اولین خودروهای چینی که در سالهای ۸۰ خورشیدی به ایران رسیدند، نسبتا ارزانقیمت و اقتصادی محسوب میشدند. این مدلها، البته دارای امکانات عالی نبودند و صرفا، برتر از محصولات تولید داخل به نظر میرسیدند. در آن سالها، انتظار خریدار ایرانی از یک خودروی چینی به نمایشگر روی داشبورد و سانروف محدود میشد. پیشرانهی قدرتمند، سیستم دو دیفرانسیل و حتی بدنهی بزرگ در حد یک شاسیبلند، قابل ارئه توسط یک محصول ساخت چین نبود. از سویی دیگر، امکان خرید یک محصول با کیفیت کرهای یا ژاپنی با هزینهی کمتر از ۲۰۰ میلیون تومان، در شرایط اقتصادی ایران ابتدای دههی ۱۳۹۰، منطقی به نظر میرسید.
با کاهش ارزش پول ملی ایران، قیمت خودروهای ساخت برندهای معتبر جهانی هم، بالا رفت؛ ضمن اینکه واردات این محصولات از گمرک نیز، با محدودیت مواجه شد. حالا، قیمت بعضی شاسیبلندهای صفر کیلومتر چینی به ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان رسیده و به محصولی لوکس برای خریدار ایرانی تبدیل شده است. طبیعتا، افرادی که توانایی پرداخت مبالغ چندصد میلیونی برای یک خودرو داشته باشند، توقع بالاتری نسبت به عامهی مردم در زمینهی امکانات فنی و رفاهی یک وسیلهی نقلیه دارند. با این اوصاف، بازار ایران به طیف جدیدی از خودروهایی چینی برای توجیه قیمت گزاف آنها، نیاز خواهد داشت.
شرکت فوتون چین حدود ۲۲ سال قدمت دارد و اصولا به عنوان یک خودروساز شناخته نمیشود. برند فوتون، طی همکاری مشترک با گروه دایلمر (مالک مرسدس بنز) در صنعت اتوبوس و کامیون فعالیت گستردهتری در مقایسه با خودروهای سواری دارد. از نظر سهام، فوتون به عنوان زیرمجموعهی گروه صنعتی بایک چین (BAIC Group) شناخته میشود. محصولات سواری این شرکت، شامل ون، وانت و شاسیبلند است که در کشور سازنده، روسیه و امریکای جنوبی حضور دارند. خودروسازی فوتون، برخلاف سابقه و تجربهی اندک، به سرعت در حال رشد است و قراردهای همکاری با شرکتهایی از هند، ایتالیا و امریکای جنوبی دارد.
اولین محصول فوتون که به ایران وارد شد، وانت دوکابین تونلند بود که در مدت کوتاه عرضه توسط ایران خودرو، به دلیل بهرهگیری از پیشرانهی توانمند دیزل و سیستم دو دیفرانسیل، به عنوان قدرتمندترین پیکاپ مونتاژ داخل، مورد توجه علاقهمندان قرار گرفت. حالا، عظیم خودرو به سراغ فوتون رفته است تا عرضهکنندهی شاسیبلند ساوانا در ایران باشد. این محصول چینی، با توجه به قیمت نجومی ۳۷۴ میلیون تومان، در صورت موفقیت به فروش در بازار ایران، تاریخساز خواهد شد.
طراحی ظاهری و بدنه
با نگاهی کوتاه به جدیدترین خودروهای چینی حاضر در بازار جهانی، متوجه بهبود این محصولات از دیدگاه طراحی بدنه میشویم. جک S7، بیوایدی S7، چری تیگو 7 و بسیاری دیگر از شاسیبلندهای چینی مدرن، ظاهری چشمگیر و جوانپسند دارند. این شرایط، البته در فوتون ساوانا دیده نمیشود و در نگاه اول، جذابیت چندانی فراهم نمیکند. این محصول، در سال ۲۰۱۴ و هنگام نمایشگاه خودروی گوانگژو رونمایی شد.
