موضوع تعادل بخشی آب از مرکز حل نمی‌شود

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایرنا، محمود حجتی امروز (سه‌شنبه) در دومین همایش دوسالانه اقتصاد آب در محل اتاق بازرگانی، صنایع معادن و کشاورزی ایران، افزود: برگزاری این همایش‌ها و نشست‌ها در سال‌های گذشته، فرهنگ عمومی آب را ارتقا داده و امروز وضعیت و نگاه ما به موضوع آب با پنج یا حتی 10 سال گذشته قابل قیاس نیست.
به گفته این مقام مسئول، 2 موضوع مدیریت آب و مصرف آب در این حوزه بسیار مهم است و باید تلاش کنیم از هدر رفت آب جلوگیری کنیم.
حجتی با بیان اینکه حیاتی‌ترین کار، تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی و در غیر این صورت مهار آب است، تاکید کرد: اصل مساله مهار آب، کار درستی بوده اما به میزان مهار، نقدهایی وارد است.
این مقام مسئول گفت: تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی حیاتی ترین و بهترین شیوه مدیریت منابع آب است که از طریق شیوه هایی همچون آبخوان داری، پخش سیلاب و غیره انجام می شود.
وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: در سال های گذشته برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی تعادل سفره ها را برهم زده است به طوری که همواره مصرف آب از تغذیه آب در سفره ها بیشتر بوده است.
حجتی یادآور شد: ملت ایران یکی از بهترین بهره برداران از آب در طول تاریخ بوده و موضوع قنات از افتخارات ایرانیان است، اما در چند دهه اخیر این نظام بهره‌برداری را برهم زده ایم.
وی به سفر اخیر خود به منطقه سرایان در استان خراسان جنوبی اشاره کرد که مردم و بهره‌برداران از آب در این منطقه، همگی بیش از نیمی از حقابه هایشان را کاهش دادند یا تفاهم کردند که در مدت سه ماه همه افراد چاه های مورد بهره برداری دشت را مسدود کنند.
حجتی تاکید کرد: باید هر چه بیشتر سفره‌های آب زیرزمینی را مدیریت کرده، آب را در داخل سفره ها ذخیره، پوشش گیاهی سفره ها را افزایش و از تبخیر اضافی آب جلوگیری کنیم.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: بیشترین مصرف آب کشور در بخش کشاورزی است بطوری که متوسط مصرف آن در جهان 70 درصد اما در کشورمان از این میزان بیشتر است که یک دلیل آن گرم و خشک بودن طبیعت کشور است.
وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: عقب ماندگی زیادی در موضوع چگونگی رساندن آب به مزرعه داریم، به طوری که به تدریج شیوه هایی همچون کانال های بتنی و شبکه های مدرن آبیاری که در کشورمان اجرا شده در سطح جهان در حال برچیده شدن است.
وی یادآور شد: این در حالی است که بیشترین سرمایه گذاری های دولتی در این بخش انجام شده است.
وزیر جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: در سال های گذشته به طور متوسط سالیانه 2 درصد راندمان آبیاری و انتقال آب به پای بوته و درخت در کشور افزایش یافته است.
وی اظهار داشت: مهمتر از این مساله، موضوع بهره وری آب است، یعنی اینکه آب را به چه گیاهی برسانیم که ارزش اقتصادی بالاتری داشته و درآمد و ثروت بیشتری برای کشور به همراه داشته باشد.
حجتی گفت: جهت‌گیری وزارت جهاد کشاورزی در سال های گذشته به طور عمده بر واردات محصولاتی بوده که به آب تابستانه بیشتری نیاز داشته باشد، زیرا بیشترین تبخیر را در این فصل داشته و محدودیت های بیشتری در تابستان داریم.
وی اضافه کرد: همچنین برخی محصولات که در بهار کشت و در پاییز برداشت می‌شدند را با جهت گیری جدید در پاییز کشت کردیم که از جمله آنها می توان به ذرت اشاره کرد.
این عضو کابینه دولت دوازدهم خاطرنشان کرد: پارسال بیش از یک میلیون تن چغندر قند در پاییز کشت و در بهار برداشت کردیم که همه ساله این ارقام رو به افزایش است.
