دریاچه ارومیه با تکنولوژی باروری ابرها احیا می‌شود

تکنولوژی باروری ابرها مدتی است برای مقابله با خشکسالی مورد استفاده قرار می‌گیرد و اکنون محققان ایرانی با بهره‌گیری از این فناوری قصد دارند دریاچه ارومیه را احیا کنند. در ادامه از چگونگی این اتفاق مطلع می‌شویم.

بحران خشکسالی و کم آبی یکی از مشکل‌های مشترک در تمامی کشورها است و امروزه بسیاری از دانشمندان با کمک گرفتن از تکنولوژی‌های مختلف درصدد جلوگیری از آن هستند. مدتی است که از فناوری‌هایی نظیر تصفیه آب، شیرین‌سازی آب شور و باروری ابرها برای افزایش منابع آبی استفاده می‌شود و کشور ایران نیز در این زمینه اقدامات خوبی را انجام داده است. محققان ایرانی به کمک تکنولوژی باروری ابرها درصدد احیای دریاچه ارومیه هستند. این طرح با همکاری محققان دانشگاه‌های محقق اردبیل و ارومیه تکمیل شده و در ششمین نمایشگاه ربع رشیدی رونمایی شده است.

باروری ابرها چیست؟

زمانی که جهت افزایش بارش باران به درون ابرها مواد شیمیایی اضافه شود، به این فرایند بارورسازی ابرها می‌گویند. در واقع با افزودن مواد شیمیایی به ابرها، ذراتی وارد آن می‌شود که مقدار بارش باران و برف را افزایش می‌دهد. این فناوری از سال 1940 توسط گروهی از دانشمندان ابداع شده و در طول این سال‌ها به خوبی توسعه یافته و برای مقابله با بحران کم آبی و خشکسالی بسیار مناسب است.

عملکرد فرایند باروری ابرها

محمدرضا افرنگ، دانشجوی دکتری اقلیم‌شناسی دانشگاه محقق اردبیلی و مجری طرح ژنراتور زمینی دوکاره یا سامانه الکترونیک بارورکننده زمینی ابرها در زمینه این فناوری جدید عنوان کرد برای زیربنای فناوری بارورکننده ابرها دو نوع ژنراتور زمینی ساخته‌ام که در آخرین طراحی خود توانسته‌ام این دستگاه را به صورت کاملا بومی به مرحله ساخت برسانم. این ژنراتور زمینی به گونه‌ای ساخته شده است که بتواند با یدید نقره (Silver Iodide) و یخ خشک (Dry ice) به فرایند باروری ابرها کمک کند.

در واقع به کمک این دستگاه می‌توان یدید نقره را با حرارت بالا و یخ خشک را با فشار زیاد به سمت هوا تزریق کرد تا جریان هوا آن‌ها را به درون ابر وارد کند و در نهایت منجر به مخلوط شدن با ذرات ابر شود. به طور متوسط برای اینکه یدید نقره به خوبی تاثیرگذار باشد باید 20 تا 30 دقیقه منتظر بمانیم. فرایند اعمال شده بر روی ابر پس از نیم ساعت اثرگذار خواهد بود و می‌تواند مقدار بارش را تا 1.5 ساعت افزایش دهد.

نحوه احیای دریاچه ارومیه

محمدرضا افرنگ در ادامه اظهار کرد دستگاه ژنراتور زمینی که من ساخته‌ام در ایران نمونه داخلی ندارد. از طرفی با استفاده از یدید نقره می‌توان به ابرهای فوق سرد که به دلیل کم بودن بلورهای یخی با مشکل بارش مواجه هستند، کمک کرد. ماده دیگری که استفاده کردم، یخ خشک است که این ماده نیز همانند یدید نقره عمل می‌کند، اما زمان تاثیرگذاری آن بسیار سریع خواهد بود. این ماده را تنها برای رفع محدودیت‌های کار ژنراتورهای زمینی در بخش‌های زاگرس انتخاب کرده‌ام.

این محقق در ادامه بیان کرد میزان تاثیرگزاری باروری ابرها توسط این دستگاه در فصول مختلف سال متفاوت است و به شرایط محیطی بستگی دارد. بر اساس بررسی‌هایی که انجام داده‌ایم متوجه شدیم که با استفاده از بارورسازی ابرها به کمک ژنراتورهای زمینی و هوایی می‌توان میزان بارش آبریزهای رودخانه‌های غرب و جنوب غرب دریاچه‌ها را افزایش داد. برای مثال با استفاده از این فناوری جدید قادر به احیای دریاچه ارومیه خواهیم بود؛ چرا که می‌توان با باروری ابرها از بارش تگرگ جلوگیری کرده و مقدار و سطح آب دریاچه را به مقدار قابل توجهی افزایش داد.

همرفت دامنه‌ای دلیل اصلی بارندگی در ایران است که این فرایند اغلب در دامنه‌های بادگیر کوهستان رخ می‌دهد. بر اساس اینکه سامانه‌های بارشی از سمت جنوب غرب و از ارتفاعات مرزی وارد کشور شده و بخش‌هایی از رود‌های منتهی به دریاچه ارومیه را نیز شامل شده است، می‌توان با استقرار ژنراتورهای زمینی و تزریق مواد به توده‌های ابری، میزان بارش را افزایش داد.

دریاچه ارومیه با 400 دستگاه بارورکننده ابرها احیا می‌شود

محمدرضا افرنگ در پایان خاطر نشان کرد با همکاری وزارت نیرو قصد داریم به کمک 400 دستگاه ژنراتور زمینی به بارورسازی ابرهای آسمان دریاچه ارومیه اقدام کنیم و در آینده‌ای نزدیک شاهد احیای این دریاچه خواهیم بود. در این فرایند از یخ خشک استفاده می‌شود؛ چرا که تاثیرپذیری آن با سرعت بالایی انجام شده و به خوبی نتیجه خواهد داد. البته این روش با محدودیت‌هایی مواجه است که درصدد رفع آن هستیم.