خلیج فارس را نجات دهید/ مهاجرت ماهیان و نابودی مرجان ها و ماهی های کف‌زی

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا،بر اساس آچه در کتب تاریخی به ثبت رسیده «۱۰ اردیبهشت» سالروز فتح هرمز و حاکمیت بر کل خلیج‌فارس است، این روز مصادف است با 22 آوریل سال ۱۶۲۲ که ایل قشقایی به رهبری امام قلی خان فتح هرمز (۱۶۲۲) را با موفقیت انجام داد و جزیره را از بزرگترین امپراتور قرن باز پس گرفت و جایگاه خود را در جهان در فهرست ابرقدرت‌های قرن شانزدهم ثبت کرد.

خلیج فارس برای مردم کشور ایران از اهمیت بالایی برخوردار است و به کوچکترین خبری نسبت به آن حساسیت نشان می دهند.این خط آبی ارزشمند مملو از گونه های بی نظیر گیاهی و جانوری است. در اشاره به میزان حساسیت ایرانیان به خلیج فارس می توان به اقدام به نامگذاری غلطی که کشورهای عربی در باره این دریا در نقشه های خود انجام می دهد اشاره کرد که حتی در جهان با واکنش های بسیاری روبه رو شد و با استناد به نقشه های تاریخی اصالت نگذاری این دریا را اثبات کردند.در مورد دیگری هم برداشت صید ترال کشتی های چینی خبر ساز شد که با اقدامات فوری همراه شد وبا ورود فر اکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی و بعد از آن شخص رئیس جمهور هرگونه برداشت صیدترال فانوس ماهیان از دریای عمان ممنوع شد.

توقف صید ترال به دستور رئیسی

بعد از توافق وزارت جهاد با فراکسیون محیط زیست مجلس و توقف 2 ساله صید ترال فانوس ماهیان بنا به دستور مکتوب ابراهیم رئیسی در 1400 در همان ابتدای کار صید ترال در خلیج فارس متوقف شد و این دستور تا کنون پابرجاست.

آبزیان خلیج فارس به دلیل ارتباط این دریا به آبهای آزاد از تنوع بالایی برخوردار است .همین ویژگی باعث شده در این اکوسیستم آبی مشاغل دریایی آز امار بالایی برخوردار باشند.

طبق گزارشات موسسه تحقیقات شیلات ایران ماهی های شاخص این دریا روز به روز در حال کاهش هستند و برای حفاظت از آنها نیاز به برنامه ریزی های ویژه ای است. برخی از این گونه ها در حال انقراض هستند که باید برای حفاظت آنها اقداماتی باید شود.

آبزیان کشور در وضعیت مناسبی نیستند

دکتر عبدلی استاد پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی درباره اینکه وضعیت زیستی آبزیان دریای خلیج فارس چگونه است به خبرنگار اجتماعی رکنا گفت: درکل آبزیان کشور در وضعیت مناسبی نیستند وهیچ گونه برنامه حفاظتی جامع برای آنان وجود ندارد و همین وضعیت نامناسب ذخایر و کوچکتر شدن سبد صیادان خود گواه بر این امر می باشد.

این استاد دانشگاه ادامه داد:حفاظت از آبزیان باید بر اساس مطالعات و پایش مستمر صورت گیرد و اقدام های مدیریتی براساس وضعیت حفاظتی گونه ها انجام گردد. این طبقه بندی حفاظتی بر اساس ملاک های سازمان جهانی حفاظت منابع طبیعی صورت می پذیرد.آبزیان براساس وضعیت جمعیتی و تغییرات جمعیت در ده سال اخیر باید طبقه بندی شوند و برای احیای آنان برنامه ریزی فوری شود. بر همین اساس مشخص می کنیم صید کدام گونه باید کمتر شده و یا کاملا متوقف شود تا بتوان آن را احیا نمود و یا کدام زیستگا هها نیاز به حفاظت و بازسازی دارند.

بقای آبزیان خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر در خطر

او با اظهار تاسف از اینکه هیچ محدوده ی حافظت شده ای برای بقا آبزیان در خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر وجود ندارد و در تمام مناطق دریایی صید و صیادی صورت می گیرد افزود: برای حفاظت از برخی گونه ها مخصوصا آنها که درخطر انقراض هستند باید برخی از مناطق را صید ممنوع اعلام کنند تا ماهیان در آنجا ضمن تکثیر امکان بقا داشته تا جمعیت های مناطق مجاور را پشتیبانی نموده تا امکان بهره برداری پایدار فراهم گردد.

این پژوهشگر علوم محیطی اضافه کرد: فعالیت صیادی بدون هیچ ممنوعیتی در همه مناطق دریایی باعث نگرانی حفظ تنوع زیستی گونه های آبزیان است . در خشکی ها پارک ملی و مناطق حفاظت شده و شکار ممنوع داریم ولی در دریاها نداریم ایجاد چنین مناطقی در خلیج فارس و دریای عمان امری ضروری است در غیر این صورت در آینده شاهد از بین رفتن بسیاری از گونه های اقتصادی و ارزشمند این مناطق خواهیم بود.

