4 میلیمتر باران، سهم استان سیستان و بلوچستان از بارش‌های 2 ماه اخیر کشور

شمال و شمال غربی کشور در حالی در هفته‌های اخیر شاهد بارش‌های قابل توجهی بود که از آنسو بسیاری از نقاط کشور همچنان از استاندارد‌های بلند مدت بارش فاصله دارند و در بحران شدید خشکسالی قرار گرفته اند. مناطقی مثل استان سیستان و بلوچستان که وضعیت بارش هایش بسیار نگران کننده است. آنقدر نگران کننده که به همین دلیل شاید راهی جز مهاجرت برای میلیون‌ها شهروند ساکن در این استان باقی نمانده باشد!

به گزارش «تابناک»، استان سیستان و بلوچستان که به بیانی دروازه ورود ایران به اقیانوس هند است و به واسطه مرز‌های طولانی با دو کشور همسایه شرقی از توانمندی‌های بالایی در عرصه تجارت برخوردار است، مدتی است که به واسطه بحران آب و تشدید خشکسالی در معرض خطر جدی قرار دارد و حیات انسانی در آن به شدت تهدید می‌شود؛ استان پهناوری که در روزگار نچندان دور از جمله توسعه یافته‌ترین مناطق کشور بود و جغرافیایش با تاریخ کهن ایران پیوندی ناگسستنی دارد.

استان سیستان و بلوچستان با دو میلیون و هشتصد هزار نفر جمعیت، دومین استان پهناور کشور است که ۱۹ شهرستان بزرگ و کوچک را در خود جای داده است؛ استانی با توانمندی‌های اقتصادی، تجاری و فرهنگی بالقوه که در سایه بی توجهی‌های مداوم در محرومیتی غم انگیز فرو رفته و در این بین بحران خشکسالی نیز بر تشدید مشکلاتش اثر گذار بوده است.

جدا از مشکلات اقتصادی و اجتماعی فراوانی که در این استان وجود دارد، کاهش وحشتناک آمار بارش در این استان به ویژه در مناطق شمالی آن و توسعه مساحت خشک آن در مجموع شرایط نگران کننده‌ای را برای این منطقه از کشور رقم زده است که خروج از آن به این سادگی‌ها میسر نیست.

در حالی که دو ماه از سال آبی جدید می‌گذرد و بخش عمده‌ای مساحت ایران در این دو ماه شاهد بارش‌های چشمگیری بود، این استان پهناور بر اساس اطلاعات موجود تنها ۴ میلیمتر بارش را تجربه کرد؛ بارشی آنقدر میزانش کم و ناچیز است که در دامنه‌های بحران این منطقه چندان محلی از اعراب ندارد.

جدا از موضوع بارش ناچیز ۴ میلیمتری در دو ماه گذشته از سال آبی جاری، موضوع بسیار مهم دیگر این استان توسعه مساحت اراضی درگیر با خشکسالی شدید است که گفته می‌شود تا ۱۱.۵ برابر افزایش داشته است.

این موضوعات را می‌توان از گفته‌های اله بخش ریگی رئیس گروه تحقیقات هواشناسی سیستان و بلوچستان برداشت که اخیراً در همین رابطه به رسانه‌ها گفت: اگرچه همچنان ۱۰۰ درصد مساحت سیستان و بلوچستان درگیر خشکسالی است، اما شدت درجات خشکسالی افزایش چشمگیری داشته است، به نحوی که این شرایط سبب شده تا این استان یکی از خشک‌ترین سال‌های نیم قرن اخیر را تجربه کند.

ریگی در همین رابطه افزود: مساحت تحت تأثیر خشکسالی بسیار شدید طی ۱۲ ماه منتهی به مهرماه در سیستان و بلوچستان نسبت به مدت مشابه در سال قبل ۱۱.۵ برابرشده است.

وی با بیان اینکه مساحت تحت تأثیر خشکسالی بسیار شدید طی ۱۲ ماه منتهی به مهرماه در سیستان و بلوچستان نسبت به مدت مشابه در سال قبل ۱۱.۵ برابرشده است، گفت: سال قبل درست در بازه زمانی مشابه تنها ۴.۳ درصد از مساحت سیستان و بلوچستان با خشکسالی بسیار شدید مواجه بود، اما امسال حدود ۵۰ درصد مساحت استان گرفتار این درجه از خشکسالی است.

رئیس گروه تحقیقات هواشناسی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه این مقدار ۳۸ درصد بیشتر از مساحت تحت تأثیر خشکسالی «بسیار شدید» کشور است، افزود: پیش از این در سال ۱۳۹۶ بیش از ۵۲ درصد مساحت استان درگیر خشکسالی متوسط بود، اما امسال با تداوم کم بارشی انباشته و کاهش شدید دریافت نزولات جوی بر شدت درجه خشکسالی افزوده شده است.

ریگی ادامه داد: بر اساس نقشه‌های خروجی شاخص خشکسالی SPEI حتی یک متر از مساحت استان دارای شرایط نرمال و ترسال نیست. شرایطی که در ابعاد مختلف نگران کننده است. نکته مهمتر اینکه حتی خشکسالی خفیف نیز در برونداد این شاخص دیده نمی‌شود و کل مساحت استان درگیر درجات خشکسالی متوسط تا بسیار شدید است.

وی گفت: از دو ماهی که از سال زراعی جدید می‌گذرد ۴ میلی متر باران در استان باریده که نسبت به مدت مشابه در بلند مدت حدود ۳۸ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

افزایش مساحت در معرض خشکسالی شدید در استان سیستان و بلوچستان به بیش از ۵۰ درصد درحالی از سوی مسئولان این استان مطرح می‌شود که این آمار برای کل کشور چیزی حدود ۱۵ درصد را نشان می‌دهد. بر این اساس و با توجه به این مهم که تمامی مساحت استان از درجات مختلف خشکسالی رنج می‌برد، می‌توان مدعی شد که حیات چیزی حدود ۳ میلیون سکنه این منطقه از کشور در معرض خطر جدی قرار دارد و تقریباً راهی جز مهاجرت برای این افراد باقی نمانده است.

این شرایط که البته محصول یکی دو سال اخیر نیست و در جریان یک بازه زمانی بلند مدت تشدید شده، آنقدر نگران کننده است که انتظارر می‌رفت خیلی زودتر مورد توجه مدیران و متولیان امور اجرایی کشور قرار بگیرد و برای رهایی از آن چاره‌ای اندیشیده شود؛ انتظاری که محقق نشد و حالا وابستگی شدید اکثر جمعیت این منطقه به کشاورزی و دامپروری و نبود فرصت‌های شغلی جایگزین به یک بحران بزرگ تبدیل شده است؛ بحرانی که امنیت ملی کشور را نیز در این منطقه به شدت تحت تأثیر قرار خواهد داد.

این مشکلات همچنان زمانی عجیب‌تر به نظر می‌رسد که شاهد مدیریت پیشرو و یا فوق العاده‌ای در حوزه منابع آب این استان نیستیم و چه بسا شرایط مدیریت منابع در این استان خشک از بسیاری از مناطق کشور عقب مانده‌تر است.