داستان 80 سال سرگشتگی مجسمه ایرانی در غرب

مجسمه سر نگهبان هخامنشی که از بدن خود همراه با سپر و نیزه جدا شده است، توسط رییس جمهوری کشورمان در بازگشت از نیویورک به کشور بازگردانده شد.

ایسنا: حمید بعیدی‌نژاد سفیر ایران در لندن در صفحه اینستاگرام خود نوشت:

«بخشی از بنای عظیم پرسپولیس بوده است که در دو هزار و پانصد سال پیش ساخته شده است. اکتشاف اولیه پرسپولیس در زمان پهلوی اول به موسسه مطالعات شرقی دانشگاه شیکاگو سپرده شده بود و در عکسهایی که این دانشگاه در نیمه سالهای هزار و نهصد و سی میلادی از پرسپولیس و اشیاء اکتشافی گرفته شده است، عکسهایی نیز از این مجسمه در کنار بنای راه پله ای در تخت جمشید که این بخش از مجسمه از آن جدا شده بود نیز گرفته شده بوده اند.

اما پس از آن این مجسمه شاید به‌خاطر کوچکی آن که حدود ۸ اینچ ثبت شده است( حدود بیست و پنج سانتیمتر) به یکباره مفقود شده است.

این مجسمه ۱۵ سال بعد از مفقود شدن، اولین بار در دستان یک مجموعه دار اشیاء عتیقه اهل نیویورک بنام پل مالون سر بر می آورد و او آنرا تنها به قیمت هزار دلار به یک مجموعه دار کانادایی بنام مورگان می فروشد.

در سال پنجاه و یک میلادی وارث قانونی این ثروتمند کانادایی، تصمیم می گیرد که این شئ باستانی را به موزه مونترال در کانادا اهدا نماید. تا حدود ۶ دهه این شئ در موزه مونترال در معرض دید بازدیدکنندگان قرار داشته است تا اینکه در سال دو هزار و یازده یعنی ۷ سال پیش این مجسمه به سرقت می رود. شرکت بیمه کننده موزه مونترال (آکسا) در قبال این سرقت، مبلغ نهصد و ده هزار دلار به موزه مونترال خسارت می دهد. اما سه سال بعد، در سال دو هزار و چهارده مقامات کانادایی این مجسمه را در شهر ادمونتون شناسایی و توقیف می کنند و آنرا به شرکت بیمه آکسا تحویل می دهند. اما در این میان، موزه مونترال ترجیح می دهد که از پس دادن پول بیمه و پس گرفتن مجسمه صرفنظر کند. بدین ترتیب شرکت بیمه بدنبال مشتری جدید، این مجسمه را به شرکت مجموعه دار اشیاء هنری بنام «ویس و فاگ» در لندن می فروشد. این شرکت در دو سال گذشته این شئ عتیقه را در چند نمایشگاه فروش اشیاء هنری در لندن، ماستریخت و بار آخر در نیویورک با پیشنهاد دو میلیون و دویست هزار دلار به عرضه می گذارد، که در این بار آخر توسط پلیس نیویورک ضبط و توقیف می گردد. با توقیف این مجسمه، پرونده وارد یک مرحله ی فشرده ی حقوقی میشود، که سازمان میراث فرهنگی ایران هم وارد فرآیند می‌شود.

در نهایت دادستانی نیویورک با تکمیل اطلاعات خود نتیجه می گیرد که این شئ باستانی بطور غیر قانونی از ایران خارج شده است و آخرین خریدار این اثر یعنی همان شرکت انگلیسی به هنگام خرید آن بر این امر واقف بوده و یا اگر می خواسته است می توانسته با کسب اطلاعات از دانشگاه شیکاگو و یا دیگر مراجع متخصص علمی، به خوبی از دزدیده شدن و خروج غیرقانونی این شئ از ایران اطمینان یابد. با چنین نتیجه گیری، دادستانی نیویورک این شئ تاریخی را به صاحب اصلی آن یعنی ایران بر می گرداند که توسط آقای دکتر روحانی به ایران بازگردانده شد.»