مهندسان فوتون، طراحی بدنهی فوتون ساوانارا الهامگرفته از تویوتا هایلندر معرفی میکنند. البته، شباهتهایی میان ساوانا و هایلندر ۲۰۰۷ وجود دارد اما در مجموع، قیاس این دو از نظر زیبایی و پختگی در طراحی، نادرست به نظر میرسد. در نمای روبروی شاسیبلند فوتون، چراغهای قطرهای شکل با حالت خنثی دیده میشوند که حس یک شاسیبلند اسپرت یا لوکس را به بیننده منتقل نمیکنند. فاصلهی نسبتا زیادی میان روشنایی اصلی تا لبهی جلوپنجره دیده میشود که در خودروهای امروزی بهندرت وجود دارد و مشابه هایلندر ۲۰۰۷ است. نوار LED روشنایی روز هم، داخل کاسه چراغ اصلی نیست و در پایین سپر، مجاور مهشکن ارائه میشود.
از معدود نکات مثبت در طراحی نمای روبروی ساوانا، باید به ادوات فلزی و براق کروم اشاره کرد که داخل جلوپنجره، پیرامون مهشکن و هواکش میان سپر وجود دارد. طراحان این خودرو، اهمیتی چندانی به پلاستیک سیاهرنگ ارزان قیمت برای نداشته و بخش اصلی سپرها را با فلز همرنگ بدنه ارائه کردهاند. نسخههایی از ساوانا، کاملا فاقد ادوات پلاستیکی سیاه در سپر و رکاب هستند. هرچند که بسیاری از تجهیزات بدنه، مثل چراغها، مهشکنهای دایرهای و خصوصا جلوپنجرهی شبیه به هواکش کامیون، جذاب و چشمنواز به نظر نمیرسند؛ حجمدهی جالبی در بدنهی فوتون ساوانا دیده میشود. خطوط عمیق، از ستون اول در نزدیکی شیشهی جلو تا پایین سپر وجود دارند تا ناحیهی مربوط به چراغها از جلوپنجره جدا شود و ساوانا، قدرتمند و پهنپکیر جلوه کند.
از نمای جانبی، نمیتوان ایراد بزرگی به طراحی شاسیبلند فوتون گرفت. کشیدگی شیشهها تا انتهای بدنه وجود دارد و دید مناسبی به صندوق عقب میدهد. پنجرهها داری قاب فلزی و کروک هستند؛ ضمن اینکه در طرفین با نمای مثلثی و نسبتا متقارن ارائه میشوند. این خودرو در نسخهی پایه از رینگ آلومینیوم ۱۷ اینچ با لاستیکهای عاجدار به پهنای ۲۶۵ میلیمتر استفاده میکند که در مقایسه با سایز بدنه، چندان بزرگ نیستند؛ اما مناسب حرکت در مسیرهای خارج جاده به نظر میرسند. اسپویلر عقب و ریل باربند فلزی هم در تمامی مدلهای ساوانا وجود دارد؛ در حالیکه آینه بغلها، راهنمادار و نیمه فلزی هستند.
حجمدهی بدنه از نمای جانبی، قابل قبول است. خطی نسبتا عمیق از گوشهی چراغ عقب تا گلگیر جلو و در امتداد دستگیرهها وجود دارد. منحنیهای دایرهای شکل هم به گلگیرها و فضای پیرامون چرخها، حالتی حجیم و پهنپیکر میدهند؛ ضمن اینکه با خوبی در گوشهها، محو میشوند.
طراحی پشت ساوانا، ظاهر جذابتری در مقایسه با نمای روبرو دارد. بر خلاف بسیاری از شاسیبلندهای چینی که علاقهمند چراغهای بزرگ و خارج از عرف برای عقب هستند، ساوانا دارای هماهنگی قابل قبولی بین سایز ادوات پشت خودرو است. از سویی دیگر، کاستیها و ناپختگیهایی در این نما دیده میشوند. به عنوان مثال، حالت چهارگوش و نسبتا بزرگ شیشهی عقب با حالتی بیرونزده از محدودهی درپوش صندوق، ناهماهنگ با دیگر اجزا به نظر میرسد. نسخههای آپشنال فوتون ساوانا، دارای سپر تمام فلزی و همرنگ بدنه هستند که حجیم و مناسب یک شاسیبلند اسپرت است. جایگاه مخصوص پلاک و بال (اسپویلر) عقب هم، به جذابیت نمای پشت ساوانا کمک کردهاند. این خودرو در تمامی نسخهها، دارای زهوار کروم است؛ اما از نمونههای قدیمی برای چراغهای هشداردهندهی روی سپر استفاده میکند که در شاسیبلندهای امروزی، استفاده نمیشود.
