ربیعی: باید از زندگی مردم حفاظت کرد/ باید اصلاحات ساختاری انجام دهیم اما نه با سیاست‌های بازار آزاد

به گزارش خبرنگار جماران؛ وزیر پیشین تعاون، کار و رفاه اجتماعی در جمع کارگزاران اشتغال خرد صندوق امید، با بیان اینکه قصد دارم تابلویی از وضعیت جامعه را ترسیم کنم، گفت: برای دوره‌ای که در آن به سر می‌بریم تعبیری دارم که می‌گویم دوره سر باز کردن بحران‌های متعدد اجتماعی و اقتصادی 60 ساله جامعه ایران است. برخی از این بحران‌ها 20 ساله و برخی از اینها شاید 60 تا 80 ساله باشد.

وی با اشاره به تعبیر یکی از جامعه‌شناسان در جلسه با رئیس جمهور گفت: ایشان اظهار کرد که چک‌های سررسیدشده 60 ساله را امروز باید این دولت بپردازد. من اینجا موضع تبیینی دارم و می‌خواهم شرایط را تبیین کنم.

ربیعی در تبیین عوامل بحران‌زای 5+1 در شرایط ایران امروز گفت: فشار بر آب و خاک از دوران کشاورزی دیرین ما و همپا نشدن تکنولوژی‌های بهره‌وری از آب حاصل شده. در سیاست‌گذاری، فقدان پیش‌بینی برای آینده و در سمت دیگر مصرف سوداگرانه و بی‌مهابا، امروز باعث شده این‌قدر به آب و خاک فشار وارد شود.

ربیعی ادامه داد: این امر سبب شده بخشی از مردم به فقر غلطیده و به طبقات پایین و دهک‌های پایین ‌پیوندند. افرادی که زمانی نسبتا متمول بودند که منظورم ثروتمندان افسانه‌ای نیست، بلکه افرادی بودند که می‌توانستند راحت و خوب زندگی بکنند و باغات و کشاورزی و دام داشتند امروز به زندگی سخت و فقدان معیشت لازم رسیده‌اند و این نتیجه فشار بر آب و خاک است که متعلق به پارسال و شش سال اخیر نیست. یک فرایندی بوده که طی شده که دریاچه ارومیه و زاینده‌رود خشک می‌شود. البته نامهربانی طبیعت هم مزید بر علت شده است.

این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به مساله صندوق‌های بازنشستگی گفت: در تمام دنیا برنامه‌ریزی که برای صندوق‌های بازنشستگی می‌شود، براساس برنامه‌های صحیح بوده ولی ما براساس مطالعات 60 سال پیش برنامه‌ریزی برای صندوق‌ها صورت می‌دهیم. ما در طول 60 سال این برنامه‌ها را به‌روز نکردیم. شاید امید به زندگی در آن دوران شرایطی داشته که فرد بعد از بازنشستگی خود دوران کوتاهی باید تامین معاش می‌شده و حقوق می‌گرفته است. باید در دوره‌های متفاوت متناسب‌سازی می‌شده که نشده است. در دولت گذشته هفده تصمیم هم در دولت و هم در مجلس گرفته شده که وضع صندوق ها را بحرانی کرده است. به تعبیر دکتر محمد فاضلی، جامعه‌شناس، دولت‌ها با فروش آینده، رضایت روزمره گرفتند و به واقع آینده‌فروشی کردند تا رضایت سیاسی ایجاد کنند. ماحصل اینکه سال ۸۴، یک میلیون و ۳۰۰هزار بازنشسته داشتیم و در سال ۹۲، بیش از سه میلیون نفر.

وی با اشاره به بحث نقدینگی بنیان‌برافکن نیز گفت: این فشار نقدینگی که بیمار مزمن اقتصاد ما بوده و چک آن را امروز این دولت باید سررسید بکند، طی دوره‌های 10ساله قیمت ارز را تا چهار برابر افزایش داده است. همین بیماری بیشترین تاثیر را بر افزایش قیمت ارز امروز هم داشته است. این را هم اضافه کنید به آب و خاک و صندوق‌ها.

