سهم مردم ایران از روز جهانی جهانگردی

جهان۲۷ سپتامبر روز «جهانی جهانگردی» را جشن گرفت؛ روزی که گردشگران تخفیف‌های خوبی از هتل‌ها، رستوران‌ها، مراکز تفریحی و حتی سامانه‌های حمل و نقل می‌گیرند و می‌توانند موزه‌ها را رایگان ببینند. سهم مردم ایران هم از این روز، تنها بازدید رایگان از "برخی" موزه‌های کشور است.

ایسنا: ۳۸ سال پیش امروز را به نام «جهانگردی» ثبت کردند. سازمان جهانی جهانگردیِ سازمان ملل متحد از سال ۱۹۸۰ تا به حال در تاریخ ۲۷ سپتامبر (۵ مهر) جشنی را به نام این روز برپا کرده است. در سال ۱۹۹۷ در استانبول ترکیه مجمع عمومی این سازمان تصمیم گرفت هر سال یک کشور میزبان را در جشن روز جهانی شریک خود کند، میزبان امسال «بوداپست» مجارستان است که به خاطر ترقی در نوآوری‌های دیجیتالی در گردشگری انتخاب شده است.

جشن روز جهانی جهانگردی تنها یک پایکوبی شاد نیست، بلکه بهانه و فرصتی است برای افزایش آگاهی مردم درباره نقش گردشگری در ارزش های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی جهان. برای همین هر سال یک شعار انتخاب می‌شود و به این انگیزه کنگره‌ها و کارگاه‌های زیادی به مدت یک سال برگزار می شود. شعار امسال هم «گردشگری و تحول دیجیتالی» است. چالش بزرگی که در گردشگری ایران بویژه بخش بازاریابی وجود دارد.

انتخاب ۲۷ سپتامبر بهانه‌ای شبیه دیگر روزهای جهانی ندارد، در این روز نه نخستن جهانگرد دنیا متولد شده و نه نقطه آغاز ماجراجویی‌هایی معروف‌ترین جهانگردان است و نه کشف و اختراعی اتفاق افتاده، حتی نظریه و تئوری مرتبطی هم خلق نشده، بلکه فقط فصل رونق گردشگری در کشورهای نیمکره شمالی کره زمین تمام شده و فصل تعطیلات در نیمکره جنوبی آغازه شده و همین فرصتی بود برای انتخاب روزی به نام جهانگردانی که اقتصاد دنیا را متحول کرده‌اند، مرزهای سیاسی را شکسته‌اند و صادرکنندگان فرهنگ و صلح بوده‌اند.

در این روز کشورهایی در اقصی نقاط دنیا جشن‌هایی برگزار می‌کنند و برای رونق صنعت گردشگری‌شان تخفیف‌ها و فرصت‌هایی را در اختیار مسافران داخلی و خارجی می‌گذارند. مثالا هندوستان در این روز بازدید از صدها جاذبه گردشگریش را رایگان می‌کند. شمار زیادی از رستوران‌ها و هتل‌های شهرهای توریستی آن نیز تخفیف‌های قابل توجهی را به مشتریان خود می‌دهند. در هلند بلیتی به عنوان «روز گردشگر» طراحی شده که با قیمتی ارزان فروخته می‌شود که با همان یک بلیت می توان در یک روز بدون محدودیت سفرهای اتوبوسی در داخل هلند انجام داد، و از تراموا، مترو، اتوبوس شهری و آبی و تاکسی استفاده کرد.

در واقع این امتیازها و پاداش‌ها داده می‌شود تا مردم بیشتری در یک روز با کمترین هزینه، مکان‌هایی را که همیشه می‌خواستند ببیند تجربه کنند و وقت خود را برای بازدید از جاذبه‌هایی بگذارند که تا کنون لذت دیدن آن‌ها را به‌دست نیاورده‌اند. این روز برای مردم جهان فرصتی است برای اشتراک گذاشتن دنیای خود و پیدا کردن مکان‌های محبوب و برنامه ریزی برای دیدن آن ها، گسترش ذهن، کاوش در جهان اطراف و دیدن گستره‌های فرهنگی.

در ایران هم چند سالی می‌شود که به مناسبت این روز فرصت دیدن رایگان برخی موزه‌ها به مردم داده شده است. موزه‌ها و کاخ‌هایی که دو سالی است روزهای شلوغ را فقط در تعطیلات نوروز به خود دیده اند و در باقی ایام خلوت مانده اند. این امتیاز فقط در موزه‌ها، کاخ ها و سایت های گردشگری داده شده که زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هستند، وگرنه موزه‌های دیگری که مثلا زیر نظر بنیاد مستضعفان، بانک ها، دانشگاه ها و سایر وزارتخانه ها و نهادها هستند و اتفاقا آثاری مهم و تاثیرگذار دارند اما کمتر دیده می‌شوند، هنوز در مسیری که جهان سال‌هاست برای جلب نظر گردشگران در آن قدم برداشته، قرار نگرفته اند. حتی هتل‌ها و رستوران‌ها هم که بخش جدایی‌ناپذیر صنعت سفر و گردشگری هستند از فرصتی که این روز برای جلب بیشتر مشتریان در اختیارشان قرار داده، غافل مانده‌اند.

در واقع روز جهانی جهانگردی در ایران کمتر با مردم به اشتراک گذاشته شده است. تا کنون گرامیداشت این روز محدود شده بود به برگزاری همایش‌های رؤسا، مدیران و فعالان گردشگری که در آن، حرف‌هایی از جنس خودشان و مطالباتشان زده می‌شد و بیشتر انگیزه‌ای بود برای دورهمی و تقدیر از یاران.

هر سال این نقد هم مطرح بود درحالی که همه کشورها با نورآوری و خلاقیت مردمشان را در روزی به نام جهانگردی سهیم می‌کنند، سهم مردم ایران از این روز جهانی چیست؟ سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در چهار دوره قبل همزمان با برگزاری همایش رسمی روز جهانی جهانگردی، «جشنواره مشارکت مردمی» را برپا کرد تا با جمع‌آوری خاطرات، ایده‌ها و ابداعات، مستندها و عکس‌ها از برگزیده‌های این بخش‌ها هم تقدیری کند که در واقع مردمی ترین بخش این مراسم همین یک جشنواره بود که در هنگام اعلام برگزیده ها نیز معمولا نام های آشنای فعالان گردشگری به گوش می رسید و در ادامه اعتراض هایی بود که از سوی دانشجویانی که برای آغاز کسب و کار در صنعت گردشگری، ایده ها، مستندها و سفرنامه های خود را به این جشنواره مردمی ارائه کرده بودند، به عنوان غایبان اصلی این دورهمی ها، روانه می شد و بی پاسخ می ماند.

به هر روی امسال نیز این سهم کوچک در اختیار مردم کشورمان قرار گرفته تا سراغ موزه ها، کاخ ها و جاذبه های گردشگری بروند که در جشن پرمفهوم روز جهانی جهانگردی درهایشان رایگان گشوده شده است تا فرصت کاوش در جهان را به مردم بدهند و انگیزه ای باشند برای برنامه‌ریزی یک سفر در آینده‌ای نزدیک، حتی در استان محل زندگی‌مان.