گزارش مرکز لرزه نگاری کشور از زلزله سرپل ذهاب/ از گسل های استان کرمانشاه تا زلزله های تاریخی این استان

به گزارش خبرگزاری موج، استان کرمانشاه به دلیل قرارگیری در محدوده زاگرس، دارای فعالیت لرزه ای بالایی است.

این زمین لرزه ها معمولا در اطراف گسل های لرزه ای شناخته شده استان رخ می دهد که در ادامه به معرفی گسل های اصلی این استان پرداخته شده است.

گسل های استان کرمانشاه

(گسل زاگرس مرتفع) High Zagros Fault, HZF

این گسل با درازای 1375 کیلومتر ( بربریان، 1995 ) و راستای شمال غربی - جنوب غربی شرقی و با شیب به سوی شمال شرقی، از نوع راندگی است. این گسل در طول کمربند زاگرس امتداد دارد.

گسل پیشانی ( جبهه ) کوهستان زاگرس (Mountain Front Fault, MFF)

گسل پیشانی کوهستان زاگرس از پاره های گسلی گوناگون با طول های متفاوت 15تا 115 کیلومتری تشکیل شده است و در جمع درازایی در حدود 1350 کیلومتر دارد ( بربریان، 1995). راستای کلی این گسل، شمال غرب - جنوب شرق با شیب به سوی شمال شرق و سازوکار این گسل راندگی (فشاری) است. (بربریان، 1995)

بربریان (1994) رویداد زمین لرزه تاریخی بهار 337 هجری شمسی (958/04 میلادی) سرپل ذهاب با بزرگای برآورده شده 6/3 در مقیاس اصلاح شده مرکالی را به گسل پیشانی کوهستان نسبت می دهد.

گسل صحنه (Sahneh Fault)

گسل صحنه با طول حدود 100 کیلومتر و راستای شمال غرب- جنوب شرق و شیب به سمت جنوب غرب در حوالی صحنه در استان کرمانشاه امتداد دارد. ساز و کار این گسل راستالغز راستبر است. (چالنکو و برو 1974).

گسل صحنه از جنوب شرق به گسله کازرون و از شمال غرب به گسله مروارید ختم می شود.

گسل مروارید (Morvarid Fault)

این گسل با درازای حدود 150 کیلومتر (چالنکو و برو، 1974 ) و با راستای شمال غرب - جنوب شرق با شیب

به سوی شمال شرق در شمال کامیاران و غرب پاوه قرار دارد شکل(5). سازوکار این گسل راستالغز راستبُر،

هرچند که جنبش قدیمی راندگی نیز برای آن متصور است (شیخ الاسلامی و همکاران، 1392).

زمین لرزه های تاریخی استان کرمانشاه

زمین لرزه هفتم اردیبهشت 387 هجری شمسی ( 27 آوریل 1008 میلادی ) دینور با بزرگی تقریبی 7

در تاریخ هفتم اردیبهشت 387 هجری شمسی زمین لرزه ویرانگری در زاگرس مرکزی روی داد. تمرکز آسیب ها در شهر مهم دینور بود که به کلی ویران شد و بیش از 16 هزار تن در اثر زمین لرزه و زمین لغزش های ناشی از آن جان خود را از دست دادند. بازماندگان در بیرون شهر سرپناه هایی برای خود ساختند. در شهر زیان های رسیده به دارایی های مردم بیش از آن بود که بتوان برآورد نمود.

زمین لرزه 1872/06 میلادی با بزرگی تقریبی 6/1

در تاریخ ژوئن 1872میلادی زمین لرزه ای با بزرگی6/1 فارسینج در استان کرمانشاه را لرزاند و 1500 نفر را کشت.

