راهکار بهتر به‌جای بارورسازی ابرها

«مهدی رهنما» رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور در پاسخ به این سوال که با توجه به این که در طول سال‌های اخیر، تبعات تغییر اقلیم از سطح هشدار‌های کارشناسی فراتر رفته و آثار ملموس و مخربی را بر وضعیت محیط‌زیستی ایران گذاشته است، بنابراین در حال حاضر چه اقداماتی برای مقابله یا سازگاری با پیامد‌های سوء این پدیده باید در دستور کار دستگاه‌های اجرایی کشور قرار گیرد، توضیح داد: با وجود این که این روز‌ها بسیاری از مردم کشورمان با واژه «تغییر اقلیم» آشنا شده‌اند، اما به نظر می‌رسد که همچنان باید آگاهی عمومی جامعه نسبت به این مساله افزایش پیدا کند، در واقع اگر مردم بدانند که تغییرات اقلیمی چه پیامد‌هایی را برای زندگی روزمره آن‌ها به همراه دارد، خودشان درباره این مساله مطالبه‌گر خواهند شد.

به گزارش ایلنا، وی افزود: ما باید به گونه‌ای در سطح جامعه اطلاع‌رسانی کنیم که خود مردم، اجرای برنامه‌های مورد نیاز برای مقابله با آثار تغییر اقلیم، خشکسالی و کم‌آبی را از سیاستگذاران کشور مطالبه کنند. در حال حاضر کشور‌های عربی، سواحل جنوبی خلیج فارس را از دستگاه‌های آب‌شیرین‌کُن پر کرده‌اند، ولی هر زمان که درباره لزوم اجرای گسترده طرح شیرین‌سازی آب دریا در سواحل شمالی خلیج فارس یعنی در محدوده جغرافیایی ایران صحبت می‌کنیم، برخی دوستان عوارض زیست‌محیطی احتمالی را که کاملا قابل کنترل است، بهانه می‌کنند و به مخالفت با این طرح می‌پردازند. حال آن که اگر اغلب شهروندان از دولت درباره شیرین‌سازی آب خلیج فارس مطالبه کنند، حتما این طرح با سرعت بیشتری در نوار جنوبی ایران اجرا خواهد شد؛ طرحی که می‌تواند به تامین آب شرب مورد نیاز مردم در نیمه جنوبی کشور کمک کند.

چرا به‌جای بارورسازی ابرها، برای رفع فرسودگی‌های شبکه آبرسانی هزینه نمی‌کنیم؟

رهنما همچنین ضمن ابراز مخالفت با صحبت‌هایی که اخیرا درباره لزوم سرمایه‌گذاری برای بارورسازی ابر‌ها به‌منظور مقابله با کم‌آبی مطرح شده است، گفت: چرا دولت به‌جای این که هزاران میلیارد تومان برای بارورسازی ابر‌ها هزینه کند، همین پول را برای اصلاح خطوط لوله آب شهری و رفع فرسودگی‌های شبکه آبرسانی کشور هزینه ننکند تا به این صورت، میزان نشت آب در این شبکه کاهش یابد و تا حد زیادی از تبعات کم‌آبی کاسته شود. بخصوص که هنوز در هیچ کشوری ثابت نشده است که بارورسازی ابر‌ها می‌تواند کاهش بارندگی‌ها را به شکل محسوسی جبران کند و بهتر است هزینه‌ای را که برخی مدیران می‌خواهند در این زمینه صرف کنند، برای اصلاح سیستم‌های تصفیه آب و بهبود کیفیت آب در سراسر کشور خرج کنیم.

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور ادامه داد: هرچقدر شهروندان بیشتر درباره تبعات تغییر اقلیم آگاه شوند، مطالبه‌گری آن‌ها از دولت برای انجام اقداماتی که می‌تواند آثار سوء این پدیده را کاهش دهد، افزایش پیدا خواهد کرد؛ به طور مثال، ما باید مردم را آگاه کنیم که اصلاح الگوی کشت در سراسر کشور می‌تواند نقش مهمی در مقابله با کم‌آبی داشته باشد تا به این ترتیب، خود کشاورزان از وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه مطالبه‌گری داشته باشند؛ بخصوص که تغییرات اقلیمی، باعث تغییر آستانه‌های دمایی در نقاط مختلف کشورمان شده است و شرایط آب‌وهوایی جدید ایجاب می‌کند که در نقاط مختلف کشور برنامه کشت عوض شود؛ به عنوان نمونه، در گذشته باکیفیت‌ترین محصول زعفران کشور مربوط به خراسان جنوبی بود، اما چند سالی است که تغییرات اقلیمی باعث شده است که کیفیت زعفران خراسان شمالی از خراسان جنوبی بهتر شود.