فوتون ساوانا دارای ابعادی به طول ۴۸۳۰ میلیمتر با عرض ۱۹۱۰ میلیمتر و ارتفاع سقف ۱۸۸۵ میلیمتر است که با فاصله محورهای ۲۷۹۰ میلیمتر ارائه خواهد شد. کف اتاق این شاسیبلند به صورت استاندارد، ۲۲۰ میلیمتر از سطح زمین فاصله دارد و برای گردش ۱۸۰ درجه (دور یک فرمان) دایرهای به شعاع ۶.۲۵ متر نیاز خواهد داشت. از نظر ابعاد بدنه، فوتون ساوانا بزرگتر از هیوندای سانتافه است و مشابهت زیادی با لکسوس RX یا بیوایدی S۷ دارد.
فضای داخلی و کابین
ورود به کابین ساوانا، چندان هیجانانگیز و فراتر از انتظار نیست. طراحان این محصول، سعی کردهاند با کمترین هزینه و ترکیبی استاندارد از ادوات مختلف، فضایی ساده و کاربردی ایجاد کنند. این سبک طراحی از دیدگاه نگارنده، مورد پسند خریدار ایرانی نخواهد بود؛ خصوصا زمانی که قیمت نزدیک به ۴۰۰ میلیون تومان برای این شاسیبلند چینی پرداخت شود. به بیان بهتر، کابین سادهی فوتون ساوانا با مواد خشک و ترکیب قدیمی، بیشتر مناسب یک وانت پیکاپ میانرده است تا یک محصول پهنپیکر و گرانقیمت.
برای علاقهمندان خودرو، کابین ساوانا دارای نکات جدید و خلاقانه در طراحی داخلی نیست. مجاری هوا با طرح عمودی در طرفین نمایشگر، توسط برندهای امریکایی و آلمانی سازندهی شاسیبلند (خصوصا پورشه) استفاده میشود. این موضوع، البته با نمایی سادهتر در فوتون ساوانا وجود دارد. نسخهی استاندارد، مشابه آنچه در تصویر بالا دیده میشود؛ فاقد نمایشگر لمسی هستند اما قرار است نمونهی وارداتی مجهز به نمایشگر ۷ اینچ باشد. ترکیب کلیدهای گردان و دکمهای در تمامی نسخهها، ثابت خواهد بود.
این خودرو، از سبک طراحی سیلندری برای پشت فرمان استفاده میکند که برای خودروهای امروزی، چندان جذابیتی ندارد و البته برای یک شاسیبلند چینی طراحی شده در سال ۲۰۱۴، شباهت پنل سرعت سنج و دور موتور به سوزوکی گرند ویتارا طبیعی است. رنگ پسزمینهی این قسمت، آبی خواهد بود و نمایشگر تکرنگ ۳ اینچی برای اطلاعرسانی کامپیوتر سفری، در مرکز قرار دارد. طراحی فرمان، فراتر از کراساورهای چینی، مثل لیفان X60 نیست و صرفا کلیدهای متعدد برای کنترل سیستم صوتی، تماس تلفنی و کروز دارد.
