رویکرد اصلی وقف در آستان قدس رضوی زائر محوری و حرم محوری است

حجت‌الاسلام والمسلمین رضا دانشور ثانی معاون امور حقوقی و موقوفات آستان قدس رضوی در نشست تخصصی «وقف و رسانه» که امشب در سالن اجتماعات موسسه فرهنگی قدس برگزار شد، بیان کرد: اهمیت وقف بر هیچکس پوشیده نیست و در تمام مذاهب و مکاتب الهی به آن اشاره شده است، وقف یکی از امور ضروری جامعه بشری و دستورات اقتصادی دین مبین اسلام به شمار می‌آید و در مذاهب دیگر نیز با نام‌های دیگر عنوان شده است.

وی با اشاره به تفاوت شرایط اجتماعی، خانوادگی و اقتصادی افراد در جامعه عنوان کرد: مأموریت نهاد وقف و نهادهای شبیه به آن این است که افراد برخوردار در جامعه را تشویق به در اختیار نهادن منابع خویش برای تأمین نیازهای دیگر افراد می‌کند.

وی با توجه به دیگر عناوین وقف در قالب دستورات اسلامی و فقهی گفت: در اسلام عناوینی همانند صدقه، سهم امام، نذر، زکات و ... نیز به این امر اختصاص داده شده و وقف جبران کمبودهای مالی قشری از اجتماع است که برای تأمین نیازهای خویش دچار مشکل هستند.

دانشور ثانی با اشاره به کارکرد اصطلاحات نامبرده افزود: صدقه برای تأمین نیازهای فوری افراد و زکات برای تهیه مایحتاج سالانه افراد فقیر و مسکین جامعه است و وقف کارکردی فرهنگی، علمی، اقتصادی و ... دارد تا موقوفات در این راستا بتوانند مشکلات را در جامعه برطرف کنند.

وی با اشاره به تفاوت وقف با دیگر کارهای نیک اندیشانه ادامه داد: وقف، حالت ماندگاری در طول تاریخ داشته و افراد زیادی در زمینه‌های مختلف مدرسه‌سازی، مسکن‌سازی و ... وقف کرده‌اند و مدارس علمیه، مصداق کامل دست‌یابی به علم است که بسیاری از آنان در داخل و خارج از کشور در مراکز شیعه‌نشین با بهره‌گیری از عنصر وقف برای خدمت به علم به کار گرفته شده تا خلأهای علمی، فرهنگی و تحصیلی جامعه را برطرف کند.

دانشور ثانی با اشاره به وقف در زمینه‌های فرهنگی بیان کرد: بزرگ‌ترین مرکز کسب اطلاعات، سخن گفتن بر روی منابر در قالب‌های گوناگون از جمله مراسم سوگواری ائمه اطهار(ع) و به ویژه امام حسین(ع) بوده و افراد زیادی درآمد خویش را به این امر اختصاص داده تا مردم بتوانند به اطلاعاتی در زمینه امور اخروی و دنیوی خویش دست یابند و منابر از بلندگوهای رسانه‌ای آن دوران به شمار می‌آید.

وی با اشاره به دربرگیری موقوفات مربوط به سلامت از سوی واقفان عنوان کرد: هزینه‌های درمانی به قدری گزاف است که 90 درصد مردم توانایی پرداخت آن را نداشته و واقف با درآمد موقوفاتی خویش به این امر یاری می‌رساند.

معاون امور حقوقی و موقوفات آستان قدس رضوی رویکرد اصلی این سازمان را حرم محوری و زائر محوری برشمرد و عنوان کرد: حرم مطهر رضوی در طول سال میزبان زائران بسیاری است که واقفان به نیازهای آنان توجه کرده و برای توسعه بیوتات و نیز اختصاص فضایی ویژه آنان، ایجاد جلسات فرهنگی و رسیدگی به نیازهای آنان موقوفاتی را از خود به جای نهاده‌ اند تا به امر زائر اختصاص یابد.

وی بیان کرد: موقوفات مربوط به روشنایی بارگاه رضوی از مهم‌ترین عناوین موقوفاتی است، قدیمی‌ترین موقوفه مربوط به روشنایی بارگاه رضوی است و بزرگ‌ترین موقوفات اختصاص به این امر داشته به صورتی که بیش از 105 رقبه با قدمتی مربوط به 513 سال گذشته در این سرفصل موجود است.

وی اشاره کرد: موقوفات درمانی و دارالشفاء و فرش بارگاه رضوی از درآمد موقوفاتی در طول تاریخ تأمین شده و بعضی از موقوفات با هدف انگیزش توجه خیران و ثروتمندان بر ارائه موقوفاتی در این بارگاه نهاده شده که از آن میان می‌توان به موقوفه‌ سوم شعبان اشاره کرد که طبق آن از تمامی ثروتمندان خراسان دعوت به عمل آورده تا از آنان پذیرایی کنند و متولی حرم رضوی نیازها و ضرورت‌های این بارگاه را برای آنان اعلام کند تا آنان بخشی از اموال خویش را در قالب وقف به این دستگاه مقدس ارائه دهند.

وی با اشاره به اهمیت زائر محوری و حرم محوری در میان رویکردهای وقفی بیان کرد: اسکان زائر نیاز جدیدی است که در سال‌های اخیر مورد اهتمام قرار گرفته و گام نخست آن را به صورت محکم و فراگیر با عنوان زائرشهر بر اساس دستور تولیت آستان قدس رضوی برداشته شده که افراد بسیاری در این‌باره مشارکت کرده و هم‌اکنون بخشی از آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: آستان قدس رضوی سازمان موقوفاتی محض است و شرکت‌های زیرمجموعه آن از درآمد موقوفاتی تأمین شده و امور اقتصادی آن در چارچوب موقوفات است.

دانشور ثانی در پایان با اشاره به وقف مشارکتی عنوان کرد: وقف مشارکتی از 300 سال گذشته رواج داشته و چندین نفر با همکاری مالی یکدیگر یک موقوفه را به نام خویش به ثبت می‌رسانند. در این میان می‌توان به