زمین لرزه 958/04 میلادی با بزرگی تقریبی 6/4

در بهار 347 هجری قمری زمین لرزه ای حلوان، سرپل ذهاب کنونی را ویران کرد و بسیاری را در مناطق کوهستانی کشت. زمین لرزه، که در بغداد نیز حس شد، و پس لرزه های آن که به تناوب در سرتاسر ماه های نخست سال ادامه داشت. این زمین لرزه بر منابع آب زیر زمینی در زاگرس اثر گذاشت. (شکل 1)

زمین لرزه های شاخص دستگاهی استان کرمانشاه تا 22 آبان ماه 1397

زمین لرزه 22 آذرماه 1336 هجری شمسی (13 دسامبر 1957 میلادی) فارسیناج با بزرگی تقریبی 6/8

در تاریخ 22 آذرماه 1336 هجری شمسی زمین لرزه ای با بزرگی 6/8 فارسیناج در استان کرمانشاه را لرزاند. در این زمین لرزه حدود 1130 نفر جان باختند و حدود 900 نفر نیز مجروح شدند. بیش از 210 روستای واقع در منطقه میان زاگرس و ایران مرکزی در این زمین لرزه به کلی ویران یا به شدت تخریب شد (شکل 2).

زمین لرزه 21 آبان ماه 1396 هجری شمسی (12 نوامبر 2017 میلادی) ازگله – سرپل ذهاب با بزرگی تقریبی 7/3

این زمین لرزه به بزرگی 7/3 در مقیاس بزرگای گشتاوری شامگاه یکشنبه 21 آبان 1396 در نزدیکی مرز ایران و عراق، در حد فاصل شهرهای ازگله و سرپل ذهاب کرمانشاه (10 کیلومتری شهر ازگله) ثبت گردید. نقطه شروع شکستگی در حوالی ازگله بوده و به سمت شهر سرپل-ذهاب گسترش یافته بود.

زمین لرزه های 21 دی ماه 1396هجری شمسی (11 ژانویه 2018 میلادی) سومار

در تاریخ 21 دی ماه 1396 هجری شمسی (11 ژانویه 2018 میلادی) تعداد 6 زمین لرزه با بزرگی بیش از 5/0 سومار در استان کرمانشاه را لرزاند

زمین لرزه 31 تیر ماه 1397 هجری شمسی (22 ژانویه 2018 میلادی) تازه آباد با بزرگی تقریبی 5/7

در تاریخ 31 تیرماه 1397 هجری شمسی (22 ژانویه 2018 میلادی) زمین لرزه ای با بزرگی 5/7 تازه آباد در استان کرمانشاه را لرزاند

زمین لرزه 4 شهریورماه 1397 هجری شمسی( 25 اگوست 2018 میلادی)تازه آباد با بزرگی تقریبی 5/9

در تاریخ 4 شهریورماه 1397 هجری شمسی (25 اگوست 2018 میلادی) زمین لرزه ای با بزرگی 5/9 تازه آباد در استان کرمانشاه را لرزاند.

زمین لرزه 4 آذرماه 1397 سرپل ذهاب - قصر شیرین

شبکه های لرزه نگاری وابسته به مرکز لرزه نگاری کشوری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران ساعت 20:07 روز یکشنبه مورخ 1397/09/4 زمین لرزه ای را با بزرگی 6/4 را در استان کرمانشاه ثبت و تعیین مکان کرده اند. مشخصات این زمین لرزه به همراه مشخصات اعلام شده از سوی برخی از مراجع داخلی و بین المللی پس از بازبینی در جدول 1 آورده شده است. در شکل 3، رو مرکز گزارش شده توسط مرکز لرزه نگاری کشوری به همراه گزارش سایر مراکز نشان داده شده است.

آمار زمین لرزه های ثبت شده در مرکز لرزه نگاری کشوری نشان میدهد که این زمین لرزه تا ساعت 09:00 روز یکشنبه مورخ 1397/09/11 با 418 پس لرزه همراه بوده است (شکل 4). آمار کلی این زمین لرزه ها در جدول 2 آورده شده است.

عکس روی جلد مربوط به زمین لغزش ناشی از زمین لرزه 21 آبان ماه 1396 ازگله کرمانشاه واقع در روستای مله کبود سرپل ذهاب است.