تقویت ائتلاف های منطقه ای تنها راه مقابله با یکجانبه گرایی آمریکا: ارمنستان دروازه ورود به قفقاز

نواندیش- پرهام غنی: تا آغاز تحریم های آمریکا فرصتی باقی نمانده در این شرایط راه مقابله با این تحریم ها و در مجموع یکجانبه گرایی سلطه طلبانه ایالات متحده چیزی جز فعال نمودن دیپلماسی ما و گسترش دامنه نفوذ در مناطق دیگر چون قفقاز نمی باشد.

هر چند به دلیل احاطه آمریکا بر سیستم مالی جهانی و نفوذ اقتصادی در سراسر جهان شکست این کشور دشوار و شاید از نظر برخی غیر ممکن باشد اما تجربه حضور اخیر در سازمان ملل و به کارگیری دیپلماسی عقلانی طی ماه های اخیر نشان داد که می توان در این حوزه مقابل آمریکا با تمام یال و کوپالش ایستاد.

تنها راه مقابله با آمریکا نیز همین به کار بردن دیپلماسی و تقویت چندجانبه گرایی در چارچوب ائتلاف های منطقه ای است، در این راستا ما در مرحله نخست باید بتوانیم در اتحادیه هایی مانند اوراسیا و سپس حتی در دامنه وسیعتر مانند سازمان همکاری های شانگهای به مرحله عضویت برسیم تا بدین شکل و با همکاری با سایر کشورها به تدریج از سلطه آمریکا از جهان بکاهیم.

به عنوان مثال بحث ایجاد سازکار و مالی اتحادیه اروپا امروز باعث شده تا بسیاری از کارشناسان مطرح آمریکایی نسبت به آینده تسلط این کشور بر سیستم مالی جهانی ابراز نگرانی کنند. بدون شک این اتفاق شاید هنوز در حد ایده باشد اما بدون شک بزرگترین دستاورد سال های اخیر ما در مقابله با آمریکا بوده است. ما باید بدانیم آنچه سلطه ایالات متحده را می کاهد نه فقط شور و شعار که عمل و قدرت به کار بستن دیپلماسی عاقلانه است، این دیپلماسی است که مانند شمشیری دو لبه هم میتوان به وقت دوستی برای برقراری ارتباط از آن بهره برد و هم به وقت رقابت و دشمنی از آن استفاده نمود.

در واقع همانگونه که مقام معظم رهبری نیز پیش از این اشاره نمودند تعامل سازنده با جهان باید در دستور کار قرار گیرد و عضویت در اتحادیه های منطقه ای یکی از نمود های بارز این تعامل است.

در این بین بحث پیوستن ما به اتحادیه اقتصادی اوراسیا می تواند یک نقطه عطف در آغاز چنین رویکردی باشد و ارمنستان به عنوان یکی از این کشور ها به عنوان دروازه ورود به این اتحادیه و حتی اروپا تلقی شود.

اگر نگاهی به لیست بلند بالای کشورهای همسایه مان بیندازیم تنها به نام یک کشور بر می خوریم که تا به حال سابقه هیچ گونه درگیری و یا اختلافی در هیچ زمینه ای با آن نداشته ایم.

ارمنستان این همسایه کوچک شمالی تنها کشوری است در طول ٢٧ سال گذشته که از تاسیسش می گذرد نه تنها اختلافی با ما نداشته که حتی در زمینه های گوناگون از جمله در مجامع بین المللی همواره همراه جمهوری اسلامی ایران بوده است. این کشور مسیحی کوچک حوزه قفقاز در مجامع گوناگون مثل رای گیری در زمینه های حقوق بشری نه تنها سابقه رای منفی به ما را ندارد که حتی رای ممتنع هم صادر ننموده است.

متاسفانه ما پس از فروپاشی شوروی به دلایل گوناگون فرصت حضور و نفوذ در جمهوری های تازه استقلال یافته را نیافتتیم تا جایی که امروز بخش عمده ای از آن ها نه تنها روابط دوستانه ای با ما ندارند که حتی به پایگاهی برای فعالیت های اطلاعاتی ایالات متحده و اسرائیل تبدیل شده اند. با این وجود کشور ارمنستان هم چنان علی رغم تمامی این مسائل همچنان به نوعی نسبت به ما موضعی دوستانه داشته و کشورش را نیز به پایگاهی برای فعالیت های اطلاعاتی و نظامی دشمنان ما تبدیل ننموده است.

