چند درصد رشد شاخص های بورس کاذب بود؟/ ردپای دلال ها در نوسانات اخیر بورس

به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، هیجان در اقتصاد ایران سرگردان از بازاری به بازار دیگر می رود، به طوری که در 6 ماه گذشته بازار ارز، طلا، مسکن و خودرو به صورت دوره ای یا پیوسته افزایش و کاهش قیمت هیجانی را تجربه کرده اند، اما این بار در هفته های نخست مهر 97 این رشد هیجانی قیمت وارد بازار سرمایه شد و باعث شد شاخص ها تا مرز 200 هزار رشد کند. این فرایند علاوه بر تحلیل عوامل هیجانی به دست های پشت پرده نیز نسبت داده شد، به عبارت دیگر برخی معتقدند فاکتورهای اقتصادی واقعی برای این میزان رشد شاخص وجود نداشت و بعد از آن شاخص ها با افت شدیدی مواجه شد و بیش از 7000 واحد شاخص بورس در یک روز ریزش داشت که سناریوی مدیریت عمدی بازار با ایجاد صف های کاذب خرید و فروش توسط برخی شرکت ها را تقویت کرد، چراکه در ادامه شاخص ها به حدود 185 هزار رسید و حتی برخی نمایندگان این روند را مشکوک خواندند و خواستار رسیدگی دستگاه های نظارتی شدند. حال باید دید این روند طبیعی یک بازار شفاف است که روزانه با حجم بالایی از معاملات مواجه می شود یا عده ای برای کسب سود، هیجان های کاذبی را ایجاد کرده اند.

نخست باید توجه داشت که رشد و سقوط شاخص بورس درست بعد از اظهار نظر سران قوه در حمایت از بورس برای جذب سرمایه های جدید بود، چراکه این بازار عنوان شفافیت را یدک می کشد و چند سالی بود که رشد واقعی چندانی را تجربه نکرده بود و می تواند این موضوع در کنار ناامنی سرمایه در سایر بازارها سیری از سرمایه های جدید را به سمت خود سوق داده باشد و روند رشد شاخص ها را مثبت کرده باشد.

علیرضا عسکری مارانی٬ کارشناس بازار سرمایه٬ در رابطه با روند اخیر بازار سرمایه گفت: «با توجه به حضور فعال مردم در بازارسرمایه و افت بازارهای موازی آن٬ هیچ دلیل بنیادی برای این ریزش‌ها و عرضه‌ها به استثنای ایجاد یک جو روانی توسط کسانی که خود را قدرتمند می‌دانند٬ وجود نداشته است. در واقع عده‌ای فکر می‌کنند در این بازار با سهامی که در اختیار دارند٬ دارای قدرت هستند. این افراد در حرکت هماهنگی که انجام شد٬ به خصوص روز دوشنبه هفته قبل و بعد از مصوبه هیات محترم دولت در ارتباط با بخشنامه قیمت‌گذاری پتروشیمی‌ها بود٬ که شایعه FATF و شایعه مربوط به اعتبارات در بازار سرمایه (که کذب بود) پخش شد.»

10 درصد نوسانات دستکاری بود

یک تحلیل گر بورس در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج با اشاره به اینکه با جریان افت خیز های شاخص تعدادی سود می برند و برخی ضرر می کنند گفت: رفتار بازار مبتنی بر منافع سهامداران است و همین تضاد خرید و فروش است که باعث شکل گیری بازار می شود. از این رو اتفاقاتی که در چند وقت اخیر رخ داده ناشی از سفته بازی و معاملات بازار ثانویه است و خیلی نمی شود آن را روال غیرطبیعی دانست و در سه ماه گذشته نیز روند رو به رشدی در معاملات و شاخص شاهد بوده ایم.

حمید میرمعینی با تاکید بر اینکه رشد شاخص مبتنی بر انتظارات آتی است، افزود: عمدتا شاخص های بورس اوراق بهادار پیش نگر هستند ولی در چند وقت اخیر ناشی از درونداد های گذشته و افزایش نرخ دلار بود. البته هنوز بازار بورس خود را با دلار 10 هزار تومانی تطبیق نداده و اگر نسبت به قیمت بالاتر از دلار10 هزار تومانی، قیمت گذاری نشده خوشبینانه به قیمت دلار نگاه می کند که اتفاقات سیاسی باعث کاهش دوباره آن شود، بنابراین اثر افت کنونی دلار تاثیری در سودآوری شرکت ها نداشته و مبنای سودآوری شرکت ها سامانه نیما نبوده است، به همین دلیل در نوسانات اخیر بازار سرمایه، تغییرات بازار آزاد دلار اثری بر بازار بورس نداشته است.

