اما و اگرها درباره آینده شورای همکاری خلیج فارس

تهران-ایرنا- نشست امروز یکشنبه شورای همکاری خلیج فارس در ریاض در مرکز توجه رسانه های منطقه ای قرار گرفت، اما این بار برخلاف همیشه ، عمده نگاه ها به این شورا با یاس و ناامیدی نسبت به آینده آن همراه شده است.

وجود گزارش هایی مبنی بر بی اطلاعی از سرنوشت بن سلمان و گمانه زنی ها در باره آینده این شاهزاده جوان و ماجراجو در کنار برکناری احتمالی شاهزاده بن زاید آل نهیان ولیعهد ابوظبی ، نتایج این نشست را پیشاپیش با اما و اگرهای زیادی همراه کرده است.
اعضای طرفدار جناح سعودی در شورای همکاری خلیج فارس قطر را عامل اصلی تمامی اختلافات موجود می دانند، در حالی که برخی نیز معتقدند تندروی و افراط این جناح در درون شورای همکاری خلیج فارس، عامل بروز اختلافات بوده است.
دامنه اختلافات در حدی است که قطری ها به دعوت پادشاه عربستان با اعزام یک نماینده پایین رتبه – آنگونه که مقام های بحرینی به آن اعتراض کرده اند- پاسخ داده اند و سلطان عمان نیز معاون نخست وزیرش را به اجلاس اعزام کرده است.
در عین حال کویت نیز تلاش کرده است تا فاصله خود را با کانون های بحران ساز داخل شورا حفظ کند و همچنان بدون مشارکت جدی در ماجراجویی های جناح سعودی، خود را در کنار آنها نشان می دهد.
احتمال موفقیت نشست روز یکشنبه شورای همکاری ازسوی بسیاری از تحلیلگران و ناظران مسائل منطقه بسیار اندک پیش بینی می شود، چرا که این کشورها در کنار اختلافات کهنه و قدیمی ارضی که بخشی از آنها در حیطه میادین و ذخائر انرژی است، اکنون در خصوص مسائل منطقه به شدت با یکدیگر اختلاف نظر دارند.
هم اکنون عمده ترین چالش کشورهای شورای همکاری در موضوع یمن است که عربستان و امارات با حمایت بحرین ، افراطی ترین دیدگاه را دارند و قطر در جبهه مخالف آنها است، اما عمان و کویت طرفدار راه حل های سیاسی و فوری برای مهار این بحران هستند.
گفته شده ، دستور کاری که سعودی ها برای نشست اخیر تدارک دیده اند، موضوعاتی در ارتباط با شورای همکاری در زمینه های سیاسی، دفاعی، اقتصادی و حقوقی و در کنار آن تحولات سیاسی منطقه ای و بین المللی و مسایل امنیتی منطقه است.
بی شک موضوعاتی مهمی مانند روابط با ایران، مساله فلسطین و یمن هم بخش های مهمی از محور گفت وگوهای این دور از نشست ها خواهد بود، اما اجماع درباره یک بیانیه مورد توافق میان همه اعضا کمی بعید به نظر می رسد.
طرف دیگر ماجرا اما دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا است که برای کنترل بیشتر بر متحدان منطقه ای اش تلاش دارد، همه طرف ها را در رسیدن به یک توافق، حتی نمایشی متقاعد کند، آن هم درشرایطی که آینده شورا با تشدید شکاف ها بویژه میان قطر و جناح سعودی ، در تهدید جدی قرار دارد.
ترامپ که در ارتباط با ایران و موضوع برجام در یک انزوای بین المللی شدید قرار دارد، تنها به متحدان منطقه ای اش بویژه جناح سعودی شورای همکاری و رژیم صهیونیستی دلبسته است، از همین رو بیشترین فشار بر اعضا طی روزهای اخیر از سوی واشنگتن وارد آمده است.
دستیابی به توافقات در بستر شورای همکاری، از آنجا برای آمریکایی ها اهمیت دارد که مهمترین شریک منطقه ای آنان یعنی بن سلمان در باتلاق خاشقجی گرفتار شده است.
به هرحال اعضای شورای همکاری خلیج فارس که از 1981 میلادی با هدف همگرایی عربی در حوزه جنوبی خلیج فارس تشکیل شد، درنشست امسال خود تلاش دارد ، به توافقاتی در ارتباط با موضوعات مهمی مانند ایران، فلسطین، یمن و سوریه دست یابد و این درحالی است که قتل خاشقجی نیز بر فضای اجلاس سایه انداخته است.
در ارتباط با آینده این شورا نیز نظرات مختلفی وجود دارد که از تندترین این نظرات یعنی فروپاشی شورا تا خوشبنیانه ترین آن یعنی حل مشکلات اعضا در همین نشست است، اما به نظر می رسد ، آمریکایی ها این شورا را حفظ خواهند کرد، حتی اگر در کما باشد.
بنابراین، بیانیه این دور از اجلاس شورا را می توان در هر سطحی که صادر شود، بیانیه ای نه چندان جدی دانست؛ در حدی که دستکم ترامپ را راضی نگه دارد.
خاورم** 1770**1586