تاریخچه محصولات ایران خودرو در 56 سال اخیر؛ از پیکان و پژو تا دنا

شرکت ایران خودرو به عنوان بزرگ‌ترین خودروساز کشورمان، از دهه 40 تا به الان سهم بزرگی از صنعت خودرو ایران را به خود اختصاص داده است. در این مقاله قصد داریم تاریخچه محصولات ایران خودرو را بررسی کنیم. شرکت خودروسازی ایران خودرو به عنوان یک شرکت سهامی عام در مردادماه سال 1341 هجری شمسی، فعالیت... نوشته تاریخچه محصولات ایران خودرو در 56 سال اخیر؛ از...

شرکت خودروسازی ایران خودرو به عنوان یک شرکت سهامی عام در مردادماه سال 1341 هجری شمسی، فعالیت خود را در صنعت خودروسازی آغاز کرد. ایران خودرو با سرمایه‌ای حدود 10 میلیون تومان ایجاد شد و با شماره ثبت 8352 و شناسه ملی 10100360794 در ادره ثبت شرکت‌های تهران به ثبت رسید. این شرکت در اولین سال تاسیس خود با وارد کردن شاسی اتوبوس و نصب اتاق به روی آن به تولید اتوبوس‌های مرسوم به ال‌ پی اقدام می‌کرد. در ادامه، سیر پیشرفت محصولات ایران خودرو را مشاهده می‌کنید.

همچنین بخوانید:

مرحله جدید پیش فروش ایران خودرو به زودی شروع می‌شود

تولید پیکان در سال 1345

ایران خودرو در سال 1345 جهت تولید خودرو پیکان با شرکت روتس انگلیس قراردادی را منعقد کرد. بر اساس این قرارداد، در 24 اردیبهشت سال 1346 شرکت این خودرو با سرمایه‌ای حدود 40 میلیون تومان، یک کارخانه خودروسازی شامل زمین، اعتبار بانکی، ماشین‌آلات نو و کهنه با نام ایران ناسیونال تاسیس کرد. در این کارخانه روزانه 10 دستگاه سواری و 7 دستگاه اتوبوس و کامیون مونتاژ می‌شد. خودرو پیکان بین سال‌های 1346 تا 1357 در نسخه‌های مختلفی نظیر لوکس، جوانان، پیکان کار، استیشن و وانت تولید می‌شد. از طرفی در طول این سال‌ها اتوبوس نیز در مدل‌های اتوبوس 302 شهری، بیابانی، سوپر لوکس، مینی بوس و آمبولانس به تولید می‌رسید. خودرو پیکان از سال 1346 با افزایش تولید همراه بود و نهایتا در سال 1356 در حدود 98 هزار دستگاه پیکان به بازار عرضه شد.

خودکفایی ایران خودرو در تولید قطعات

شرکت ایران خودرو در سال 1352 روی تولید داخلی قطعات و خودکفایی در این زمینه تمرکز داشت و برای تحقق اهداف خود به ایجاد شرکت‌های بلبرینگ، پیستون و ایدم تبریز و شرکت رضای مشهد و ریخته‌گری اقدام کرد. با توجه به افزایش قیمت نفت و درآمدهای ارزی در سال 1353، شرکت ایران ناسیونال برای حفظ بازار به تولید پژو پرداخت. به همین جهت سهام شرکت خود را را وارد بازار بورس کرد و حدود 45 درصد از سهام این شرکت به عموم واگذار شد.

ایران خودرو در زمان انقلاب

با توجه به اینکه پیکان یک محصول قدیمی به شمار می‌آمد، ایران خودرو تصمیم به تعویض این خودرو گرفت و در پایان سال 1356 و اوایل سال 1357 با شرکت پژو مذاکراتی را انجام داد. سرانجام قرارداد تولید خودرو پژو 305 با شرکت پژو به امضا رسید، اما شروع این پروژه با وقوع انقلاب اسلامی همزمان شد و تمامی صنایع کشور به عنوان نهاد ملی در اختیار دولت قرار گرفت. پس از انقلاب و بر اساس بند الف قانون حفاظت و توسعه صنایع کشور و مصوبه 16-4-1385 شورای انقلاب اسلامی، شرکت ایران ناسیونال به دلیل فعالیت در حوزه صنعت خودرو به عنوان زیر مجموعه سازمان صنایع ملی شناخته شده و مدیریت آن را نیز وزارت صنعت بر عهده گرفت.

