روایت سیما از سینما

جزئیات یک نظرسنجی

این نظرسنجی در آبان ۱۳۹۷ با نمونه آماری ۴۱۴ نفر از افراد ۱۵ سال و بالاتر ساکن تهران انجام شده است. ۲/ ۳۱درصد پاسخگویان بیشتر فیلم‌های سینمایی ایرانی و ۸/ ۱۱ درصد بیشتر فیلم‌های سینمایی خارجی را تماشا می‌کنند. ۴/ ۱۸ درصد گفته‌اند ایرانی یا خارجی بودن فیلم برایشان فرقی نمی‌کند و ۶/ ۳۸ درصد نیز علاقه چندانی به تماشای فیلم‌های سینمایی نداشته‌اند. ۷۰ درصد کسانی که گفته‌اند بیننده فیلم‌های سینمایی هستند، بیشتر از شبکه‌های سیما برای تماشای فیلم استفاده می‌کنند. شبکه‌های ماهواره‌ای، دانلود از سایت‌های اینترنتی و تهیه DVD از فروشگاه‌ها، سوپرمارکت‌ها، با اختلاف زیاد اولویت‌های بعدی تامین فیلم‌های سینمایی بینندگان به شمار می‌روند. درخصوص میزان استفاده از وسایل مختلف برای تماشای فیلم‌های سینمایی ۹/ ۸۱ درصد بینندگان، بیشتر از طریق دستگاه تلویزیون فیلم تماشا می‌کنند. موبایل با ۸/ ۱۱ و انواع پلیرها با ۱۱ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند که نشان از تغییر عادت تماشا و اولویت یافتن موبایل برای بخشی از مردم دارد. بیشتر بینندگان، فیلم‌های سینمایی را از شبکه سه سیما تماشا می‌کنند و شبکه‌های نمایش و آی‌فیلم از این نظر در مراتب بعدی قرار دارند.

درباره میزان رضایت بینندگان از وضعیت اطلاع‌رسانی درباره زمان پخش فیلم‌های سینمایی از شبکه‌های مختلف، ۸/ ۴۴ درصد از بینندگان در حد خیلی‌زیاد یا زیاد و ۳/ ۴۴درصد در حد کم یا خیلی‌کم رضایت دارند. ۴/ ۱۰ درصد نیز اصلا رضایت نداشته‌اند. از میان ژانرهای مختلف، فیلم‌های خانوادگی، اکشن، کمدی و طنز علاقه‌مندان بیشتری داشته‌اند. تکراری بودن، مهم‌ترین انتقاد بینندگان به فیلم‌های سینمایی ایرانی پخش شده از شبکه‌های سیما بوده است. همچنین نتایج نشان می‌دهد که بیشتر بینندگان، در ساعت‌های «۲۱ تا ۲۲» و «۲۲ تا ۲۳» فیلم‌های سینمایی را تماشا می‌کنند. ۹/ ۲۹ درصد از بینندگان، بیشتر در روزهای تعطیل و ۲/ ۱۲ درصد در روزهای عادی فیلم سینمایی تماشا می‌کنند و برای ۹/ ۵۷ درصد بینندگان هم این موضوع فرقی ندارد. یافته جالب این نظرسنجی این است که ۲/ ۵۲ درصد مردم گفته‌اند در طول سال اصلا به سینما نمی‌روند.

