فساد و بی‌اعتمادی مانع حفاظت از میراث فرهنگی است

معاون معماری و شهرسازی وزارت راه گفت: فساد در ارکان بوروکراتیک و عملیاتی، بی‌اعتمادی مردم و حاشیه‌سازی برخی افراد موانع اصلی توسعه در کشورند، با از بین بردن این موانع توسعه در عین حفاظت از میراث فرهنگی می‌تواند رخ دهد.

ایسنا: محمدسعید ایزدی، در نشست خبری دومین همایش میراث فرهنگی و توسعه پایدار صحبت می‌کرد، با بیان این‌که ما به مفاهیم متفاوتی در حفاظت و توسعه دست یافته‌ایم، ادامه داد: شاید در گذشته توسعه را در حوزه فیزیکی می‌دانستیم اما امروزه می‌دانیم که توسعه یک مفهوم کیفی است که تلاش می‌کنیم با پاسداشت ارزش‌ها فرآیند تغییر را نیز در مدیریت ایجاد کنیم، بنابراین همکاری بین دستگاهی را در برنامه قرار داده‌ایم.

او با اشاره به وجود موانعی در سر راه رسیدن به اهداف مطرح شده، نیز اظهار کرد: بی‌اعتمادی یکی از دلایل عدم تحقق این اتفاق است، چون به دلیل عملکرد نادرست ما در گذشته مردم، کارشناسان و دولت به هم بی‌اعتماد هستند که باید از طریق گفت‌وگو و شفاف‌سازی برنامه‌ها و طرح‌ها این بی‌اعتمادی را کاهش داد.

وی فساد را مانع دوم در این زمینه دانست و افزود: فساد در تمام ارکان ما نفوذ کرده و مانع پیشرفت برنامه‌ها می‌شود. در عین حال باید از حاشیه‌سازی دوری کنیم چون در فضای مجازی و واقعی با حاشیه‌سازی‌هایی که بار سیاسی دارند روبه‌روئیم، در حالی که مباحث میراث فرهنگی بسیار تخصصی هستند.

برای نخستین بار است که به میراث راه توجه می‌کنیم

او همچنین در مورد میراث راه، شهر و معماری گفت: اولین بار است که بحث «میراث راه» را عنوان می‌کنیم. راه‌آهن خود یک میراث با ارزش و ارزنده است. شهربندرها و اسکله‌ها را می‌توانیم مورد توجه قرار دهیم. در عین حال فرودگاه‌های تاریخی مانند قلعه‌مرغی داریم که می‌تواند در این حوزه مورد توجه قرار گیرد.

ایزدی با اشاره به لزوم داشتن نگاهی متفاوت از شهر و معماری نسبت به میراث فرهنگی و شهر اظهارکرد: به طور مثال می‌توان با تعریف مسیرهای خاص برای دسته‌های عزاداری این مسیرها را تبدیل به بخشی از خاطره جمعی مردم شهر کرد. این در حالی است که از مفهوم میراث شهر برداشت درستی نداریم هر چند باید به این مهم توجه شود.

او با بیان این‌که درک مفهوم حفاظت، تلقی از یک مفهوم صحیح است، ادامه داد: قوه مجریه که بخش اجرایی برعهده دارد برای ما مشکلات زیادی ایجاد می‌کند چون همزمان و هم‌راستا با برنامه‌های موجود مدیریت شهری و شهرداری‌ها نیز مشغول انجام کارهای اجرایی هستند و در انجام برنامه‌های توسعه مدیران به خصوص نسل دوم و سوم به مفهوم درستی از مفهوم میراث نرسیده‌اند.

ای کاش شهردارانِ "نطنز" و "کنگ" تکثیر می‌شدند

او در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر اینکه در این سال‌ها تا چه اندازه موفق شده‌اند مدیران راه و شهرسازی را در خصوص اهمیت میراث فرهنگی مجاب کنند، گفت: دفاعی از وضعیت فعلی نمی‌کنم اما در آغاز راه برای تغییر هستیم و به نظر می‌رسد راهِ درازی پیش رو داشته باشیم چون فرهنگی نادرست در خصوص حفاظت، میراث فرهنگی در بین مدیران شهری و دستگاه‌ها و بخش‌های محلی وجود دارد. امیدواریم بتوانیم شرایط را برای تغییر نگاه ایجاد کنیم.

معاون معماری و شهرسازی وزارت راه مسکن و شهرسازی اظهار کرد: در این مدت دو مصوبه را به استان‌ها ابلاغ کردیم، یکی از این مصوبات نسبت به این قضیه تاکید داشت که حتی اگر طرح تفصیلی داشته باشند و این طرح منجر به تخریب میراث شود باید جلوی آن گرفته شود. در عین حال آیین‌نامه کمیته حفاظت از میراث فرهنگی که ذیل شورای امنیت مصوب شده بود به استان‌ها ابلاغ شد.

او اظهار امیدواری کرد: در سطح کشور شهردارانی از جنس شهرستان «نظنز» و شهر «کنگ» سر کار بیایند که پیش از هر چیز به فکر حفاظت از میراث فرهنگی خود باشند.

همکاری‌های بین دستگاهی، آن‌قدرها هم رضایت‌بخش نبوده

محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز با اشاره به این‌که تجربه نشان داده است به رغم آنکه در برنامه‌های توسعه به میراث فرهنگی تاکید می‌شود اما همکاری دستگاه‌های مختلف در این خصوص رضایت‌بخش نبوده است، گفت: شاید برگزاری چنین همایش‌هایی بتواند درک بهتری از این تعامل ایجاد کند. چون در سال‌های گذشته در حوزه راه و سدسازی با مشکلات و تخریب‌های عظیمی روبرو بودیم که آن هم به دلیل عدم هماهنگی اتفاق می‌افتاد.

به اعتقاد وی، راه آینده پایدار از گذشته و حال می‌گذرد. این در حالی است که در خصوص تنگه بلاغی و سد آن در اوایل با مشکلات زیادی روبرو بودیم اما بعدها مهندسان سد با میراث فرهنگی همراه شدند چون درک بهتری نسبت به این موضوع و مسائل پیدا کرده بودند که کار را راحت‌تر می‌کرد.

او ادامه داد: موضوع فقط میراث کالبدی نیست بلکه موضوع میراث ناملموس نیز مطرح است. هدف ما حفظ یکپارچگی سرزمین است که بدون مطالعه سابقه سرزمین امکانپذیر نخواهد بود.

به گفته او، طی سال‌های گذشته مصوباتی از شورای عالی میراث فرهنگی گرفته شده است که حریم‌ها را عینا در طرح‌های جامع منعکس می‌کند. در این میان کافی است در میان طرح تفصیلی، طرح ویژه تعریف شود. به گفته او بیشتر طرح‌های تفصیلی دو بعدی هستند و ریشه‌های شهر را مدنظر قرار نمی‌دهند از این رو شاهد آن هستیم که سرنوشت بسیاری از شهرها به این نقطه‌ای که اکنون هستند رسیده‌اند.

طالبیان افزود: طرح ویژه بیستون جزو طرح‌های خوب بود که می‌تواند تبدیل به یک الگو شود. هم اکنون نیز در حال تهیه طرح‌های ویژه برای شهرهایی مانند نیشابور هستیم. تلاش شده تا اقدامات شهرداری، راه و میراث فرهنگی با هم رقم بخورد و هدفدار شود. البته برای تحقق این اقدامات بعضی جاها همکاری می‌کنند و در برخی جاها همکاری انجام نمی‌شود