مواد به کار رفته در کابین، پلاستیک خشک فشرده با رنگ تیره است و از نظر کیفیت، پایینتر از کراساورهای کرهای است، اما ارزانقیمت و آزاردهنده به نظر نمیرسد. در نسخههای ساده، تمامی سطح داشبورد و صندلیهای سیاهرنگ هستند و در نمونههای آپشنال، رنگ کرم روشن برای صندلیها و نیمهی پایینی داشبورد قابل سفارش است. صندلیها حالت اسفنجی دارند و از پارچهی آنها برای پوشش بخش نسبتا کوچکی از تودریها استفاده شده است. به استثناء ادوات نقرهای رنگ در نزدیکی دسته دنده و دستگیرهی کروم، ساوانا، تقریبا در تمام کابین از پلاستیک خشک استفاده میکند و حس یک شاسیبلند لوکس را تداعی نمیکند.
فضای داخلی ساوانا، جادار و قابل قبول است. این خودرو برای ۵ سرنشین بالغ فضای کافی دارد و به لطف سه ردیف صندلی، ۷ نفره طراحی شده است. در مقابل زانو و بالای سر، فاصلهی خوبی وجود دارد که در سفرهای بلندمدت، راهگشا خواهد بود. فضای ردیف سوم، البته ایدهال نیست؛ اما جادارتر از و کاربردیتر از شاسیبلندهای ۳ ردیفهی بازار، مثل هیوندای سانتافه است. اطلاع دقیقی از گنجایش صندوق بار ساوانا در دسترس نیست، اما میتوان ادعا کرد در حالت ۵ نفره، حدود ۴۵۰ لیتر فضا داشته باشد.
پیشرانه و شرایط فنی
فوتون ساوانا برخلاف بسیاری دیگر شاسیبلندهای چینی بازار جهانی، اصولا به صورت دو دیفرانسیل طراحی شده است و این سیستم به صورت استاندارد در تمامی نسخهها وجود دارد. ساوانا با پیشرانهی بنزینی و دیزل تولید میشود تا پاسخگوی نیازهای متنوع از نظر سوخت مصرفی باشد.
مدل بنزینی ساوانا در ۲ نسخه عرضه خواهد شد که هردو، مجهز به پیشرانهی ۲ لیتری توربوشارژ هستند. این خودر در مدل استاندارد، قدرت ۱۹۸ اسب بخار در ۵۰۰۰ دور بر دقیقه و نهایت گشتاور ۳۰۰ نیوتنمتر از ۱۷۵۰ تا ۴۵۰۰ دور بر دقیقه تولید میکند. ساوانا استاندارد، با گیربکس ۵ دندهی دستی ساخت گترگ (Getrag) آلمان عرضه میشود و بنا به ادعای سازنده، مصرف سوخت ۹.۵ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر دارد. دیگر نسخهی ساوانا با گیربکس اتوماتیک ۶ سرعته ساعت ZF آلمان، قدرت و گشتاور بیشتری از پیشرانه میگیرد. این مدل، با میانگین مصرف سوخت ۱۰ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر، قدرت ۲۱۴ اسب بخار و گشتاور ۳۲۰ نیوتنمتر دارد. ساوانا بنزینی، در نسخههای دستی و اتوماتیک به زمانی حدود ۱۳.۵ تا ۱۴ ثانیه برای رسیدن به سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت نیاز دارد و نهایت سرعت ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت خواهد داشت.
با توجه به فروش خوب و عملکرد قابل قبول وانت فوتون تونلند با پیشرانه دیزل، احتمال واردات ساوانا گازوئیلسوز به ایران وجود دارد. این مدل از پیشرانهی ۴ سیلندر ۲.۸ لیتری توروبو استفاده میکند تا قدرت ۱۷۵ اسب بخار در ۳۶۰۰ دور بر دقیقه و گشتاور ۳۶۰ نیوتنمتر از ۱۸۰۰ تا ۳۰۰۰ دور بر دقیقه داشته باشد. ساوانا دیزلی، در زمانی حدود ۱۵ ثانیه به سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت میرسد و با نهایت سرعت ۱۵۰ کیلومتر بر ساعت، مصرف سوخت ۹ لیتر گازوئیل در ۱۰۰ کیلومتر خواهد داشت.