ربیعی در ادامه به مساله نرخ بیکاری در جامعه پرداخت و گفت: نرخ بیکاری‌ای که امروز با آن مواجه هستیم در بحث تحولات جمعیتی در چهار دهه پس از انقلاب به طور علمی به آن پرداخته نشده و متناسب با تحولات جمعیتی، سازمان‌های آموزشی و مهارتی شکل نگرفته‌اند. نیروی کم‌توان مهارتی با تحصیلات بالای بدون کاربرد امروز پدیده‌ای است که به دولت فعلی میراث رسیده و برای حل آن، باید سالانه برای بیش از یک میلیون نفر شغل ایجاد کنیم، به اضافه اینکه بیش از سه میلیون نفر بیکار فعلی را هم پاسخ دهیم. اینها اتفاقاتی است که در این دوره افتاده، علاوه بر آن تحولات شگرف اجتماعی که مربوط به این دوره است و باید همه آنها را مورد توجه قرار دهیم.

این تحلیگر سیاسی - اجتماعی مهمترین تحول رخ داده را در حوزه اجتماعی دانست و ادامه داد: ما در این دوران با تحولات عظیم در نهادهای اجتماعی و حوزه‌های اجتماعی و حتی مفهوم خانواده که دارد دگرگون می‌شود، مواجه هستیم. نگرش افراد به خود و به جامعه هم به طور جدی دگرگون شده که صحبت از آن خود بحث مفصلی می‌طلبد ولی توضیح همه اینها برای تبیین شرایط و اینکه ما در کجای کار قرار داریم، ضروری است.

این استاد جامعه‌شناسی در ادامه گفت: برخی از جامعه‌شناسان سیاسی و آنهایی که روی انقلاب‌های اجتماعی کار کرده‌اند، انقلاب جمعیتی را پایه‌های انقلاب اجتماعی می‌دانند. تحولات نسلی و جمعیتی را پایه‌های انقلاب اجتماعی می‌دانند. این مطالعات مربوط به امروز نیست بلکه مربوط به سال ۱۹۷۰ میلادی است. در همان سال‌ها ترمولوژی انقلاب‌ها مطرح بود.

وی با بیان اینکه ما امروز با این مسائل روبرو هستیم، تاکید کرد: برای این مسائل باید سیاست‌گذاری صورت بگیرد و به اینها باید پاسخ اجتماعی مناسب بدهیم.

این تحلیلگر سیاسی – اجتماعی با اشاره به اینکه معتقدم مهمترین سیاست‌گذاری و برنامه ایران امروز باید حفظ زندگی و معیشت مردم باشد، گفت: دهک‌های پایین جامعه در معرض تهدید هستند. اگر سیاست‌گذاری‌های لازم صورت نپذیرد، تغییرپذیر شدن بخش دیگری از جامعه روی خواهد داد.

وی با اشاره به پیش‌بینی آقای عباسی، از جمعیت‌شناسان برجسته گفت: ایشان پیش‌بینی یک مهاجرت بنیان‌برافکن را با توجه به فشار بر آب و خاک و بحث جمعیتی برای ایران بعد از ۱۴۰۰ دارد که البته از همین امروز آغاز شده است. مهاجرت عظیمی در ایران انجام خواهد شد و این اتفاق مهمی است که ما با آن مواجه هستیم.

ربیعی افزود: این پنج عامل به همراه عامل خارجی، اهمیت زیادی در درک شرایط ایران امروز دارند. در هیچ دوره تاریخی در روابط بین‌الملل، بین ایران و ایالات متحده آمریکا با این پدیده مواجه نبودیم که دشمن‌ترین دشمنان ایران همگی روی کار باشند.

ربیعی گفت:‌ رئیس جمهور آمریکا، افراد ارشد کنگره، وزیر امور خارجه و... در کنار هم علیه ایران هستند. هر یک از این عوامل به تنهایی می‌توانند برای هر کشوری بحران ایجاد کنند. هر کدام از این مسائلی که من برشمردم در هر جامعه‌ای که باشد آن جامعه دچار مشکل می‌شود و به سمت هر کشوری که برود اخلال در شرایط اقتصادی آن ایجاد می‌کند. ما امروز با این پدیده‌ها (1 + 5) مواجه هستیم.

ربیعی خاطرنشان کرد: در بحث بین‌الملل، خوشبختانه دولت آقای روحانی به طور جدی موفق بوده است. همین خروج آمریکا از برجام را به عنوان نقطه ضعف دولت گرفته‌اند ولی اگر چشم‌ها را بشویند و درست ببینند، خواهند دید که یک نقطه قوت است. پیروزی ما در لاهه، به قدری ارزشمند است که می‌توانست شیپور پیروزی را برایش بزنند. با این وصف مطمئن هستم که تا یک سال آینده ما به تثبیت اوضاع خواهیم رسید و اوضاع رو به بهبودیافته‌ای را دنبال خواهیم کرد.

