سرگئی، لاوروف، وزیر خارجه روسیه، در چهارمین کنفرانس گفتگوهای مدیترانهای گفت آنچه راجع به ایران رخ میدهد یکی از نمونههای نقض حقوق بینالملل است.
او در این نشست گفت: مشکلاتی که برای منطقه خاورمیانه پیش آمده است نتیجه تلاشهای کسانی بوده است که به دنبال تحمیل ارزشهایشان به ملتهای خاورمیانه و شمال آفریقا بودند. البته تنها کشورهای این منطقه نبودهاند که تحت اینگونه فشارها قرار داشتهاند بلکه تمامی جامعه جهانی با این فشارها مواجه بودهاند و از این سیاستها رنج میبردهاند از جمله کشورهایی که از این سیاستها رنج بردهاند کشورهایی بودهاند که قواعد بینالمللی در تعامل با آنها نقض شده است، در این فضای ژئو سیاسی هرج و مرج بسیاری رخ داده است.
وزیر خارجه روسیه با اشاره به عهدشکنیهای آمریکا در عرصه جهانی اضافه کرد: میبینیم که نظام جهانی و قانون بینالمللی مورد نقض قرار گرفت. آنچه راجع به ایران رخ میدهد یکی از نمونههای نقض حقوق بینالملل است. نقض توافق در مورد موشکهای میان برد و کوتاه برد نیز نمونه دیگری از نقض مقررات بینالمللی است و همچنین نقض توافق راجع به تجارت آزاد نیز مثال دیگری است. رویکرد برخی، نقض حقوق بینالملل و به حاشیه راندن این حقوق است.
لاوروف در ادامه اظهاراتش گفت: سازمان منع گسترش تسلیحات شیمیایی باید در چارچوب وظائف خود عمل کند و نباید از این چارچوب فراتر برود. وظیفه این سازمان مشخص کردن این است که آیا در منطقهای سلاح شیمیایی به کار گرفته شده است یا نه. وظیفه تعیین طرف خطاکار و آنکه این تسلیحات را به کار گرفته است با این سازمان نیست. برخی در شورای اروپایی میکوشند کنترل سازمان منع گسترش تسلیحات شیمیایی را به دست بگیرند.
او در ادامه یادآور شد: برخی به دنبال آن هستند که قواعد و حقوق بینالملل را نادیده بگیرند و حقوق بینالملل را به عنوان مبنای تعامل میان اعضای جامعه جهانی حساب نکنند بلکه مقررات جدیدی را وارد عرصه کنند که به برخی نهادها مانند ناتو مشروعیت میبخشد. برخی تلاشها برای سیطره بر رسانهها انجام میشود. این تلاشها صرفاً به صورت پیشنهاد نیستند بلکه به قانون تبدیل شدهاند و بر اساس آن دست برخی از رسانهها باز گذاشته میشود، اما برخی رسانهها محدود میشوند، تصور نمیکنم این نوع برخورد، برخوردی دموکراتیک باشد. چرا که مردم باید دسترسی نامحدودی به اطلاعات داشته باشند. تلاش برای ایجاد فهرست سیاه برای رسانهها اقدامی است که برخی دنبال میکنند. تلاشهایی برای بر هم زدن مشروعیت و نهادهای بینالمللی صورت میگیرد، اما ما باید به مبانی که همان منشور سازمان ملل متحد است بازگردیم و بدون هرگونه تفسیر به رای به مفاد منشور سازمان ملل متحد پایبند باشیم. سازمان ملل متحد به عنوان نهادی اصلی جهت حفظ صلح بینالمللی باید نقشی تعیین کننده داشته باشد. برخی میخواهند از روسیه خلاص شوند و بر مبنای رویکردی که متکی به فلسفه امپریالیستی قرن بیستم است عمل میکنند. دشوار است که مشکلات و درگیریهای مربوط به منطقه مدیترانه را بدون استناد به مقررات بینالمللی حل و فصل کرد.
وزیر خارجه روسیه افزود: میتوان مشکل سوریه را بر اساس قطعنامه ۲۲۵۴ حل و فصل کرد که این قطعنامه مبنای مستحکمی برای حل بحران سوریه است. بر اساس این قطعنامه، سوریها باید راجع به تمامی مسائل تصمیم بگیرند و مشکلات کشور باید با توافق مخالفان و دولت سوریه حل و فصل شود. باید به توافق سوریها احترام گذاشت. از همین رو ما فرایند آستانه را آغاز کردیم. این فرایند به تشکیل نشست سوچی منجر شد. در نشست سوچی مقرر شد کمیته قانون اساسی سوریه تشکیل شود.