بحران های موجود در خاورمیانه از جمله مسائل مربوط به عراق و سوریه قالب توجه سیاست خارجی ما را به خودش معطوف نموده و ما حتی در محافل فکری و دانشگاهی خود نیز توجه ای به مناطق دیگر از جمله قفقاز و آسیای مرکزی نمی کنیم. ایران به دلیل موقعیت ژئوپلتیک ویژه خود به سه منطقه غرب آسیا یا خاورمیانه، قفقاز و آسیای مرکزی دسترسی دارد و از این لحاظ کشوری کم نظیر یا بهتر بگوییم بی نظیر به حساب می آید.

در این بین ارمنستان به دلیل قرابت فرهنگی و دید مثبت دولتمردان و مردم این کشور نسبت به ما بهترین زیر ساخت ها را برای حضور و نفوذ ما دارا است و به نوعی می تواند دروازه ورود به قفقاز باشد، به ویژه اینکه این کشور روابط خوبی را هم با روس ها دارا می باشد.

برای درک این موضوع البته لازم است تا عملا در این کشور حضور داشت و با محافل سیاسی و فکری آنان گفتگو نمود خوشبختانه دستگاه دیپلماسی ما به نمایندگی سفارت جمهوری اسلامی در ایروان اقدامات مثبتی را طی چند سال گذشته صورت داده و اکنون با حضور در گسترده تر در این کشور به نوعی زمان درو آنچه که کاشته ایم، فرا رسیده است.

این کشور از ظرفیت اقتصادی مناسبی برخوردار بوده و ما می توانیم در حوزه های گوناگون چون سواپ انرژی در دوران تحریم ها و صادرات کالاهای ایرانی با برند ارمنی از آن استفاده نماییم.

از این ظرفیت های اقتصادی که بگذریم در حوزه سیاسی نیز مساله قره باغ به عنوان مهم ترین بحث سیاست خارجی ارامنه از اهمیت بسیار بالایی برای ما برخوردار است. ارمنستان به عنوان حائلی میان ما و جمهوری آذربایجان همواره به عنوان یک اهرم مهم برای دفع پان ترکیسم و شکل گیری خط ترکیه به آذربایجان بوده بنابر این طبیعی است که تضعیف آن و یا از دست رفتن احتمالی قره باغ می تواند تهدیدی علیه امنیت ملی ما باشد. جدا از همه این ها شاید برایتان جالب باشد که بدانید رژیم صهیونیستی بر خلاف آذربایجان که در آن جا حضور پررنگی دارد در ارمنستان هنوز نه تنها نفوذی ندارد که حتی فاقد سفارت خانه است.

حال دیگر انتخاب با ما است که با بالفعل کردن ظرفیت های بالقوه حضور خود در آن جا را فعال تر کنیم یا اینکه با عدم حضور و یا دست کم گرفتن این کشور از ارمنستان نیز پایگاهی دیگر برای فعالیت های ضد ایرانی اسرائیل و آمریکا بسازیم. به شما اطمینان می دهم اگرچه امروز هنوز صهیونیست ها حضوری در این کشور ندارند اما با اهمال کاری ما دیر نیست روزی که نمایندگی این رژیم در ایروان آغاز به کار کند.

آنچه مسلم است این که ما باید قفقاز را جدی گرفته و برای حضور در این منطقه برای شکل دهی به ائتلافی با حضور روسیه به عنوان اصلی ترین قدرت مداخله گر این منطقه بکوشیم. قطعا این تجویز در گفتار ساده است و در عمل نه تنها دارای پیچیدگی های فراوان بلکه نیازمند یک سری تصمیمات نیز خواهد بود اما به هر حال باید زمینه های حضور ما در این مناطق جدی گرفته شود.

مخاطبان گرامی : به شما عزیزان پیشنهاد مى کنیم "مطالب پیشنهادی" زیر را هم مطالعه کنید: