چرا باید تعداد اعضای تاجر اتاق بازرگانی 2 برابر اعضای صنعتگر باشد؟/ راه حل تحریم‌ها اقدامات نمایشی نیست

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، فرشاد مومنی کارشناس اقتصادی گفت: میانگین واردات سالانه در این دوره به ۲۷.۶ میلیارد دلار رسیده است یعنی ارزش واردات کالا با رشد ۳۰ درصدی مواجه شده است. این روند در دوره سال‌های ۷۶ تا ۸۳ همچنان ادامه داشت.

این استاد اقتصاد دانشگاه با انتقاد از روند واردات در دولت روحانی نیز عنوان کرد: دولت اوباما گفت: برجام یک توافق مبتنی بر راستی آزمایی است یک دولت هوشمند توسعه گرا باید ذخایر ارزی کشور را به عنوان ذخایر استراتژیک کشور با دقت‌های بیشتری اداره می‌کرد و در تخصیص دلار‌های نفتی خیلی دقیق‌تر عمل می‌کرد، اما ما مشاهده کردیم که سهل انگاری‌ها افزایش پیدا کرد.

**هوشمندی در مدیریت کشور
مومنی در باره تجارت داخلی و خارجی گفت:: موضوع بازرگانی چه از جنبه بازرگانی داخلی و چه از جنبه بازرگانی خارجی یکی از شاه رگ‌های حیاتی تعیین کننده سرنوشت کشور است. به نحوی که با بررسی این شاه رگ به وضوح بیشتری می‌توان دید که کشور در حال حرکت به سمت توسعه است یا مسیر اضمحلال را می‌پیماید. تجربه ۱۰ سال اول انقلاب اسلامی و به ویژه دوره دفاع مقدس حکایت از آن دارد که نظام اداره کشور از هوشمندی‌های بایسته‌ای برای اینکه از ابزار بازرگانی خارجی و داخلی در مسیر توسعه ملی استفاده کند برخوردار بوده که منجر به شکل گیری کارنامه درخشان و قابل دفاع شده است. اما متاسفانه گروه‌های ذینفع و پرنفوذ اجازه استمرار آن تجربه و مناسبات را در سال‌های بعد از جنگ ندادند.

**الگوی مصرفی جامعه باید با بنیه تولیدی هماهنگ باشد
مومنی در این نشست که در موسسه دین و اقتصاد برگزار شد، سپس به سیاست‌های اتخاذ شده در حوزه تجارت خارجی در دوران دفاع مقدس پرداخت و ادامه داد: آن چیزی که به مناسبات تجارت خارجی بر می‌گردد فهم این نکته است که مدیریت جریان توسعه ملی این هوشنمندی را دارد که باید تناسبی میان بنیه تولید ملی و الگوی مصرف جامعه وجود داشته باشد. بزرگترین مانع در برابر توسعه ملی عدم وقوف به این مسئله است.


**شکاف الگوی مصرف
استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه بعد از دوران دفاع مقدس کشور به ورطه سقوط از نظر گرایش‌های توسعه‌ای افتاده است، گفت: برای اثبات این امر تنها نظاره کردن همین شکافی که بین تمایلات مصرفی و الگوی تولید در آن دوره وجود دارد کفایت می‌کند.

**کمترین آسیب پذیری از شوک‌های بیرونی
مومنی ادامه داد: در گزارشی که دفتر پژوهش‌های اتاق بازرگانی مشهد تهیه کرده است روند تحول واردات کالاو خدمات در کشور را به قیمت جاری به صورت میانگین سالانه از سال ۱۳۵۲ تا ۱۳۹۶ بررسی کرده است. یافته‌ها خیلی تکان دهنده است و نشان می‌دهد که در این دوره هیچ درجه‌ای هوشمندی به اندازه زمان دفاع مقدس وجود نداشته است؛ و در آن دوره آسیب پذیری ایران در برابر شوک‌های بیرونی در کمترین سطح خودش بوده است.