وی گفت: توسعه کشت نشایی که 25 تا30 درصد مصرف آب را کاهش می‌دهد به سرعت در حال گسترش است.
حجتی افزود: همچنین توسعه کشت گلخانه ای از سوی این وزارتخانه در دستور کار است و امید می رود محدودیت تخصیص آب به گلخانه ها رفع شود.
وی خاطر نشان کرد: این شیوه، میزان بهره وری آب را در برخی محصولات جالیزی تا 10 برابر افزایش داده است و امسال برای نخستین بار در نیمه نخست سال، یک هزار و 400 هکتار توسعه کشت گلخانه ای به میزان 2 برابر پارسال ثبت شده است؛ بدین ترتیب می توان محصولات غیر فصل که ارزش اقتصادی بالایی دارند را نیز به راحتی تولید کنیم.
وزیر جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: آمار ارقام واردات و صادرات غذا در هشت ماهه امسال حاکی از بهبود یک میلیارد دلاری آن در مقایسه با پارسال است که یکی از دلایل آن کشت محصولات کم آب بر و دارای ارزش اقتصادی بالاتر است.
حجتی ادامه داد: در پنج سال گذشته بیشترین سرمایه گذاری ها در سطح مزرعه در کشور انجام شده که شامل سرمایه گذاری های زیربنایی و زیرساختی و همچنین پشتیبانی از افزایش بهره وری آب بوده است.
رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران نیز در این مراسم، گفت: رسالت نسل امروز احیا و ترمیم منابع آبی است.
محمدحسین شریعتمدار تاکید کرد: اگر ۳۰ درصد در مصرف آب کشور صرفه جویی کرده و اتکای ما به موضوع بهره وری آب باشد، تحقق این هدف امکان پذیر است.
شریعتمدار خاطرنشان کرد: در این راستا ۱۲۰ شاخص برای اقتصاد آب تعریف شده که ظرفیت های قابل ملاحظه ای در آنها وجود دارد و تنها یکی از این شاخص ها موضوع قیمت آب است .
این مسئول در ادامه به موضوع اصلاحات ارضی در کشور اشاره کرد که با ۲ هدف از بین بردن فئودالیسم ارضی و و توسعه کشاورزی انجام شد.
وی بیان داشت: یکی از ریشه های چالش کنونی آب در کشور مساله اصلاحات ارضی بود که پس از آن استراتژی توسعه ملی بر اساس ساخت زیربناها و اتکا بر منابع نفتی و همچنین توسعه کشاورزی با استفاده از چاه های عمیق و سدسازی ها رونق گرفت.
شریعتمدار اظهار داشت: در آن سال‌ها مالکان اراضی جدید به دلیل اینکه تولید آب در قالب های جدید صرفه های بیشتری داشت، از ترمیم منابع آب موجود خودداری کردند؛ زیرا یارانه انرژی و نیز یارانه ارزی بیشتری دریافت می کردند.
این مسئول اتاق ایران یادآور شد: افزایش قیمت نفت در دهه ۵۰ به تخصیص یارانه های بیشتر کمک کرد و در نیمه دوم دهه ۸۰ آثار فیزیکی این استراتژی به صورت خشک شدن تالاب ها و افت آب‌های زیرزمینی نمایان شد.
وی گفت: تعداد دشت های ممنوعه کشور از ۲۲ دشت در سال ۴۵ به ۳۵۵ دشت در سال ۹۴ رسید، همچنین امروز میزان روان آب‌های کشور به کمتر از ۵۰ میلیارد مترمکعب رسیده است.
شریعتمدار یادآور شد: در سال ۹۰ با ابتکار اتاق ایران قرار شد این اتاق به موضوع آب ورود کند و در این راستا مرکز ملی مطالعات راهبردی آب شکل گرفت.
وی از شکل گیری «بنیاد شور ورزی ایران» برای استفاده از منابع آب شور موجود در کشور خبر داد و گفت: طرح جامع بهره وری آب کشور و تدوین استراتژی اصلاح و ترمیم آب به عنوان برنامه‌های مهم در دستور کار قرار دارد.