یک بحران تازه: کمبود جسد در دانشگاه‌های پزشکی!

روزنامه آرمان: نه تنها دانشجویان و اساتید پزشکی در سالن‌های تشریح در انتظار اجسادند؛ بلکه کمبود جسد زن در ایران بیداد می‌کند.

احمد شجاعی، رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور درباره کمبود جسد می‌گوید: به حدی جسد برای دانش پزشکی اندک است که اگر شرکت‌هایی بتوانند اجساد غیرمسلمان را از خارج کشور وارد کنند، دانشگاه‌ها حاضرند که در ازای آن هزینه‌هایی پرداخت کنند.

مهمترین بخش سخنان رئیس پزشکی قانونی:
-دانشجویان پزشکی درسی به نام تشریح آناتومی بدن دارند و دقیقا باید روی اجساد آموزش ببینند تا بتوانند برای عمل‌های جراحی تبحر لازم را به دست آورند. پس شناخت آناتومی بدن انسان برای دانشجویان پزشکی لازم و ضروری است. این در حالی است که تشریح جسد مسلمان حرام است، مگر اینکه جسد غیرمسلمان وجود نداشته باشد. آن گاه است که با اجازه، ولی فقیه تشریح جسد مسلمان اتفاق می‌افتد. از این رو وقتی بحران کمبود جسد شدید شد؛ طرح اهدای جسد را از طریق رسانه‌ها اعلام کردیم.
- نزدیک به هزار نفر داوطلب اهدای جسد شدند، رضایتنامه محضری نوشته و ارائه کردند تا اگر در مقطعی که فوت شدند و ما بحران کمبود جسد داشتیم، براساس رضایتنامه به تشریح اجسادشان بپردازیم. با وجود این، به حدی جسد برای دانش پزشکی اندک است که اگر شرکت‌هایی بتوانند اجساد غیرمسلمان را از خارج کشور وارد کنند، دانشگاه‌ها حاضرند که هزینه آن را پرداخت کنند. این در حالی است که افراد داوطلب اهدای جسد چندین سال عمر می‌کنند و بعد از مرگشان جسدشان اهدا می‌شود.
-فعلا اعلام آمادگی‌ها صورت گرفته و رضایت‌ها گرفته شده تا در آینده بتوان از اجساد این افراد برای تشریح استفاده کرد؛ بنابراین فعلا با توجه به کمبود جسد از صنعت «مولاژ» استفاده کرده و اقداماتی را انجام می‌دهیم تا با تشریحات مجازی آموزش لازم صورت گیرد، اما هیچ کدام تشریح واقعی نمی‌شوند. در واقع «مولاژ» استفاده از آسیب‌های ساختگی به منظور آموزش است. از سوی دیگر، چند شرکت را ترغیب کردیم و مجوز‌هایی در این راستا صادر شده که بتوانند اجسادی را از خارج کشور وارد کنند، اما تاکنون نتوانستند، چراکه تعصب در همه جا وجود دارد و معمولا کشور‌های دیگر خیلی در این زمینه همکاری نمی‌کنند. با این حال برخی شرکت‌ها ادعا کردند که این کار را انجام می‌دهند؛ بنابراین اگر اجساد غیرمسلمان از خارج آورده شود، مشکل تامین جسد حل خواهد شد.

-در قدیم کمبود جسد توسط اجساد مجهول‌الهویه تامین می‌شد. آنچنان که عکس و مشخصات اجساد مجهول‌الهویه را به همه جا فرستاده و شش ماه جسدشان را در سردخانه نگه می‌داشتند تا شاید صاحبانشان پیدا شوند. حال اگر صاحبانشان پیدا نمی‌شدند، جسدشان را برای تشریح به دانشگاه علوم پزشکی تحویل می‌دادند، اما اکنون چنین رویکردی جوابگو نیست، چراکه سازمان بهزیستی بی‌خانمان‌ها را ساماندهی می‌کند و معمولا طی چند ماه اجساد مجهول‌الهویه توسط خانواده‌هایشان شناسایی می‌شوند.

-جسد افراد داوطلب پس از مرگ بررسی می‌شود و اگر قابل اهدا باشد، تشریح صورت می‌گیرد. در واقع جسد اهدایی نباید بیماری خطرناکی داشته باشد. از سوی دیگر، اجساد اهدایی مومیایی شده و کاملا ضدعفونی هستند؛ بنابراین خطری دانشجویان را تهدید نمی‌کند، اما اصولا بهتر است که اجساد اهدایی بزرگسال و با مرگ طبیعی و ناگهانی فوت شده باشند و بدن‌شان معیوب نباشد. برای مثال جسد فرد تیرخورده برای تشریح مناسب نیست.

-اهدای جسد نشان‌دهنده احساس تکلیف مردم به نجات جان انسان‌هاست. با این حال در آینده برنامه داریم که چنین اتفاقی بیفتد. آنچنان که هزینه کفن و دفن و برگزاری مراسم و تشریفات بعد از فوت به خانواده‌ها پرداخته شود. این در حالی است که دانشگاه‌ها باید برای آماده شدن و مومیایی کردن جسد نیز هزینه بپردازند. با این حال اجساد اهدایی شماره‌گذاری شده و مشخص هستند. از این رو بعد از چند ماه تشریح در قبرستان دفن می‌شوند.