اهمیت بیان رشادت‌ها و دلاوری‌ها برای کودکان در ادبیات پایداری

به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین‌الملل کانون، روز ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ و هم‌زمان با هفتمین روز از برگزاری سی‌وپنجمین نمایشگاه کتاب تهران آیینی برای رونمایی از «مجموعه‌ی شعر غزه» در غرفه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برپا شد که در آن، ابتدا جواد محقق شاعر باسابقه و پیشکسوت کتاب‌های کودک و نوجوان، جنگ را به یک چاقو تشبیه کرد و گفت: نمی‌توان گفت جنگ خوب است یا بد. بستگی دارد این چاقو در دست یک جراح قرار بگیرد و به درمان بینجامد یا در دست یک آدم جنایتکار.

ادبیات مقاومت بخشی از تاریخ است

وی پرداختن به موضوع‌های مناسبتی در آثار کودکان و نوجوانان را ضروری دانست و بیان کرد: برخی بر این باورند که انتشار کتاب‌های مناسبتی ضرورتی ندارد اما من این‌چنین فکر نمی‌کنم. به گمان من هم تالیف و ترجمه و هم انتشار مجموعه‌های این‌چنین لازم است. چراکه پس از مدتی آثار مناسبتی به بخشی از تاریخ تبدیل می‌شود و برهه‌ای از زمان را روایت می‌کند.

به گفته نویسنده «مردی چو آفتاب»، نوشتن داستان و رمان، زمان می‌برد و گاهی چند سال طول می‌کشد تا یک داستان به پختگی برسد. اما در ارتباط با شعر این‌طور نیست. به همین‌خاطر، در جریان انقلاب اسلامی و حتی پیش‌تر انقلاب مشروطه، این شعر است که قبل از شاخه‌های دیگر هنری در میدان، ظهور و بروز می کند. چون اثرگذار است. اما وقتی زمان می‌گذرد و خاطره‌ها شکل می‌گیرند، ادبیات داستانی پدید می‌آید.

محقق، شعر را ترجمه‌ناپذیر دانست و افزود: به باور من، نوشتن مناسبت‌ها و اتفاق‌ها ضروری است و برای جلوگیری از تکرار رویدادهای تلخ باید به نوشتن آن وقایع در حین معرکه پرداخت. از سوی دیگر ترجمه این آثار مناسبتی به زبان‌های دیگر هم لازم است. البته ترجمه شعر، به‌مراتب دشوارتر است. حتی می‌توان گفت، شعر در ترجمه از دست می‌رود برای مثال بسیاری شعر «حیدر بابا»ی شهریار را ترجمه کرده و بعضی‌شان چون حسین منزوی، شاعران مطرحی بوده‌اند اما شعر، قابل برگرداندن نیست.

این شاعر و نویسنده نوجوان، جنگ را به سکه‌ای دو رو تشبیه و بیان کرد: جنگ مثل سکه ای است که دو سو دارد؛ تجاوز و دفاع. جنگ، مثل چاقو است؛ نمی‌توان گفت خوب است یا بد. بستگی دارد این چاقو در دست یک جراح قرار بگیرد و به درمان بینجامد یا در دست یک آدم جنایتکار. به همین‌خاطر باید حواس‌مان باشد در نگارش و انتشار مجموعه‌های مناسبتی طوری به مقوله جنگ بپردازیم که بچه‌ها را از فرهنگ ایثار و شهادت و رشادت و شجاعت دور نکنیم.

امید؛ نقطه عطف آثار کودکانه

حامد علامتی به دشواری‌های ادبیات پایداری اشاره و بیان کرد: «مجموعه‌ی شعر غزه» در شمار ادبیات پایداری قرار می‌گیرد. توجه به این نوع ادبیات، کار دشواری است چون از یک‌سو باید به ادبیات و اصول داستان‌گویی و تعلیق و گره‌افکنی آگاه بود هم به بیان رشادت‌ها و دلاوری‌ها پرداخت.

مدیرعامل کانون پرورش فکری، گفتن از امید را در آثاری که برای کودکان نوشته و منتشر می‌شود، ضروری دانست و افزود: ما برای بزرگسالان و گروه سنی نوجوان به انتشار آثاری در زمینه ادبیات پایداری توجه کرده‌ایم اما برای کودکان، آن‌گونه که باید و شاید به این مقوله نپرداخته‌ایم و طبیعی است که امید و توجه به آن، ضرورتی است که در کتاب‌های کودکان باید به آن توجه کرد و چه خوب که در مجموعه غزه به این موضوع مهم توجه شده است.

زهرا عراقی و طیبه شامانی در بخش دیگری از این مراسم به شعرخوانی درباره غزه پرداختند. مجموعه کتاب‌های شعر غزه شامل «موشک کاغذی» سروده زهرا عراقی با تصویرگری بهاره خدامی، «تو باز می‌خندی» سروده طیبه شامانی با تصویرگری ندا عسگری، «خانه ایستاده است» سروده منیره هاشمی با تصویرگری بهاره خدامی و «بمب بادبادک نیست» کاری از معاونت فرهنگی کانون است.

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سالن‌های ناشران کودک و نوجوان، ناشران عمومی، ناشران آموزشی (ویژه کانون زبان) و بخش مجازی نمایشگاه حضور دارد.

سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در مصلی امام خمینی(ره) تهران برگزار می‌شود.