وی همچنین خاطرنشان کرد: وقتی نهاد‌های پژوهشی کشور در طول سال‌های گذشته بار‌ها اعلام کرده‌اند که تغییر اقلیم اولا باعث کاهش متوسط بارندگی‌های سالانه کشور شده و ثانیا افزایش میانگین دما را به همراه داشته است، ما باید مردم را آگاه کنیم تا از وزارت نیرو سوال کنند که در این سال‌ها، چه برنامه‌ای برای اصلاح الگو‌های تامین آب شرب شهروندان داشته است تا در چند سال گذشته، تنش‌های آبی باعث بروز مشکلات اجتماعی در برخی استان‌های کشور نشود؟ این در حالی است که وزارت نیرو می‌توانست در طول سال‌های گذشته با اجرای برخی برنامه‌های اصلاحی، آثار سوء تغییرات اقلیمی و پیامد‌هایی نظیر کم‌آبی ناشی از آن را کاهش دهد و البته همچنان هم این وزارتخانه می‌تواند اجرای برنامه‌های اصلاحی را در دستور کار خود قرار دهد.

برای کاهش مازوت‌سوزی باید در مصرف برق و گاز صرفه‌جویی کنیم

رهنما با تاکید بر این که صرفه‌جویی در مصرف سوخت، یکی از مهمترین راهکار‌های سازگاری با پیامد‌های تغییر اقلیم محسوب می‌شود، عنوان کرد: مازوت‌سوزی برخی نیروگاه‌ها در سال‌های اخیر نقش مهمی در تشدید آلودگی هوای برخی کلانشهر‌های کشورمان داشته است. در این میان اعتراضات زیادی در فضای رسانه‌ای کشور نسبت به این مساله مطرح شده، اما کمتر به یافتن پاسخ این پرسش پرداخته شده است که علت مازوت‌سوزی برخی نیروگاه‌های کشور چیست؟ این در حالی است که علت اصلی مازوت‌سوزی، ناترازی در مصرف گاز طبیعی کشور است و برخی نیروگاه‌ها به این دلیل مازوت می‌سوزانند که گاز طبیعی در اختیار آن‌ها کمتر از مقدار نیازشان است و لازم است برای تامین برق واحد‌های مسکونی، تجاری و صنعتی از مازوت استفاده کنند.

رئیس پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور ادامه داد: اگر می‌خواهیم مازوت‌سوزی در برخی نیروگاه‌ها و آلودگی هوای ناشی از آن کمتر شود، باید برای صرفه‌جویی در مصرف برق و گاز طبیعی برنامه‌هایی جدی را اجرا کنیم؛ به طور مثال، می‌توانیم با جلوگیری از ارائه یارانه به برخی کالا‌های غیراساسی، بخشی از یارانه‌ها را به سمت دوجداره کردن پنجره‌های منازل، ادارات و کارگاه‌ها هدایت کنیم تا خود به خود بخشی از هدررفت انرژی حاصل از سوزاندن گاز طبیعی در کشورمان کاهش یابد. همچنین می‌توانیم با اجرای سیاست‌های تشویقی و تنبیهی مؤثرتر در قبض‌های برق و گاز، عموم مردم و صاحبان کارگاه‌های صنعتی و تولیدی را به صرفه‌جویی بیشتر در مصرف انرژی ترغیب کنیم تا به این ترتیب، بخشی از فشار موجود روی شبکه‌های برق و گاز کشور کاهش یابد و حجم زیادی از مازوت‌سوزی برخی نیروگاه‌ها کاسته شود.

وی در پایان تصریح کرد: هرچقدر حجم سوزاندن مازوت و میزان استفاده از گازوئیل یا دیگر سوخت‌های مایع در صنایع کمتر شود و به طور کلی مصرف سوخت‌های فسیلی بخصوص سوخت‌های سنگین در کشورمان کاهش یابد، هم به مقدار بیشتری از آلودگی هوای کلانشهر‌ها کاسته خواهد شد و هم میزان انتشار گاز‌های گلخانه‌ای به عنوان عامل اصلی ایجاد تغییرات اقلیمی کمتر می‌شود و قطعا در بلندمدت آثار سوء ناشی از تغییرات اقلیمی در ایران کاهش خواهد یافت. البته توسعه هرچه بیشتر حمل‌ونقل عمومی درون‌شهری و برون‌شهری نیز می‌تواند به کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی در سطح کشور کمک کند که این هدف نیز جز با آگاه‌سازی و مطالبه‌گری عموم شهروندان محقق نخواهد شد.