باید جامعه صیادان فعال ساماندهی شوند

او با این پیشنهاد افزود: باید جامعه صیادان فعال ساماندهی شوند و روش های صید که به آبزیان آسیب می زند را اصلاح نمود و روشهای سازگار با اکوسیستم جایگزین شوند.در غیر این صورت سبد صیادان هر روز کوچکتر می شود و جمعیت آبزیان هر روز رو به کاهش می رود و اقتصاد بهره برداری از دریا را بحرانی می کند. متاسفانه از جنبه محیط زیستی در دریای خلیج فارس وضعیت حفاظتی گونه ها و میزان در خطر انقراض بودنشان در هاله ای از ابهام است. در همین فضای مبهم میزان صید همانند گذشته و حتی در مواردی با بکار گیری ابزار های جدید و ناسازگار بیشتر هم شده که یقینا نتیجه ای به جز نابودی ذخایر و رسیدن به مرحله بی بازگشت نخواهد داشت.

دکتر عبدلی بر اساس مطالعات آبزیان و در راستای مدیریت بهره برداری از آنان که نقش موثری در اشتغال ساکنین شهرهای ساحلی دارد ادامه داد: در حاشیه سواحل خلیج فارس حدود 130 هزار صیاد رسمی داریم و البته هزاران شغل غیر مستقیم دیگر به واسطه همین صید آبزیان وجود دارد، برای بهره برداری از این سرمایه باید پایش مستمر در کنار نظارت های قوی وجود داشته باشد.

او افزود:تا زمانی که اکوسیستم دریا کارکرد های طبیعی خود را داشته باشد ضمن ارائه خدمات اکوسیستمی مختلف به جوامع انسانی پیرامون آن می تواند معیشت ساحل نشینان و بسیاری از هم وطنان دیگر را تامین کند. وقتی با رفتاری های نادرست انسان با این اکوسیستم شرایط اکولوژیک دریا برهم بخورد و گونه های ارزشمند منقرض شوند دیگر درآمدی برای صیادان وجود نخواهد داشت و باعث بیکاری و مشکلات مختلف جامعه صیادی می شود. مخصوصا برای ساحل نشینان خلیج فارس و دریای عمان که شغل های جایگزینی برای آنها بسیار محدود است.

مهاجرت ماهیان از خلیج فارس به واسطه ورود پساب آب شیرین کن ها

این عضو دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اقدامات انسانی اثر گذار بر محیط زیست خلیج فارس بیان کرد: به خطر انداختن حیات آبزیان به واسطه ورود پساب آب شیرین کن هایی که در این منطقه فعالند باعث افزایش شوری آب و مهاجرت ماهیان می شود ضمن اینکه فعالیت آنها در نزدیکی جزایر مرجانی باعث بالارفتن شوری و دمای آب می شود ،ماهیان در چنین شرایطی مهاجرت می کنند ولی مرجان ها و موجودات کف زی ساکنند و نمیتوانند مهاجرت کنند و همین طورمناطق مرجانی از بین خواهند رفت. یقینا سایر موجودات آبزی ساکن و کم تحرک در معرض تخلیه پساب آب شیرین کن ها آسیب زیادی خواهند دید.

او درباره ورود پساب آب شیرین کن ها ادامه داد: پساب شور وقتی به دریا می ریزد بعد از مدتی حل می شود ولی باید دامنه اثرات آن را بررسی کرد، وسعت گسترش و عمق شورآبه باید در نظر گرفته شود و اینکه در فصول مختلف تاثیرات منفی آن میتواند متفاوت باشد. علاوه براینکه تغییرات اقلیمی و روندی که در اکوسیستم ایجاد میکند باید مورد توجه قرار بگیرد. حجم پساب نیز بسیار مهم است.

این محقق با ذکر اینکه خلیج فارس بخاطر شرایط اکولوژیکی خاص و تنوع زیستی بسیار ارزشمند یک اکوسیستم بسیار مهم برای ایران است می گوید:اثرات تغییرات انسان ساخت در آب دریا برگروه های مختلف آبزیان متفاوت است پیش بینی آینده تنوع زیستی این منطقه بر اساس تغییرات به وجود آمده و مخصوصا تغییر اقلیم امری ضروری است. بدون پیش بینی آینده و تدوین استراتژی های سازگار در بهره برداری پایدار از منابع یقینا تنوع زیستی و اکوسیستم آسیب های جدی خواهد دید.

او در مورد برداشت های کشورهای همسایه از دریای خلیج فارس گفت:کشورها ی همسایه هم هر یک به نوعی از این دریا بهره برداری می کنند ومنتفع می شوند. طبیعتا همه کشورهای بهره بردار باید به این نتیجه برسند که این منابع دریایی تجدید شونده ارزشمند میراث طبیعی کشور های پیرامون آن می باشد. باید در برداشت از این دریای سخاوتمند محتاطانه عمل کنیم تا همه این سرمایه را یکباره خرج نکنیم.