اتاق خبر 24:

اسماعیل ادیب خوانساری،خواننده و ردیف‌دان و یکی از سه چهره‌ نامی مکتب آوازی اصفهان، سال 1280 در خوانسار اصفهان به دنیا‌ آمد.او فرزند یک روحانی به نام میرزا محمود خوانساری و شاگرد عندلیب گلپایگانی (تولایی)، سید رحیم اصفهانی، حبیب شاطر حاجی، نایب اسدالله (و غیرمستقیم: طاهرزاده) بود.

ادیب از سال ۱۳۰۳ تا سال ۱۳۰۹ گاه در اصفهان گاه در تهران به سر می‌برد. در سال ۱۳۰۹ وارد خدمات دولتی شد و کار اداری خود را از ۱۶ مهر ماه ۱۳۰۹ در بلدیه که همان شهرداری تهران امروزیست آغاز کرد.

در سال ۱۳۱۹ وقتی برای نخستین بار در ایران رادیو ملی تاسیس شد، در حالی که سی‌ونهمین سال زندگی را می‌گذراند به عنوان نخستین خواننده مرد به رادیوی ملی ایران دعوت شد. او در آن دوره با نوازندگانی چون ابوالحسن صبا، علی اکبرخان شهنازی، حسین یاحقی، مهدی خالدی، مرتضی محجوبی همکاری می‌کرد. و‌آثار فراوانی را خواند،این دوره را باید درخشانترین دوره آوازی ادیب نام‌ نهاد که متاسفانه از آن کمتر ضبطی وجود دارد.

آثار او در صفحات گرامافون ۷۸ دور(صفحات سنگی)، آثار رادیویی، آوازها و تصانیف همراه با ساز و ارکستر و تعداد بیشماری ضبط‌های خصوصی و خانگی به‌جا مانده‌است. از آوازهای محلی بختیاری (اجرا شده باارکستر انجمن موسیقی ملی) شلیل و خون دل قابل ذکر است، ادیب خوانساری دربرنامه برگ سبز و گل‌های جاویدان هم چندین اجرا داشته‌است.

دیسکوگرافی آثار استاد ادیب‌خوانساری بر روی صفحات سنگی ۷۸ دور رامی‌توان از لحاظ زمانی به چهار دوره تقسیم کرد: ۱. توسط کمپانی هیزمسترزویس، تهران، زمستان ۱۳۰۶ شمسی. ۲. توسط کمپانی هیزمسترزویس، تهران، تابستان ۱۳۰۸ شمسی. ۳. توسط کمپانی بایدافون، تهران، اوایل ۱۳۰۹ شمسی. ۴. توسط کمپانی هیزمسترزویس، تهران، ۱۳۲۶ شمسی. در مجموع آثار ضبط شده از استاد ادیب خوانساری بر روی صفحات سنگی گرامافون ۷۸ دور، ۸۰ روی صفحه می‌باشد.

برخی از دوستان ادیب همانند مرحوم سید حسن کسایی و دکتر ساسان سپنتا،محقق و روزنامه‌نگار، معتقدند ،آثار ضبط شده ادیب خوانساری موجود در آرشیو رادیو، توسط مشیر همایون شهردار، رییس وقت موسیقی رادیو به دلیل کدورت قدیمی با وی پاک شد و از بین رفت و به این ترتیب گنجینه مهمی از موسیقی اصیل ایرانی نابود شد. اما در مقابل امین‌الله رشیدی، در کتاب خاطراتش نوشته است که این ماجرا را با مشیرهمایون در میان گذاشته و او این مسئله را تکذیب کرده است.

آثاری که از این استاد بزرگ باقی مانده، ضبط‌های خصوصی و خانگی و ردیف آوازی وی است که در سالهای کهولت او ضبط شده و به جا مانده‌است.

ردیف آوازی او را عباس خوشدل، آهنگساز و موزیسین، به دستور وزیر فرهنگ و هنر وقت ثبت و ضبط کرد که در سال‌های بعد از انقلاب از سوی انتشارات چهارباغ به بازار کتاب عرضه شد.

دختر مرحوم ادیب‌خوانساری هم کتابی را که به زندگی و آثار و آرای دوستان و بزرگان موسیقی درباره ادیب اختصاص دارد، منتشر کرد.
ادیب خوانساری در سال 1361 دار فانی را وداع گفت.