لزوم رویکرد به گزینه‌های جدید در دیپلماسی اقتصادی

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، رهیافت همکاری اقتصادی و داشتن شرکای راهبردی درزمینه تجارت بین‌الملل نیازمند دیپلماسی قوی اقتصادی است که بتواند برقراری روابط مستحکم با کشورهای بزرگ برای اقتصاد و نیازهای ایران را پایه‌ریزی کند. اصولاً کارکرد دیپلماسی اقتصادی همین ایجاد تنوع در اقتصاد سیاسی کشورها و استحکام بخشیدن به آن است.

شاید قبل از انقلاب اسلامی تنها نگاه به غرب در سیاست خارجی ایران مطرح بود ولی زمانی که خود کشورهای غربی رویکرد به آسیا را در دستور کار قرار داده‌اند و روابط تجاری کشورهای غربی با آسیا بیشتر از روابط میان خود آن‌هاست، باز کردن معبر دیپلماسی اقتصادی با کشورهای آسیایی می‌تواند مزایای فراوانی برای ایران اسلامی به ارمغان بیاورد.

نقطه‌ضعف تجارت خارجی ایران

بر کسی پوشیده نیست که محدود بودن نگاه‌ها به غرب به‌عنوان نقطه‌ضعفی بزرگ برای اقتصاد ایران موجب شده تا کشورمان دربازی‌های سیاسی به‌شدت آسیب‌پذیر باشد. یک نمونه آن همین تحریم‌های غرب است که به‌راحتی می‌تواند بر روابط تجاری عمده ایران تأثیرگذار شود. این در حالی است که برخورداری از شرکای راهبردی درزمینه اقتصاد می‌تواند ضمن پیوند زدن اقتصاد کشورهای متعدد با اقتصاد ایران، تأثیر تحریم‌ها را به‌شدت کاهش داده و حتی بر توان چانه‌زنی‌های سیاسی ایران در عرصه بین‌الملل بیفزاید.

کشورهایی مانند هند، مالزی، اندونزی، ویتنام، قزاقستان، روسیه، آفریقای جنوبی، برزیل و ... می‌توانند بخش بزرگی از بازارهای صادراتی ایران یا نیازهای وارداتی ما را به خود اختصاص دهند. همچنین بخش عمده نهاده‌های کشاورزی ایران از خارج وارد می‌شوند و این مهم می‌طلبد با کشورهای بزرگ در این زمینه به روابط مستحکم اقتصادی از مسیر یک دیپلماسی قدرتمند برسیم. محصولاتی مانند نفت و گاز، فرآورده‌های پتروشیمی، سنگ‌های معدنی و مصالح ساختمانی از بیشترین اقلام صادراتی ایران است و این بستر، فرصت خوبی را پیش روی فعالان اقتصادی قرار می‌دهد تا بازارهای صادراتی خود را تثبیت کنیم؛ اگر بر دیپلماسی اقتصادی متمرکز شویم.

برای مثال کشورهای منطقه می‌توانند بازارهای خوبی برای محصولات معدنی باشند اما عدم کارکرد همه‌جانبه دیپلماسی اقتصادی این فرصت را برای بخش تولید ایران فراهم نکرد. این در حالی است که کشوری مانند ترکیه طی یک دهه گذشته توانست بازارهای سنتی ایران را به دست گیرد. تصور کنید اگر دیپلماسی اقتصادی ایران در همین مدت از فعالیت همه‌جانبه برخوردار بود و می‌توانست روابط راهبردی با بیشتر کشورهای دنیا را برنامه‌ریزی و اجرا کند؛ در این صورت نه‌تنها تحریم‌های اقتصادی غرب به سهولت اجراشدنی نبود بلکه تراز تجاری بین‌الملل ایران نیز به چند برابر امروز می‌رسید.

فرصتی طلایی در مرزهای شمالی

به یادآوریم زمانی که روسیه توسط غرب بر سر ماجرای کریمه تحریم شد و در عملی متقابل مسکو، بخش صنایع غذایی اروپا را تحریم کرد، به دنبال شرکای جدید بود تا محصولات کشاورزی و دامی موردنیازش را تأمین کند. در آن زمان کرملین تمایل بسیاری داشت تا تولیدات ایرانی را جایگزین محصولات کشاورزی و دامی غرب کند اما آیا فعالان تولید و تجارت ایران توانستند از این فرصت زودگذر بهره ببرند؟

در همین زمان کشوری مانند ترکیه باوجود همه اختلاف‌نظرهایی که در بخش‌های امنیتی، فعالیت‌های ناتو، اصطکاک نظامی در مرزهای سوریه و ... با مسکو داشت، توانست به یک دیپلماسی فعال اقتصادی با روسیه دست یابد. آنکارا بیش از 11 رایزن اقتصادی در روسیه مستقر کرده بود، حال‌آنکه ایران تنها یک رایزن اقتصادی در آن زمان داشت. ازاین‌رو عجیب نیست که تراز تجاری ایران و روسیه باوجود همکاری‌های راهبردی در موضوعات مختلف چندان تغییری نکرده اما روابط تجاری ترکیه با روسیه بسیار افزایش‌یافته است.

بدون شک داشتن دیپلماسی اقتصادی با بیشتر کشورهای دنیا می‌تواند آسیب‌پذیری تجاری و مالی ایران که ناشی از تحریم‌های آمریکا ایجاد می‌شود را به شرکای ایران تسری دهد. همین امر آنان را به واکنش در برابر اقدامات غرب وادار خواهد کرد. بااین‌همه مزیت‌های دیپلماسی اقتصادی، سؤال این است که چه زمانی می‌توانیم شاهد روابط گسترده اقتصادی با بیشتر کشورهای دنیا بر پایه سود مشترک و چند برابر شدن تراز تجاری ایران با دنیا باشیم ؟

انتهای پیام/