آیین یلدا در کهگیلویه و بویراحمد

شفقنا- شب یلدا که در گویش لری به آن «شو چله» گفته می شود در میان عشایر کهگیلویه و بویراحمد همراه با آداب سنتی خاصی برگزار می شود و سادگی و یک رنگی آداب ها و آیین های مخصوص این شب سبب شده نزد عشایر از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد.

یلدا یک سنت باستانی است که ایرانیان این شب را شب تولد ایزد مهر «میترا» می‎‎پنداشتند و به همین دلیل آن را جشن می‎ گرفتند.
شب یَلدا یا شب چلّه یکی از کهن‌ترین جشن‌های ایرانی است. در این جشن، طی شدن بلندترین شب سال و به دنبال آن بلندتر شدن طول روزها در نیم‌کرهٔ شمالی، که مصادف با انقلاب زمستانی است، گرامی داشته می‌شود. یلدا به زمان بین غروب آفتاب از ۳۰ آذر تا طلوع آفتاب در اول ماه دی گفته می‌شود.
خانواده های ایرانی در این شب، معمولا شامی فاخر و همچنین انواع میوه ها به ویژه هندوانه و تنقلات رایج را مهیا کرده و با اجرای یکی از مهمترین دستورات دینی یعنی صله رحم و دورهمی های فامیلی در منزل بزرگتر فامیل و خانواده برای همه به ویژه نوجوانان و کودکان شبی جذاب و شیرین خلق می کنند.
هر استانی در این شب مراسم های خاص خود را دارد که در خانواده ها اجرا می شود، عشایر کهگیلویه و بویراحمد نیز در این شب رسوم خاصی دارند که باعث می شود این شب یکی از به یاد ماندنی ترین شب ها در طول سال باشد.
در میان عشایر کهگیلویه و بویراحمد از سفره های رنگین و اقلام گران قیمت خبری نیست اما چیزهایی هست که در عین سادگی با دور هم جمع شدن ، شبی به یاد ماندنی را رقم می زند.
«م. ر» از دانش آموزان عشایر کهگیلویه و بویراحمد می گوید شب یلدا که به «چاله گرم کِنون» معروف است خانواده ها تلاش می کنند اجاق خانه گرم باشد و از غذاهای گرم استفاده کنند تا سرمای زمستان کمتر احساس شود.
وی می افزاید در این شب زنان عشایر ۲نوع غذا پخت می کنند ، یکی آش دوغ و دیگری آش ماش است که این بهانه ای برای دور هم جمع شدن است.
«ل. ش» نیز می گوید که شب یلدای هر سال آتش روشن می کنیم و اطراف آن می نشینیم که این آتش سبب می شود که سرمای شب یلدا دلنشین شود.
آجیل شب یلدا آنقدر گران است که ما عشایری ها توان خرید نداریم و آجیل های محلی خود را بر آن ها ترجیح می دهیم که هم خوشمزه تر هست و هم ارزان ترند.
آجیل شب یلدایمان بیشتر همان گندم برشته است که طریقه درست کردن گندم برشته این طور است که گندم را چند روز در آب نگه می داریم، بعد روی تابه می گذاریم که برشته شود و سپس موادی از جمله کلخنگ، بادام و کشمش به آن اضافه می کنیم.
وی بیان می کند که دورهمی های خانوادگی در کنار پدر بزرگ و مادربزرگ در این شب بسیار لذت بخش است.
رئیس آموزش و پرورش عشایر کهگیلویه و بویراحمد در حاشیه جشن یلدانه دانش آموزان عشایری، گفت: این برنامه با شعار «زمانی از بلندترین شب سال را صرف همراهی با آن هایی می کنیم که یلدا را دور از خانواده مانده اند» به همت سازمان هلال احمر کهگیلویه و بویراحمد برای دانش آموزان عشایری مدرسه شبانه روزی حضرت فاطمه برگزار شد.
اسماعیل رضایی نیک بیان کرد که شب یلدا به معنای آغاز زایش دوباره خورشید و بازگشت گرما و روشنی به زندگی نامیده شده است.
وی عنوان می کند این رسم باستانی سال هاست در میان ایرانیان وجود دارد اما گویی امروزه بیش از گذشته وجود این دورهمی ها احساس می شود.
امروزه برگزاری شب یلدا، گام را از دور هم بودن خانوادگی فرا تر نهاده و به صورت گردهمایی خویشاوندی و دوستان برگزار می شود.
شب گذشته داوطلبان هلال احمر, به مناسبت شب یلدا در کنار دانش آموزان عشایری مدرسه شبانه روزی دخنرانه حضرت فاطمه بودند.
مدیرعامل جمعیت هلال احمر کهگیلویه وبویراحمد گفت که طرح «یلدانه» با شعار «یلدا برای همه» و با هدف گسترش همدلی و مهربانی در جامعه برگزار می شود که داوطلبان این سازمان شب یلدا را با افراد تنها و دور از خانه جشن می گیرند.
سید امان‌الله جهان بین بیان کرد که اعضای داوطلب و جوان هلال احمر ساعت هایی از بلندترین شب سال را همراه با کسانی باشند که یلدا را تنها و دور از خانواده مانده ‌اند در سراسر ایران با یک شاخه گل و انار به همراه ‌سراها، بیمارستان‌ ها، مراکز نگهداری سالمندان، معلولان و جانبازان و کودکان بی ‌سرپرست رفته و لحظاتی را در کنار این افراد خواهند بود تا با همدلی و مهربانی با هموطنان، برای زدودن غبار غربت از خاطرشان تلاش ‌کنند.
وی افزود هموطنانی که علاقه‌ مند به همراهی با داوطلبان و جوانان هلال احمر در استان هستند می ‌توانند به این میهمانی بیایند.
جهان بین با دعوت از همه علاقه‌ مندان برای مشارکت در این طرح، گفت: این افراد می‌توانند کلمه «یلدانه» و نام استان را به شماره ۳۰۰۰۲۱۴۷ پیامک کنند تا داوطلبان هلال‌احمر با آنها تماس گرفته و هماهنگی حضور را انجام دهند.
اگر هم علاقه دارند خودشان دست به کار شوند، می‌توانند با یک شاخه گل و انار یا نظایر آن به نزدیک‌ ترین جایی که امکان آن وجود دارد، سر بزنند و حتی یک نفر را از تنهایی در بیاورند. می‌توانند عکس این اقدام خیرخواهانه خود را هم با هشتگ یلدانه در شبکه های اجتماعی منتشر کنند.