تمامی مدلها، علاوه بر دو دیفرانسیل دارای فناوری LSD یا سیستم محدودکنندهی لغزش (Limited-Slip Differential) هستند تا هرزگردی چرخها در سطوح مختلف، کنترل شود. تعلیق جلو در فوتون ساوانا، ۲ جناقی و در عقب، ۵ میلهای است. این خودرو، از فرمان هیدرولیک استفاده میکند.
آپشنها و امکانات رفاهی
فوتون ساوانا در ۳ نسخه به بازار ایران وارد خواهد شد. مدل دستی استاندارد، اتوماتیک استاندارد و اتوماتیک لاکچری، به جز جعبهدنده تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند و نسخههای با آپشنهای نسبتا کامل در مقایسه با ارزانترین مدل ساوانا در چین، محسوب میشوند.
در نمای بیرونی، ۳ رنگ سفید سیاه و نقرهای برای خریدار ساوانا قابل سفارش هستند. رینگهای اسپرت آلومینیومی ۱۷ اینچ با لاستیکهای ۲۶۵ میلیمتر، نوار LED روشنایی روز، مهشکن جلو، ریل باربند، سنسور باران برای کنترل سرعت برف پاککن، آینه بغل نیمه فلزی رنگ بدنه مجهز به راهنما و تنظیمات برقی، در مدلهای مختلف وارداتی وجود دارند. جمعکنندهی برقی آینه بغل با گرمکن داخلی، در فهرست امکانات شرکت واردکننده در ایران دیده نمیشود.
در فضای داخلی، نمایشگر لمسی ۷ اینچ همراه با ناوبری ماهوارهای، ارتباط بلوتوث با گوشی همراه و امکان برقراری تماس تلفنی، درگاه USB و AUX، دوربین پارک، سیستم صوتی با ۴ بلندگو و ۲ توئیتر، شارژر ۱۲ ولت در جلو و عقب کابین برای تمامی نسخهها قابل استفاده هستند. مدل دنده دستی استاندارد، با صندلیهای پارچهای، تهویه مطبوع دستی و استارت معمولی (با کلید) عرضه میشود؛ در حالیکه مدلهای دنده اتوماتیک استاندارد و لاکچری، مجهز به صندلیهای چرم، سیستم ورود بدون کلید، تهویه اتوماتیک، کروز کنترل و ۲ بلندگوی اضافی برای سیستم صوتی هستند. در فهرست امکانات ساوانا، گرمکن و سردکن داخل صندلی، دیده نمیشود.
تست تصادف و آپشنهای ایمنی
مشابه بسیاری دیگر خودروهای چینی، اطلاعات دقیقی از امتیاز ایمنی فوتون ساوانا در دسترس نیست. این خودرو، بر خلاف وانت تونلند به شکل گسترده در کشورهای مختلف و حتی چین عرضه نشده است؛ به همین دلیل هم، منابع متعددی برای بررسی ایمنی آن، وجود ندارد. از سویی دیگر، پلتفرم ساوانا با تونلند مشترک است و میتوان استقامت وانت پرفروش فوتون را در تصادفات با شاسیبلند این شرکت، مشابه دانست.
وانت فوتون دارای ۳ ستاره از بنیاد ایمنی خودروهای استرالیا (ANCAP) است. دلیل اینکه تونلند موفق به کسب امتیاز کامل (۴ ستاره) نشد، فقدان کیسهی هوا برای سرنشینان عقب بود؛ چرا که از نظر استقامت بدنه در شرایط قابل قبولی قرار داشت. با این اوصاف، میتوان نتیجه گرفت فوتون ساوانا هم در تصادفات، عملکردی بالاتر از حد متوسط داشته باشد.
شاسیبلند فوتون، دارای ۲ کیسهی هوا، رادار عقب با ۴ سنسور، ترمز ضد قفل (ABS)، تقسیم کننده الکترونیکی نیروی ترمز (EBD) و ترمز کمکی (BA) در مدل دنده دستی است. علاوه بر اینها، نسخههای اتوماتیک مجهز به ایربگهای پردهای در طرفین ردیف صندلیهای اول و دوم، فناوری کنترل لغزش (TCS) و سیستم مدیریت تعادل (ESP) هستند.