مصرف سینما در ایران و جهان

ابعاد سینما به معنای عام کلمه در ایران بسیار متفاوت از استانداردهای جهانی است. تعداد سینماها، تعداد فیلم‌های تولید شده، تعداد فیلم‌های روی پرده، ظرفیت سالن‌های سینمایی،‌ قیمت بلیت، ساعات اکران فیلم در شبانه‌روز و.... از مهم‌ترین شاخص‌هایی است که تفاوت‌های اساسی بازار سینما در ایران و دیگر کشورهای جهان را تبیین می‌کند. جمعیت ایران حدود ۸۰ میلیون نفر است و در مجموع در کل کشور چیزی حدود ۵۵۰ سالن سینمای فعال وجود دارد. برای مقایسه می‌گوییم که آمریکای شمالی (ایالات متحده و کانادا) با حدود ۳۶۰ میلیون نفر جمعیت، تقریبا ۴۴ هزار سالن سینما دارد؛ یعنی جمعیت آنها ۵/ ۴ برابر جمعیت کشور ماست و تعداد سینماهای آنها ۸۰ برابر سینماهای ما. حتی کشور چین که جمعیتش به یک و نیم میلیارد نفر نزدیک شده هم در مجموع ۴۱ هزار سینما دارد. اما اگر این آمارهای نجومی را کنار بگذاریم می‌توانیم تعداد سینماهای ایران را با کشورهایی که جمعیتی کمتر از جمعیت کشورمان دارند مقایسه کنیم. برای مثال فرانسه و بریتانیا که کمتر از ایران هم جمعیت دارند، به ترتیب صاحب ۵ هزار و ۸۰۰ و چهار هزار و ۱۰۰ سینما هستند. یعنی نزدیک به ۱۰ برابر سینماهای کشور ما.

حالا به این موضوع آمارهای دیگری از قبیل تعداد تولید فیلم‌ها در سال و... را هم می‌توان اضافه کرد. با این مقدمه به سراغ موضوعی برویم که مرکز تحقیقات صدا‌وسیما رویش دست گذاشته است؛ مصرف سینما در سال. همانطور که گفته شد طبق برآوردهای این نظرسنجی حدود ۴۸ درصد ایرانیان در سال به سینما می‌روند. اگرچه معلوم نیست چند بار در سال به سینما می‌روند. ما حداقل را در نظر می‌گیریم؛ یک بار یا نهایتا دو بار. اگر آن ۴۲ درصد هر سال یک بار به سینما بروند، ‌سرانه مصرف سینما در ایران کمتر از «۵/ ۰» خواهد بود. اگر هم آن جمعیت دو بار در سال به سینما بروند، سرانه مصرف سینما به عدد «یک» نزدیک خواهد شد. حالا این عدد و رقم‌ها را در ذهنتان داشته باشید تا برویم سروقت دیگر کشورها! شاخص سالانه سینما رفتن در آمریکا ۷/ ۳ است. آمریکایی‌ها به‌طور میانگین حدود چهار بار در سال به سینما می‌روند. فرانسوی‌ها ۲/ ۳ بار، انگلیسی‌ها ۵/ ۲ بار و آلمانی‌های هم ۵/ ۱بار. این شاخص در ایسلند - که در سال‌های اخیر فیلم‌های متفاوت و جذابی را هم به جهان سینما عرضه کرده است – ۳/ ۴ است که بیش از همه کشورهای جهان است.

اهالی بوسنی و هرزگوین و همین طور مقدونیه، با شاخص سالانه تنها ۲/ ۰ کمترین میزان استقبال از سینما در اروپا را به نمایش می‌گذارند. این رقم به این معنی است که اهالی این دو کشور، به‌طور متوسط هر پنج سال یک بار به سینما می‌روند. در میان کشورهای آمریکای لاتین، مکزیکی‌ها بیشترین شاخص سالانه سینما رفتن را دارند یعنی ۶/ ۲. اما در مقابل برزیلی‌ها کمترین (کمتر از یک) را در اختیار دارند. این رقم در الجزایر نزدیک به صفر و در مصر و مراکش تنها ۱/ ۰ است، به این معنی که به‌طور متوسط هر مصری یا مراکشی هر ۱۰ سال یک بار به سینما می‌رود. شاخص سالانه سینما رفتن در ایران با توجه به آمارهای پیشین به‌طور متوسط ۳/ ۰ تا ۴/ ۰ است که البته به نسبت سطح سینمای کشور رقم بالایی نیست. این یعنی ایرانیان به‌طور متوسط هر دو، ‌سه سال یک بار به سینما می‌روند.