چند سال بعد، با شروع جنگ تحمیلی و دفاع مقدس، مشکلات زیادی نظیر سختی واردات، تهیه مواد اولیه از خارج، ضعف کیفیت و تحویل به موقع و فرسودگی دستگاه‌ها را برای ایران خودرو به وجود آورد که تا سال 1361 این مشکلات همچنان ادامه داشت. در سال 1361 شرکت ایران خودرو به دلیل وضعیت مناسب ارزی و دخالت وزارت صنایع، رونق خوبی گرفت، اما در سال 1364 ایران خودرو مجددا با کاهش درآمدهای ارزی روبرو شد که بحران صنعتی، اقتصادی و تولیدی را به همراه داشت. به این ترتیب در سال 1365 کارخانه تولیدی این شرکت تا آستانه تعطیلی نیز پیش رفت.

ورود پژو 405 به ایران

پژو 405 به لطف پذیرش قطعنامه 598 توسط سازمان ملل در سال 1367 با عقد قراردادی به مدت سه سال بین پژو و ایران خودرو، وارد بازار خودرو ایران شد. در قطعنامه 598، مساله تعیین خودروی سواری با هماهنگی کامل سازمان و وزارتخانه مطرح شد که سازمان ملل آن را پذیرفت.

پیکاژو وارد بازار شد

پس از تاکید دولت در سال 1368 مبنی بر تولید خودروهای عمومی، در شرکت ایران خودرو دو تحول بزرگ ایجاد شد. در تحول اول با تبدیل سالن تولیدی پژو به سالن تولیدی اتوبوس مواجه شدیم که در این سالن دو شیفت کاری مشغول بوده و سالانه حدود 6 هزار دستگاه اتوبوس تولید و به بازار عرضه می‌شد. تحول دوم زمانی شروع شد که تولید خودرو پیکان متوقف و کارخانه تولید تالبوت نیز به دلیل نداشتن نیروی محرکه تعطیل شده بود. در همین زمان شرکت پژو جهت عقد قرار داد با ایران خودرو ابراز آمادگی کرد که ایران خودرو فرصت را غنیمت شمرد و به نصب موتور 504 با حجم 1.8 لیتر بر روی خودرو پیکان اقدام کرد که نتیجه آن تولید خودرو پیکاژو بود. البته پس از مدتی پیکاژو به پیکان 1800 تغییر نام داد.

تاسیس شرکت ساپکو

در سال 1370 شرکت ایران خودرو تحولات مهمی نظیر تولید مجدد خودرو پیکان و تاسیس شرکت ساپکو را تجربه کرد.

ایده ساخت خودرو سمند در پایان دهه 70

شرکت ایران خودرو در سال 1373 دو تحول بزرگ دیگر داشت. در ابتدا به تدوین برنامه 7 ساله اقدام کرده و در گام دوم توانست به تولید بیش از 300 هزار دستگاه در سال دست یابد. برنامه 7 ساله ایران خودرو بر روی مواردی نظیر کیفیت، بهبود مستمر و دستیابی به استاندارد ایزو 9000 تمرکز داشته و تا پایان سال 1377 تعداد زیادی از واحد‌های تولیدی موفق به کسب گواهینامه ایزو 9002 شدند. تحول بزرگ دیگر ایران خودرو به ایجاد مرکز تحقیقات ایران خودرو با سرمایه‌گذاری بالا مربوط می‌شد که نتیجه آن ایده طراحی خودرو سمند بود.

ایران خودرو در راستای جهانی شدن

شرکت ایران خودرو برای جهانی شدن و قرار گرفتن در تراز جهانی به تدوین برنامه 10 ساله اقدام کرد که اهدافی چون افزایش کیفیت، تنوع محصولات به خصوص سمند، جمع آوری پیکان، حفظ قیمت، رقابت‌پذیری و دریافت تکنولوژی نوین از خودروسازان جهان را شامل می‌شد. از اهداف دیگری که ایران خودرو به دنبال تحقق آن بود می‌توان به کاهش هزینه و صادرات خودرو به سایر کشور‌ها اشاره کرد. البته این شرکت در سال 1381 به تولید انبوه خودرو سمند پرداخت.

شروع تولید پژو 206 و سمند سال

ایران خودرو به منظور جذب مشتریان بیشتر و توسعه فعالیت‌های خود در سال 1382، پروژه‌های پژو 206 صندوق دار، سمند سال و پژو پارس سال را شروع کرد. از طرفی در سال 1383 جهت ارتقای بهره‌وری و کنترل فعالیت‌های خود، از نظام برنامه‌ریزی یکپارچه منابع شرکت SAP استفاده کرد. همچنین در سال 1383 خودروهای پژو پارس ELX و سمند ال ایکس تولید شدند.

