حسین فاطمی، انتخابات آزاد و قانون گرایی

شفقنا- ضیاء مصباح در یادداشتی در روزنامه ستاره صبح نوشت: آنچه ملت ایران را در فراز و نشیب‌ها سربلند کرد پیروی از آرمان و روش شهیدان راه آزادی و قانون است که برای استقلال سیاسی کشورمان و رفاه و آسایش مردم مبارزه کردند. حسین فاطمی ازجمله این دلاور مردان تاریخ معاصر وطنمان است. مردی که می‌خواست: مجلس و دولت، برگزیده مردم باشد و ایرانیان بتوانند آزادانه رأی بدهند و رأیشان خوانده شود و فرد یا گروهی که منتخب مردم نباشند بر آنان حکومت نکنند و فراتر از قانون هم اقدامی صورت نگیرد. هدف او و همراهانش به رهبری محمد مصدق این بود تا از صدماتی که مجموعه نظام سلطنتی می‌خواست بر شرف، اعتبار و انسانیت ایرانیان وطن‌دوست وارد نماید، ممانعت نماید. این مرد ماندگار تاریخ معاصر ایران در آخرین لحظات زندگی، هنگامی که در پای چوبه دار بود، گفت: «مرگ بر دو قسم است. مرگی در خواب ناز و مرگی در راه شرف و افتخار و من خدای را شکر می‌کنم که در راه مبارزه با فساد شهید می‌شوم- من از مرگ ابایی ندارم، آن‌هم چنین مرگ پر افتخاری، من می‌میرم که نسل جوان ایران از مرگ من درس عبرتی گرفته و با خون خود از وطنش دفاع و نگذارد جاسوسان اجنبی بر این کشور حکومت نمایند». توجه پژوهشگران و نویسندگان به شخصیت دکتر مصدق آن‌چنان بر جنبش ملی سایه افکنده که فرصت برای بررسی و پژوهش دقیق در مورد بزرگ کردی چون دکتر فاطمی نماند. دکتر مصدق به فاطمی احترام می‌گذاشت، به این وطن‌دوست متفکر تکیه می‌کرد و به او اعتماد داشت. به چه دلایلی در میان اینهمه افراد تحصیل کرده، خوشنام و باتجربه، نخست‌وزیر یک جوان ۳۳ ساله را به وزارت خارجه، معاونت پارلمانی، مشاور و سخنگوی دولت خود برگزید؟ آیا به‌جز صلاحیت و وطن‌دوستی همراه با جدیت و صداقت او دلیل دیگری می‌داشت؟ البته فاطمی روزنامه‌نگار و مدیرمسئول روزنامه باختر امروز هم بود. سفارتخانه‌های انگلستان، شوروی و امریکا از او واهمه داشتند و او را مرکز ثقل جنبش ملی می‌دانستند. فاطمی اندیشمندی استثنایی، مبارزی تیزهوش بود و در روزنامه «باختر امروز» که سردبیرش بود شجاعانه می‌نوشت و در تیراژ انبوه منتشر می‌کرد. فاطمی جزو ۲۰ نفری بود که در تاریخ ۲۲ مهرماه ۱۳۲۸ در اعتراض به نبود آزادی انتخابات تحصن کرد. او در یکی از سرمقاله‌های باختر امروز نوشت: «بیست سال در ایران آزادی بیان، مقهور اراده و اسیر یک رژیم خودکامه و خطرناک بود، بسیاری از عزیزترین فرزندان لایق این مملکت را به جرم مبارزه با رژیم خودسر و مستبد کشتند». مرد آزاده تاریخ معاصر ایرانمان آگاه‌سازی را رسالت زندگی خود می‌دانست و هیچ‌وقت روزنامه‌نگاری و نرده بام مطبوعات را وسیله پیشرفت و استفاده شخصی قرار نداد و وسیله اطلاع‌رسانی در مسیر منافع ملی کشور به خوبی و فراتر از امکانات آن روزگار استفاده می‌کرد و روزنامه‌اش هادی جامعه بود. دکتر فاطمی از هوش فوق‌العاده برخوردار بود و مسائل سیاسی را خوب می‌دانست. شهامت، صراحت و پاکدستی داشت. دکتر مصدق آزادمنش درباره این خدمتگزار شجاع و اندیشمند می‌گوید: اگر ملی شدن صنعت نفت خدمت بزرگی به مملکت هست باید از اولین فردی که در منزل نریمان این پیشنهاد را مطرح کرد ستایش نمود. زمانی که در پاریس خبر ترور محمد مسعود که دوست و همفکر فاطمی بود، به وی رسید، با خود گفت «حسین تو هم بعد از مسعود خواهی رفت» هفت سال بعد، این پیش‌بینی محقق شد و فاطمی در روز ۱۹ آبان ماه ۱۳۳۳ اعدام شد.