لاوروف در ادامه اضافه کرد: از دسامبر سال ۲۰۱۶ ایران، روسیه و ترکیه مذاکرات آستانه را ترتیب دادند و این فرایند سیاسی را ساماندهی کردند. ما توانستیم میان دولت سوریه و برخی از مخالفان مسلح سوری نشست برگزار کنیم و این مسئله به رویه تبدیل شد. نشست آستانه توانست گام نخست احیای تلاشهای سازمان ملل متحد جهت حل و فصل بحران سوریه باشد؛ چرا که سازمان ملل متحد در این زمینه با انفعال و بیتحرکی مواجه شده بود. نشست آستانه توانست مذاکره مستقیم میان دولت و مخالفان سوری را رقم بزند. این نشست منجر به برگزاری نشست سوچی شد و در این نشست تشکیل کمیته قانون اساسی مقرر شد.
او گفت: پیش از نشست آستانه هیچکس برای پیشبرد امور سوریه دست به تحرکی نمیزد. نمیتوان خواهان آن شد که فوراً کمیته قانون اساسی سوریه تشکیل شود زیرا بررسی قانون اساسی نیازمند تشکیل کمیتهای فراگیر است که نماینده تمامی طیفها باشد. کسانی که برای تشکیل کمیته قانون اساسی بر تعین یک زمان مشخص تاکید میکنند صرفاً به دنبال نابودی فرایند آستانه از منظر سرنگونی نظام سوریه هستند.
وزیر خارجه روسیه در ادامه اظهاراتش در این کنفرانس یادآور شد: هنگامی که داعش در اوت سال ۲۰۱۵ به حومه دمشق نزدیک شد هیچ کس از مخالفان سوری نخواست که گفتگوها با دولت سوریه را متوقف کند. اما همین که اوضاع میدانی تغییر کرد فوراً خواهان متوقف کردن مذاکرات شدهاند.
لاوروف افزود: ایران، ترکیه و روسیه همگی در سوریه حضور دارند و فرایند آستانه را برای حل و فصل بحران سوریه ترتیب دادهاند. این سه کشور با اینکه مواضع شان به طور صد در صدی با یکدیگر منطبق نیست، اما در یک نکته با هم مشترک هستند؛ اینکه به خاطر حمایت از ملت سوریه با هم اتفاق نظر دارند. ما به دنبال آن نیستیم که بازیهای ژئوسیاسی داشته باشیم. ما میخواهیم سوریه ثبات خود را بازیابد و مرزهایش امن شود و هیچ یک از همسایگان سوریه احساس خطر نکنند. درباره بشار اسد نیز بارها گفته ایم که ما از هیچ شخصیتی در سوریه حمایت نمیکنیم بلکه ما به بیانیه ژنو یک و قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد پایبند هستیم و این ملت سوریه هستند که باید سرنوشت خود را رقم بزنند و سوریها تصمیم میگیرند که چه کسی در قدرت بماند یا چه کسی از قدرت کنار برود.
او افزود: آمریکاییها پیشتر مدعی بودند که تنها هدف از حضورشان در سوریه این است که از شر داعش خلاص شوند، اما چند روزی است که مسائل دیگری را نیز بر مسئله مبارزه با داعش افزوده اند و گفتهاند که برای نابودی داعش باید نفوذ ایران در سوریه متوقف شود و برای نابودی داعش باید تغییرات بنیادین در نظام سوریه و نقش ایران رخ دهد. در واقع آمریکا با این اظهارات، حضور ایران در سوریه را دستاویز قرار داده و میگوید تا زمانی که ایران و بشار اسد در سوریه هستند نمیتوان داعش را نابود کرد. این یک منطق بسیار عجیب است و امیدوارم که همگان به این اصل که ملت سوریه -با نظارت سازمان ملل متحد- باید سرنوشت خود را رقم بزنند پایبند باشند.
وزیر خارجه روسیه در خصوص موضع روسیه درباره پرونده قتل خاشقجی گفت: هماکنون عربستان و ترکیه درباره این مسئله تحقیق میکنند و ما منتظر نتایج این تحقیقات هستیم و اینکه پس از مشخص شدن نتیجه تحقیقات ما چه تصمیمی خواهیم گرفت، هنوز زود است که راجع به آن صحبت کنیم.