قصه باید چالش برانگیز باشد/ تفکر فلسفی و انتقادی کودک با قصه شکل می گیرد

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، قصه به معنای سرگذشت و حکایت است. هدف ظاهری قصه سرگرمی، پر کردن اوقات فراغت،جلب توجه شنونده به کارهای خارق العاده ای که شخصیت ها آنها را رقم می زنند. هدف اصلی قصه و قصه گویی ترویج اصول و ارزشهای اخلاقی و انسانی است. در مورد قصه گویی و اثرات آن گفتگویی با «بهارک بابک » قصه گو و قصه پرداز ترتیب دادیم که بدین شرح است:

قصه خوب چه ویژگی هایی دارد؟

مهم ترین ویژگی یک قصه خوب این است که لذت بخش باشد و به دل مخاطب بنشیند. قصه نباید برای گروه خاصی باشد. در حقیقت قصه باید به گونه ای باشد که همه افراد بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. مهمتر اینکه قصه نباید شعاری و کلیشه ای باشد. قصه ای که پر از پند و اندرز باشد برای مخاطبش دلنشین نخواهد بود. قصه خوب ، قصه ای است که بتواند در ذهن مخاطب سئوال ایجاد کند و چالش برانگیز باشد.

قصه گو باید از چه ویژگی های برخوردار باشد؟

مهم ترین ابزار قصه گو بدن و بیانش است. به نظرم یک قصه گو مانند یک بازیگر باید بدنی منعطف و آماده داشته باشد. یک قصه گو باید مثل یک خواننده روی صدایش کار کند تا صدای رسایی داشته باشد. یک قصه گوی خوب باید همچون یک سخنور از فن بیان خوبی برخوردار باشد. از همه اینها مهم تر این است که قصه گو مانند هر هنرمند دیگری باید خلاق باشد تا بتواند از دل یک قصه ناگیرا، با خرد و بداعت خود قصه ای جذاب خلق کند و مخاطب را تا انتهای آن با خود همراه کند.

آیا رواج قصه گویی در سالهای اخیر در کشور ما کاهش یافته است؟اگر این طور است علت چیست؟

قطعا بله. به دلیل حضور تکنولوژی و استفاده بی رویه کودکان و نوجوانان از تلویزیون و فضاهای مجازی، هنر قصه گویی کمی از رونق افتاده است. فرد گرایی و کوچک شدن خانواده ها از جمله دیگر عوامل کاهش رونق قصه گویی در کشورمان هستند.در چند سال اخیر از سوی مروجان فرهنگ و هنر ، موسسات هنری و به خصوص کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تلاش های شایانی برای بسط هنر قصه گویی صورت گرفته است که البته هنوز جای کار وجود دارد. باید با کمک متولیان فرهنگی و نهادهایی مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و وزارت آموزش و پرورش تلاش های بیشتری برای ترویج قصه و قصه گویی صورت گیرد.

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان چه نقشی در رونق قصه گویی داشته است؟

از نظر من کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و در صدر آن جناب آقای مصطفی رحماندوست که متولی جشنواره قصه گویی بودند، نقش مهمی در رواج قصه و قصه گویی در جامعه داشتند و کمک شایانی به رونق قصه گویی کردند. برگزاری جشنواره قصه گویی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان باعث تشویق هنرمندان قصه گو شده است. این هنرمندان می دانند حداقل چنین جشنواره ای سالی یک بار برگزار می شود و می توانند هنر خود را آنجا عرضه و معرفی کنند. از آن مهم تر اینکه قصه گویان از گوشه و کنار کشور دور هم جمع می شوند و به تبادل نظر و تجربیات هم می پردازند. قصه گویان در جشنواره قصه گویی با شیوه های قصه گویی و همچنین با قصه های بومی و محلی در مناطق مختلف کشور آشنا می شوند.

چه نهادهایی می توانند در ترویج قصه و قصه گویی موثر باشند؟

در زمینه ترویج قصه و قصه گویی از نهادهای کوچک گرفته تا نهادهای بزرگ همگی نقش دارند. نهادهای بزرگی که در زمینه فرهنگ و هنر کار می کنند همچون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، وزارت آموزش و پرورش تا نهادهای کوچکتر همچون مدارس، مهدهای کودک ، موزه ها و گالری ها همگی می توانند در رونق قصه گویی در جامعه نقش موثری ایفا کنند.

مهم ترین تاثیراتی که قصه بر روی کودکان می گذارد، چیست؟

یک قصه خوب در رشد همه جانبه شخصیت کودک تاثیرگذار است. قصه خوب به رشد عاطفی، رشد شناختی و اجتماعی کودک کمک می کند. قصه در ذهن کودک سئوال و چالش ایجاد می کند بنابراین در رشد تفکر فلسفی و انتقادی کودک هم نقش دارد. مفاهیم مختلف از راه قصه به کودک منتقل می شود و این امر در توانمندی کودک نقش بسزایی دارد. ما می توانیم میراث فرهنگی خود را از طریق قصه به کودکان انتقال دهیم در این صورت هویت و ریشه های فرهنگی و اخلاقی در کودک عمیق تر می شود.علاوه بر این کودک چون با قصه پرواز خیال دارد همین امر در خلاقیت کودک نقش دارد.

خانواده ها چگونه می توانند فرزندان خود را به قصه علاقمند کنند؟

ما اگر می خواهیم کودکان و نوجوانان به قصه، کتاب و ادبیات علاقمند شوند ، ابتدا باید بسترها را آماده کنیم و اول از همه باید از خودمان شروع کنیم. حتما باید در روز، زمانی را برای مطالعه داشته باشیم. بچه ها را به کتابفروشی ها ببریم و آنها را در خرید کتاب با کیفیت و ارزشمند یاری دهیم. بچه ها را همراه خود به مکان هایی همچون کافه های کتاب و موزه هایی که در بخش قصه گویی فعال هستند،ببریم. قطعا چنین فضاهایی برای بچه ها کشش ایجاد می کند. بچه را باید با نویسنده ها، قصه گوها و نقال ها آشنا کنیم. همین در معرض قرارگرفتن کودکان ، آنها را به هنر قصه و قصه گویی مشتاق و علاقمند می کند. والا هرگز در خانه و خانواده ای که تنها ابزار ارتباطی بین افراد ، تلویزیون و فضاهای مجازی باشد ، هیچ کودکی نه تنها به کتاب و قصه بلکه به هیچ هنر دیگری هم کشش پیدا نخواهد کرد. هر هنری اگر در بستر زندگی رشد کند، مانا و پایدار است در غیر این صورت تاریخ مصرفش کوتاه خواهد بود.

آموزش دروس از طریق قصه چه کمکی به دانش آموزان و معلمان می کند؟

هر آموزشی وقتی از طریق قصه، بازی و در کل به شیوه خلاقانه و هنرمندانه ایجاد شود، تزلزل ناپذیر است. ما خودمان چقدر از درسها و کتاب های آموزشی از ریاضی و علوم گرفته تا تاریخ و جغرافیا را خواندیم و نه تنها هیچ کدام از آنها را به خاطر نداریم بلکه هرگز هم نتوانستیم از آنها استفاده بهینه و درستی کنیم. آموزش از طریق قصه یعنی آموزش غیر مستقیم و فرحبخش . این دقیقا همان چیزی است که ما می خواهیم و درست است و قطعا یادگیری به این نحو ماندگار خواهد بود.

پایان پیام/31