بده بستان آمریکا و عربستان در شرق سوریه/ آمریکایی‌ها چه وعده‌ای به اردوغان درباره شمال سوریه دادند؟

سرویس جهان مشرق - به نظر می‌رسد طرح آمریکا در سوریه برای ایجاد همگرایی میان نیروهای کُرد و ترکیه و ایجاد موازنه قدرت بین آنها جهت شکل دادن به واقعیتی جدید است که بر اساس آن مانند تجربه کردستان عراق، رژیمی حامی ترکیه در شمال و شمال شرق سوریه تشکیل شود.

این برنامه در شرایطی دنبال می‌شود که رویکردهای ایدئولوژیک یگان‌های کرد [کردهای سوریه] و حزب کارگران کردستان [جریان داخلی کردها در ترکیه که آنکارا آنها را تروریست می‌داند] یکی است و امکان جداسازی آن وجود ندارد.

ترکیه نیز این موضوع را به خوبی می‌داند. به همین علت است که طرح‌های آمریکا نیازمند پذیرش ترکیه است. اما به نظر می‌رسد آنکارا نمی‌خواهد از رویکرد پایان دادن به موجودیت نیروهای نظامی کُرد در داخل سوریه دست بردارد.

تفاهم میان آمریکا و رژیم‌های عربی حاشیه خلیج فارس در شمال سوریه از عرصه نظری فراتر رفته است. سفرهای متوالی مسئولان سعودی و اماراتی طی یک سال گذشته به این منطقه و دیدارهایی که در آن صورت گرفته، باعث شده تفاهم میان دو طرف به بررسی برای یافتن آینده‌ای در شمال و شرق سوریه و ساماندهی اوضاع نظامی و اداری مناطق کرد بر اساس منافع دوجانبه این کشورها تغییر کند.

در همین راستا به تازگی یک هیئت عالی‌رتبه از کشورهای حاشیه خلیج فارس به شهر عین العرب در حومه شمالی حلب سفر کرده است.

این هیئت تحت حمایت هواپیماهای ائتلاف بین‌المللی قرار داشته و مسئولان آمریکایی نیز در کنار این هیئت بوده‌اند. و دیدارهایی میان هیئت مذکور با نیروهای دموکراتیک سوریه انجام شده است.

روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست می‌نویسد که آمریکا از کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله عربستان و امارات خواسته است که با دلارهای نفتی خود در بازسازی شمال سوریه و ارسال نیروهای نظامی به این منطقه نقش داشته باشند. بر اساس این گزارش ریاض نیز تاکید کرده است که به تعهدات مالی خود در این زمینه پایبند خواهد بود.

البته به نظر می‌رسد واشنگتن منتظر تامین مالی کشورهای حاشیه خلیج فارس برای بازسازی شمال سوریه یا پوشش هزینه‌های ائتلاف نظامی در این منطقه نیست، بلکه برنامه‌های خود را با تقویت نیروهای عربی در این منطقه که رکن اساسی نیروهای ناتوی عربی خواهند بود، دنبال می‌کند و تلاش دارد خلاء به وجود آمده در مناطقی که از سلطه داعش آزاد شده را پر کند.

نیروهای مذکور قرار است در صورتی که آمریکا تصمیم به خارج کردن نیروهای خود از بخش‌های مختلف سوریه کند، جایگزین نیروهای آمریکایی شوند. کاخ سفید برای کاهش نفوذ ایران در سوریه تلاش زیادی در این عرصه انجام می‌دهد. به همین علت به دنبال یکسره کردن سرنوشت نظامی داعش در شرق سوریه است تا بتواند پیشروی نظامی ایران در مرزهای سوریه و عراق در جنوب سوریه را مهار کند.

بر اساس گزارش این روزنامه آمریکایی یک تیم نظامی اماراتی و سعودی از منطقه مرزی سوریه و ترکیه در شمال این کشور بازدید کرده‌اند. این بازدید تا مناطق تماس داعش در شرق سوریه ادامه پیدا کرده و نوع و میزان نیروهای لازم برای آزاد سازی و کنترل این مناطق مشخص شده است.