مومنی افزود: در طی سال‌های جنگ به طور متوسط واردات سالانه ما ۱۶ میلیار دلار بود در هشت سال بعدی با حدود ۵۰ درصد افزایش به ۲۱.۹ میلیارد دلار می‌رسد که نشان دهنده سر آغاز انحراف از توسعه ملی و شعار منحط آزاد سازی اقتصادی است. این در شرایطی است که شعار آزاد سازی داده شد، اما چون ما چیزی برای صادرات نداشتیم این شعار تبدیل به آزاد سازی واردات و نابودی تولید کشور شد.

**اقدامات نمایشی راه حل مقابله با تحریم‌ها نیست
مومنی در ادامه بحث خود به تشریح یکی از اقدمات اشتباه مسئولان در مقابله با تحریم‌های آمریکا پرداخت و گفت:: وقتی آمریکا زیر برجام زد مسئولان تجارت خارجی ایران ادعا کردند که ۱۳۳۹ قلم کالا وارداتش ممنوع شده است. اما وقتی شما وارد جزییات این کالا‌ها می‌شدید می‌بینید که این امر بیشتر یک بازی رسانه‌ای و تبلیغاتی است تا یک حساسیت هوشمندانه توسعه گرا، مثلا فرض کنید بررسی‌های ما نشان می‌دهد که ۵۰۳ قلم از این کالا‌ها از اول پیروزی انقلاب تا امروز همواره ممنوع بوده است کالا‌هایی مثل مشروبات، فرآورده‌هایی با گوشت خوک و.. یا ۱۶۸ قلم کالا که این‌ها وارداتش را ممنوع کرده اند ارزش واردات سالانه اش بین یک دلار تا ۱۰ هزار دلار در سال بوده است. یعنی همان بازی تبلیغاتی بوده است و یک اقدام جدی برای مقابله با تحریم‌ها نبوده است.



**تفکیک صنوف تولیدی از صنوف توزیعی
مومنی ادامه داد: نوآوری نهادی بسیار متنوعی در عرصه بازرگانی داخلی و خارجی در دوران دفاع مقدس اتفاق افتاد که به نظر من یکی از این نوآوری‌ها بسیار مهم است. این نوآوری نهادی مهم ایجاد توازن قوا بین تولید گنندگان و واردکنندگان است.

**ترجیح تجار بر تولیدگنندگان
مومنی سپس به رویکرد‌های حمایت از تجار و دلالان در سال‌های بعد از دفاع مقدس پرداخت و گفت: شما اگر سایت اتاق بازرگانی بروید و سالنامه آماری آن را ببینید متوجه عرض بنده خواهید شد. همانطور که می‌دانید اسم کامل اتاق بازرگانی؛ اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی است، ولی وقتی که تعداد اعضا را نگاه می‌کنید می‌بینید که تعداد اعضای تاجر اتاق ایران نسبت به تعداد اعضای صنعتگرش ۲ و ۲.۷ برابر است بنابراین شما می‌بینید که از دل اتاق بازرگانی صدای تولید بسیار ضعیف شنیده می‌شود. تعداد اعضای تاجر اتاق تهران ۴.۶ برابر اعضای صنعتگر آن است. وقتی به این آمار‌ها نگاه می‌کنید چرایی گرایش‌های ضد توسعه‌ای و واردات محوری را بهتر می‌فهمید.

**راه حل مقابله با تحریم‌ها
مومنی در تشریح پیشنهاد خود برای شرایط تحریم گفت: امروز هم معتقد هستم باید تفکیکی بین صنوف تولیدی و صنوف توزیعی صورت بگیرد که باعث زنده شدن و جان دوباره گرفتن حوزه تولید شود. متاسفانه بعد از دوران دفاع مقدس آن تفکیک از بین رفت و دوباره توجه و اولویت به سمت دلالی و صنوف توزیعی رفت در حالی که در شرایط تحریم تنها راه چاره، زنده نگه داشتن تولید است.