خداحافظی با پیکان

شرکت ایران خودرو برای بهبود سطح تکنولوژی و برای افزایش رضایت مشتریان، در سال 1384 تصمیم گرفت پیکان را از سبد محصولات خود خارج کند. در این سال شرکت ایران خودرو به بازارهای جهانی وارد شد و توانست موتور ملی پایه گازسوز را طراحی کند. از طرفی در این سال تعدادی از محصولات ایران خودرو نظیر 206 صندوق‌دار، پژو روا با موتور بهینه OHV و سمند سریر به مرحله تولید رسیدند.

خودرو رنو تندر 90 در سبد محصولات ایران خودرو

خط تولید موتور ملی در سال 1385 با حضور رئیس جمهور تاسیس شد و پروژه‌های تولید سمند آذربایجان، بلاروس و سوریه به بهره‌برداری رسیدند. در این سال ایران خودرو با شرکت رنو همکاری داشته و نتیجه آن، قرار گرفتن خودرو رنو تندر 90 در سبد محصولات ایران خودرو بود. به واسطه آن، انحصار همکاری‌های بین‌المللی ایران خودرو از شرکت پژو خارج شد. همچنین ایران خودرو پروژه تولید خودرو سمند در کشور ونزوئلا را افتتاح کرد.

کسب تندیس بلورین

در سال 1386 ایران خودرو توانست در همایش ملی کیفیت (EFQM)، تندیس بلورین را کسب کند. در همین سال خطوط تولید در سایت‌های تبریز، سنگال و مصر راه‌اندازی شد. از طرفی محصول جدید ایران خودرو با نام سمند سورن نیز به بازار راه پیدا کرد.

دومین خودرو ملی ایران خودرو

ایران خودرو در سال 1387 دومین خوردوی ملی خود را با نام رانا طراحی کرد. این سال برای ایران خودرو سالی موفقیت‌آمیز بوده که منجر به کسب جایزه ملی صادرات به عنوان صادرکننده نمونه کشور و جایزه تندیس بلورین به عنوان واحد برتر تحقیق و توسعه کشور شد.

رشد 40 درصدی صادرات محصولات ایران خودرو

ایران خودرو در سال 1388 توانست محصولات زیادی را تولید کند و به رشد 40 درصدی صادرات خودرو برسد. همچنین در این سال ایران خودرو به تولید اولین خودرو مجهز به نانو پرداخت. در سال 1389 تولید محصولات ایران خودرو با رشد چشمگیری مواجه بوده و با رکورد تولید 755 هزار 555 دستگاه توانست بیش از نیمی از سهم تولید خودروهای سبک کشور را از آن خود کند و در منطقه به اقتدار نسبی برسد.

شرکت ایران خودرو بر اساس اعلام سازمان مدیریت صنعتی در همایش معرفی شرکت‌های برتر ایران، توانست در شاخصه‌هایی نظیر فروش، اشتغال‌زایی و سودآوری به رتبه نخست دست یابد و برترین گروه صنعتی در میان گروه‌های خودروسازی کشور و برگزیده شرکت‌های پیشرو در سراسر کشور انتخاب شود. در مجموع، ایران خودرو در این همایش به عنوان برترین شرکت ایرانی انتخاب شد. از سایر دستاوردهای شرکت ایران خودرو می‌توان به رشد حدود دو برابری ارزش سهام شرکت، ارتقای 40 درصدی شاخص‌های کیفی ایدرو برای محصولات ایران‌ خودرو، کاهش قیمت 2 تا 5 درصدی در 65 نوع از محصولات ایران خودرو همزمان با هدفمندی یارانه‌ها و صادرات 40 هزار دستگاه در سال 1389 اشاره کرد.

دنا در سبد محصولات ایران خودرو

خودرو دنا به طور کامل توسط کارشناسان و طراحان داخلی تولید شده و به عنوان جدیدترین محصول شرکت ایران خودرو شناخته می‌شود. تمامی مراحل طراحی و تولید این خودرو در زمان کوتاه یک ساله انجام شده و سرانجام در سال 1390 از خودرو دنا رونمایی شد. ورود دنا به سبد محصولات ایران خودرو، تنوع این سبد را به همراه داشت و در ادامه نیز مدل‌های دنا پلاس و دنا پلاس توربو به بازار راه پیدا کرد.