اطلاعات موجود نشان می‌دهد که نیروهای پیش قراول عربی و خلیجی در حال ورود به منطقه هستند تا از نیروهای امنیتی در نقاط مراقبت از مرزها در امتداد شرق فرات پشتیبانی کنند.

رجب طیب اردوغان برخلاف انتظاری که از واشنگتن داشت، نتوانست این کشور را قانع کند که پرونده قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار منتقد سعودی در ترکیه را باز نگه دارد و به این ترتیب فشارها بر ریاض را افزایش دهد و از این طریق به معادله مناسبی در پرونده‌های متعدد منطقه از جمله پرونده کردها دست پیدا کند.

اردوغان در عین حال از 7 سال مداخله در سوریه دست برنمی‌دارد و نمی خواهد پرونده شمال سوریه را از دست خود خارج کند. چرا که معتقد است که این منطقه اهرم فشاری برای استفاده در برابر آمریکایی‌ها و ایرانی‌ها و حتی روس‌ها برای سازش در زمینه کردها است که نگرانی اول ترکیه به شمار می‌رود.

به نظر می‌رسد این نگرانی همچنان ادامه داشته باشد، همین نگرانی باعث شده ترکیه به خود مجوز اشغال حدود ۱۰ هزار کیلومتر مربع از اراضی شمال سوریه را بدهد و تلاش داشته باشد مناطق بیشتری را تحت کنترل خود بگیرد.

در شرایطی که آنکارا نمی‌تواند آمریکا را به توقف حمایت از کردها قانع کند، ناگزیر است تا از عرصه داخلی سوریه برای فشار بر این کشور و مقابله با پروژه کردها استفاده کند. این اتفاق از طریق ۶۰ هزار نیروی نظامی ترکیه و تعداد مشابهی از نیروهای سوری و ترکمن و کشورهای عربی در گردان های سپر فرات و شاخه زیتون دنبال می‌شود.

پایگاه خبری المیادین می‌افزاید که واشنگتن به ترکیه ضمانت‌هایی داده مبنی بر اینکه کردهای این منطقه مناسبات خود با حزب کارگران کردستان را متوقف می‌کنند و از حمایت عبدالله اوجالان که در حال حاضر نماد آنها به شمار می‌رود، دست بر می‌دارند و اختیارات گسترده‌ای به عشایر عربی و شخصیت‌های مورد حمایت ترکیه خواهند داد. آنها در ازای این امتیازات به دنبال مذاکره با کردها و توقف طرح ترکیه برای حمله به کردها در منبج و شرق فرات هستند.

آنها همچنین مبالغ مالی زیادی برای کسب اطلاعات از مکان وجود سه تن از مهم‌ترین رهبران حزب کارگران کردستان تعیین کرده‌اند تا بتوانند آنها را بازداشت کنند.

به نظر نمی‌رسد که برنامه آمریکا برای ایجاد موازنه بین حمایت از کردها و ترک‌ها و همگرایی بین آنها جهت ایجاد واقعیت‌های جدید در منطقه موفقیت‌آمیز باشد، چرا که رویکردهای ایدئولوژیک یگان‌های کرد و حزب کارگران کردستان یکی است و نمی‌توان آنها را جدا کرد.

صحبت مجدد از استقرار نیروهای عربی در شرق و شمال سوریه بار دیگر طرح گذشته آمریکا مبنی بر مطالبه از کشورهای عربی برای پرداخت هزینه‌های نظامی آمریکا در سوریه را مطرح کرده است. آمریکا به بهانه جلوگیری از نفوذ ترکیه و ایران در بخش‌های مختلف سوریه این موضوع را مطرح کرده و می‌خواهد نیروهای مذکور خلأ ناشی از خروج نیروهای آمریکایی از این مناطق را پر کنند و به ترک‌ها و ایرانی‌ها اجازه پر کردن این خلأ را ندهند.

با این وجود به نظر می‌رسد که طرح جدید آمریکا به عاملی برای افزایش مجدد بحران سوریه تبدیل خواهد شد و باتلاقی جدید را بعد از یمن برای این کشورها ایجاد خواهد کرد.