوند و در جنگلهای باتلاقی و خطرناک میان لهستان و بلاروس، با گرسنگی رها میشوند. در مجموع، این فیلمها نشان میدهند که تمرکز فیلمسازان اروپایی که به بحران مهاجرت میپردازند، از نگاه کردن به وضعیت اسفناک مهاجران در داخل اروپا (مانند فیلم «بلوط پیر» ساخته کن لوچ یا «توری و لوکیتا» به کارگردانی برادران داردن) به تمرکز بر کسانی که در این وضعیت گرفتار شدهاند و نامیدانه برای ورود تلاش میکنند، تغییرکرده است.