او با تاکید بر اینکه وقتی سرمایه داران با تردیدهای مواجه شود، نه تنها تقاضای جدید ایجاد نمی شود بلکه عرضه جدید نیز رخ می دهد، تصریح کرد: من به دستکاری عمدی باندهای برای عرضه سهام اعتقادی ندارم و این ها گمانه زنی است و حتی نامه نماینده های مجلس برای رسیدگی به آن محلی از اعراب نداشت، زیرا آن ها کمترین اطلاعی از مکانیسم بازار سرمایه ندارند. چراکه دیروز بازار منفی بود و امروز بار دیگر بازار مثبت شده است. این روند در سال های گذشته نیز همچون سال 89، سال 92 و ... رخ داده و شایعه در این بازار می تواند اثر منفی برای ورود سرمایه بگذارد.

میر معینی با اشاره به سخن جدید مدیرعامل بورس گفت: آقای محمدی اعلام کردند 90 درصد قیمت گذاری و رشد قیمت ها واقعی بوده است من هم معتقدم می تواند 10 درصد ناشی از دستکاری دلال ها و ... باشد که بیشتر به شرکت های ورشکسته و بی بنیاد مربوط بوده که با قدرت پول سهام را جابجا کرده اند. چراکه ما هنوز با بازارهای حرفه ای و توسعه یافته فاصله زیادی داریم.

سعود هیجانی سقوط ناگهانی دارد

یک کارشناس بورس در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری موج با اشاره به اینکه رشد هیجانی و اتشفشانی سقوط ناگهانی نیز به دنبال دارد گفت: در ذات رشد قیمت های بورس، عقبگرد نیز وجود دارد، حتی در زمان رشد قیمت ها، خیلی از کارشناس ها رشد بیشتر از یک نقطه ای می گفتند که این رشد واقعی نیست و در ادامه برخی از سودهای هیجانی مستهلک می شود و این اتفاق افتاد و الان شاخص 18601 واحد است و امروز 3/3 درصد رشد داشته یعنی در یک روز 5775 واحد رشد داشته است.

محمد حسین بابالو با بیان اینکه بازار سهام شفاف ترین بازار است افزود: اگر بازارسازی در بورس رخ دهد، ناظران باید سریعتر این تغییرات را تشخیص دهند. از این رو باید توجه داشت که خروج سرمایه در 9 مهرماه از سوی افراد حقیقی و هم افراد حقوقی بود، از این رو برخی در نوسانات بین 50 تا 100 درصد سود کرده اند و که شامل افراد و شرکت های حقوقی بود.

او با بیان اینکه در حال حاضر روند بازار قابل پیش بینی نیست و احتمال رشد بازار با شتاب کمی نیز وجود دارد تصریح کرد: در حال حاضر ارزش بازار سرمایه 669 هزار میلیارد تومان است که عدد بزرگی است و اگر فضای ناامنی در این بازار ایجاد شود خروج بخشی از سرمایه بازار باعث نابودی اقتصادی و سایر بازارها نیز می شود.

بابالو درباره دلایل رشد ناگهانی قیمت ها گفت: هجوم سرمایه و ورود نقدینگی یکی از عوامل رشد شاخص ها بود، زیرا بازار مسکن، فولاد، خودرو، سکه، دلار راکد شدند یا روند کاهشی دارند و همین بازار ها سرمایه های جدیدی را به بازار بورس روانه کرده بودند. از طرف دیگر وقتی به روند تغییر بازار در سال های گذشته نگاه می کنید این اتفاقات بعد از یک دوره رکود بوده است، برای نمونه در دی سال 94 شاخص نزدیک 61 هزار 700 و در سال 96 زیر صد هزار بود و این روند نشان می دهد در یک دوره چند ساله رشد چندانی تجربه نکرده بودیم و به نوعی بازار راکد بود.

حال با توجه به اینکه اقتصاد کشور در شرایط حساسی قرار دارد و هر گونه دلالی و نوسان می تواند آسیب های جدی به ساختار اقتصادی کشور وارد کند نظارت دستگاه های متولی می تواند به سلامت این بازار کمک کند، چرکه فساد و زد و بند همواره زیرپوستی و ناگهانی رخ می دهد و اگر دستگاه ها به موقع عمل نکنند مشکلات بازار طلا و ارز گریبان بورس نیز خواهد گرفت.