وی ادامه داد: آنچه ما باید در مورد آن بیشتر حرف بزنیم، اثر سیاست‌ها بر زندگی مردم است. امروز معتقدم دهک‌های در معرض فقر ممکن است افزایش پیدا کنند و سیاست‌های بازار آزاد در شرایط بحران جامعه را از هم می‌پاشاند. من به اصلاح ساختاری معتقدم و این اعتقاد را دارم که باید اصلاحات ساختاری را انجام دهیم اما نه با سیاست‌های بازار آزاد. امروز ما باید سیاست‌های حفظ زندگی مردم اولویت‌مان باشد. حفاظت از زندگی مردم باید اولویت ما باشد. ما به نوعی به سیاست‌های نهادگرایی معطوف به زندگی مردم نیاز داریم تا از این شرایط بحرانی عبور کنیم.

ربیعی گفت: معتقد هستم که باید از زندگی مردم محافظت بکنیم. اگر دهک‌های پایین را مورد توجه قرار ندهیم، هر گونه سیاست‌گذاری ما موفق نخواهد بود و همراهی با سیاست‌ها صورت نمی‌گیرد و برنامه‌های توسعه با شکست مواجه می‌شود. ما حتما باید برنامه خاص دفاع از زندگی مردم را دنبال کنیم. امروز چند مسأله در اینجا برای ما حائز اهمیت است. ما باید همان‌طور که از زندگی مردم مراقبت می‌کنیم آرامش روانی را به جامعه برگردانیم. ما از زندگی کارگران باید محافظت کنیم. همچنین از زندگی بازنشستگان، گروه‌های کم‌توان اجتماعی و بیکاران مایل به کار محافظت کنیم. همچنین از روستانشینانی که هم بحران جمعیتی و هم بحران آب و خاک به طور مستقیم بر آنها فشار می‌آورد. برنامه حفاظت از زندگی حدود ۲۰ میلیون روستایی و حاشیه روستایی را باید داشته باشیم و این آن چیزی است که باید دنبال کنیم.

وی افزود: برنامه‌ریزی برای روستائیان و بیکاران حاشیه‌شهرها، منجر به انسجام اجتماعی می‌شود. ما امروز انسجام اجتماعی بزرگی را باید ایجاد بکنیم. من اخیراً چند بار بیان کرده‌ام که گفت‌وگوی بزرگ اجتماعی برای افزایش انسجام اجتماعی نیاز داریم. باید جامعه را متحد بکنیم. اساس متحد کردن جامعه و آرامش مردم این است که آنها بدانند دولت مواظب آنها هست. باید این احساس را بکنند و نگران نباشند، آرامش داشته باشند و به آنها بگوییم که چشمان ما دارد شما را می‌بیند.

وزیر پیشین کار با اشاره به پدیده مهاجرت گفت: این موضوع می‌تواند انسجام جامعه را مورد تهدید قرار بدهد. همچنین بیکاری طولانی و فقدان معاش مبتنی بر زمین مسائلی هستند که فکر می‌کنم باید بیشتر پیرامون اینها باید بحث کنیم.

وی با اشاره به روستاییان و کم‌درآمدهای حاشیه‌نشین گفت: ما باید تمرکز کنیم بر حفظ زندگی در روستا و زندگی روستایی. این دو با هم متفاوت است. هم زندگی در روستا را باید محافظت کنیم و هم زندگی یک روستایی را.

وی تاکید کرد: فکر می‌کنم ما دو وظیفه را باید دنبال کنیم. یکی دانش ترویج اشتغال خرد و ایجاد اشتغال خرد و مراقبت از آن و دیگری دانش و برنامه‌ریزی برای تامین مالی خرد. در همه دنیا، برخی از بانک‌ها برای تامین مالی خرد ایجاد می‌شود.

ربیعی اظهار کرد: توسعه اشتغال خرد و تامین مالی خرد، راه بهتری را در جامعه به وجود خواهد آورد. ما می‌توانیم رضایت مردم را جلب کنیم و زندگی خوبی را برای آنان ایجاد کنیم و از فقیر شدن مردم جلوگیری کنیم و فقرا را کمک کنیم.