لیست قوی‌ترین ابررایانه‌های چینی منتشر شد؛ پنهانکاری از ترس تحریم‌های بیشتر؟

چین به تازگی فهرستی ۱۰۰تایی از قوی‌ترین ابررایانه‌های این کشور را منتشر کرده است که از نظر مجموع توان پردازشی پیشرفت محسوسی نسبت به سال گذشته ندارد. آیا محدودیت‌های وضع شده علیه صنعت فناوری چین بر توانایی این کشور در ساخت رایانه‌های قدرتمند تأثیر گذاشته است یا این لیست تمام واقعیت را نمی‌گوید؟

طی سال‌های اخیر، هوش مصنوعی نیاز به توان پردازشی را به شکل تصاعدی افزایش داده و مجموع توان پردازشی که در اختیار کشورها قرار دارد، به معیار مهمی در رقابت هوش مصنوعی تبدیل شده است. همین موضوع باعث شده است که لیست‌هایی از جمله TOP500 که قوی‌ترین ابررایانه‌‌های جهان را رتبه‌بندی می‌کنند بیش از گذشته مورد توجه باشند.

غیبت ابررایانه‌های اگزافلاپی در لیست چینی

انجمن علوم کامپیوتر چین به تازگی فهرست ۱۰۰ ابررایانه برتر این کشور را منتشر کرده است، اما به نظر می‌رسد نهادهای چینی از اعلام قوی‌ترین ابررایانه‌های خود که در رده اگزافلاپ (ExaFLOPS) قرار دارند اجتناب کرده اند. عجیب‌تر آنکه این فهرست هیچ سیستم جدیدی را شامل نمی‌شود و تنها تفاوت آن با فهرست سال قبل، مجموع توان پردازشی است که پیشرفت اندکی داشته است. از این رو این احتمال مطرح است که نهادهای چینی عمداً اطلاعات مربوط به قدرتمندترین سیستم‌های خود را برای جلوگیری از تحریم‌های بیشتر از سوی ایالات متحده، پنهان می‌کنند.

مشخصات ابررایانه‌های برتر چین بر اساس فهرست رسمی

سه ابررایانه برتر چین در سال ۲۰۲۴ همان سیستم‌های ترکیبی CPU و GPU هستند که در سال ۲۰۲۳ در صدر فهرست قرار داشتند. قدرتمندترین ماشین در فهرست رسمی در سال ۲۰۲۳ مستقر شده است. این ابررایانه دارای ۱۵.۹۷۴.۴۰۰ هسته CPU و حداکثر عملکرد معادل ۴۸۷.۹۴ پتافلاپ (PetaFLOPS) است. این سیستم از ابررایانه ژاپنی فوگاکو (۴۴۲ پتافلاپ) قوی‌تر است، اما به طور قابل توجهی از ماشین‌های آمریکایی در رده اگزافلاپ مانند ال کاپیتان (۱.۷۴۲ اگزافلاپ)، فرانتیر (۱.۳۵۳ اگزافلاپ) و آئورا (۱.۰۱۲ اگزافلاپ) عقب می‌افتد.

دومین ابررایانه این لیست در سال ۲۰۲۲ راه‌اندازی شده است. این ابررایانه دارای ۴۶۰.۰۰۰ هسته CPU و حداکثر عملکرد معادل ۲۰۸.۲۶ پتافلاپ است. سومین ابررایانه قدرتمند چین هم سیستمی با ۲۸۵.۰۰۰ هسته CPU و حداکثر عملکرد معادل ۱۲۵.۰۴ پتافلاپ است.

تفاوت در مجموع توان پردازشی فهرست ۱۰۰ ابررایانه برتر چین در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ ناچیز است. در سال ۲۰۲۳، رایانه‌های این فهرست در مجموع ۱.۳۹۸ اگزافلاپ توان پردازشی ارائه می‌داد، در حالی که در سال ۲۰۲۴ عملکرد آنها به ۱.۴۰۶ اگزافلاپ افزایش یافته است.

این به آن معناست که چینی‌ها در سال گذشته هیچ ابررایانه جدید نساخته‌اند. به همین دلیل این گمانه زنی مطرح است که فهرست رسمی ۱۰۰ ابررایانه برتر به طور دقیق توانایی‌ ابررایانه‌‌های چین را منعکس نمی‌کند. جک دونگار، یکی از چهره‌های برجسته صنعت ابررایانه و یکی از بنیان‌گذاران TOP500، سال گذشته گفت که چین حداقل سه ماشین در رده اگزافلاپ با عملکردی بین ۱.۳ تا ۱.۷ اگزافلاپ دارد که از سخت‌افزار طراحی‌شده در چین و همچنین یک ماشین ۲ اگزافلاپ با پردازنده‌های x86 از هیگون (Hygon) نیرو می‌گیرد.

در همین رابطه بخوانید:

- اِل کاپیتان در صدر لیست قوی‌ترین ابر رایانه‌های جهان قرار گرفت
- آیا چین در رقابت برای ساخت قوی‌ترین ابررایانه از آمریکا جلو زده است؟

پنهان‌سازی مشخصات فنی ابررایانه‌های برتر چین

انجمن علوم کامپیوتر چین، مشخصات دقیق ابررایانه‌های این کشور را، احتمالاً برای پنهان کردن تامین‌کنندگان سخت افزار این سیستم‌ها، منتشر نمی‌کند،. با این حال ساخت سیستم‌هایی با این ابعاد را نمی‌توان به سادگی پنهان کرد و تحلیلگران در اغلب مواقع می‌توانند حدس سخت‌افزاری در ساخت این سیستم‌ها استفاده شده و چه کسی آن را تامین کرده‌ است. با این حال، در میان ۱۰ ابررایانه برتر، سیستم‌هایی وجود دارند که از پردازنده‌ها و شتاب‌دهنده‌های توسعه‌یافته داخلی چین استفاده می‌کنند.

نظر شما چیست؟ آیا چینی‌ها روی دریایی از توان پردازشی اعلام نشده نشسته‌اند یا واقعا در رقابت برای ساخت ابررایانه‌ها عقب هستند؟