انسان‌رسانه‌ها از مهم‌ترین چالش‌های حوزه حکمرانی فضای مجازی است

به گزارش خبرگزاری مهر، عباس محمدیان مدیرکل تبلیغات و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به تحولات شگرف دنیای دیجیتال و تأثیر آن بر زیست اجتماعی و اقتصادی جوامع معاصر گفت: کشور به سرعت در مسیر توسعه و فراگیری اقتصاد دیجیتالی در حرکت است و دیگر کمتر کسب‌وکاری را می‌توان یافت که بدون حضور در فضای دیجیتالی قادر به حفظ حیات اقتصادی خود باشد، لذا برای حفظ توان حکمرانی اقتصادی کشور در آینده باید از هم اکنون برای ساماندهی این حوزه و بازیگران نقش‌آفرین در آن، خصوصاً انسان‌رسانه‌ها اعم از بلاگرها و اینفلوئنسرهای خرد و کلان اقدام کرد.

وی افزود: امروزه با تغییر پارادایم در فضای کسب و کار شاهد انتقال بخش قابل توجهی از فعالیت‌های اقتصادی به بستر فضای مجازی هستیم. این تحول بنیادین، نیازمند بازتعریف نظام حکمرانی و تدوین چارچوب‌های نظارتی متناسب با اقتضائات فضای دیجیتال است.

مدیرکل تبلیغات و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: بر اساس گزارش جهانی Digital ۲۰۲۴، امروز بیش از ۵.۳۵ میلیارد نفر از اینترنت استفاده می‌کنند و ۶۲.۳ درصد جمعیت جهان در شبکه‌های اجتماعی فعال هستند. این آمار نشان‌دهنده تغییر پارادایم اساسی در سبک زندگی و کسب‌وکار مردم جهان است. طبق آمار مرکز توسعه تجارت الکترونیک ایران، ارزش تجارت الکترونیک کشور از ۱۰۰۰ هزار میلیارد دلار فراتر رفته که نشان از اهمیت روزافزون این حوزه دارد. این تحول عظیم، ضرورت بازنگری در شیوه‌های سنتی کسب‌وکار و حرکت به سمت دیجیتالی شدن را دوچندان می‌کند.

محمدیان گفت: طبق گزارش معتبر Statista در سال ۲۰۲۳، بازار جهانی تبلیغات اینفلوئنسر مارکتینگ یا به عبارت بهتر انسان‌رسانه‌های فعال در حوزه بازاریابی و اقتصاد دیجیتال به ۲۱.۱ میلیارد دلار رسیده است. این صنعت با رشد سالانه ۱۴.۷ درصد مواجه است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۷ به ۴۰.۸ میلیارد دلار برسد. نکته جالب توجه اینجاست که بر اساس برخی پژوهش‌ها امروزه بیش از ۸۰ درصد مصرف‌کنندگان ترجیح می‌دهند خرید خود را منطبق بر نظر انسان‌رسانه‌ها یا همان بلاگرهای محبوب‌شان انجام دهند! این آمار به خوبی نشان می‌دهد نقش کنشگران فضای مجازی در شکل‌دهی به رفتار مصرف‌کنندگان به طور فزاینده‌ای در حال افزایش است و اگر به این مهم توجه نکنیم سبک زندگی و الگوی مصرف ملتمان تحت تاثیر بلاگرهایی قرار خواهد گرفت که اگر نظارتی نباشد الزاماً در چهارچوب منافع ملی و هویت اصیل اسلامی-ایرانی نخواهد بود.

وی با تاکید بر ضرورت توجه به عرصه حکمرانی فضای مجازی گفت: یکی از مهم‌ترین چالش‌های ما در حوزه حکمرانی فضای مجازی، مسئله تبلیغات دیجیتال و فعالیت بلاگرها و اینفلوئنسرهاست که از آن‌ها تحت عنوان انسان رسانه‌ها یاد می‌کنیم. این پدیده نوظهور که در سال‌های اخیر به یکی از ارکان اصلی اقتصاد دیجیتال تبدیل شده، نیازمند سیاست‌گذاری دقیق و هوشمندانه است و باید ضمن حمایت از توسعه این کسب‌وکارهای نوین، از حقوق مصرف‌کنندگان نیز صیانت کنیم.

مؤلف کتاب «حکمرانی فرهنگی در عصر انسان رسانه‌ها» در ادامه گفت: متأسفانه در گذشته شاهد برخی ناهنجاری‌ها در حوزه تبلیغات دیجیتال بوده‌ایم. تبلیغات گمراه‌کننده، عدم شفافیت در روابط مالی، نقض حریم خصوصی و ترویج سبک زندگی ناسالم از جمله چالش‌هایی است که نیازمند توجه جدی است که خوشبختانه به واسطه هوشمندی کارشناسان و مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با همراهی نخبگان، پژوهشگران و کارشناسان علوم اجتماعی و ارتباطات تاکنون اقدامات خوبی برای رفع این آسیب‌ها برداشته شده است.

محمدیان گفت: اداره کل تبلیغات و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با درک این ضرورت‌ها، طرح جامع ساماندهی تبلیغات در فضای مجازی را تدوین کرد. در این طرح، با رویکردی تنظیم‌گرانه و نه محدودکننده، به دنبال ایجاد چارچوب‌های شفاف برای فعالیت کنشگران این عرصه هستیم. محورهای اصلی این طرح شامل تدوین استانداردهای حرفه‌ای، آموزش و توانمندسازی فعالان، ایجاد سازوکارهای خودتنظیم‌گری و نظارت هوشمند است و معتقدیم با مشارکت فعالان این عرصه، می‌توان به الگوی موفقی از حکمرانی در عرصه تبلیغات مبتنی بر فضای مجازی دست یافت. حکمرانی مؤثر در فضای مجازی نیازمند همکاری و هم‌افزایی تمامی نهادهای مرتبط است. ما باید ضمن حفظ پویایی و نوآوری در این فضا، چارچوب‌های اخلاقی و حرفه‌ای لازم را نیز تضمین کنیم. تجربه نشان داده رویکردهای سلبی و محدودکننده در این فضا، کارآمد نیست و باید با رویکردی تعاملی و البته هوشمندانه به سمت ایجاد یک اکوسیستم سالم و پویا حرکت کنیم.