کافی شاپ ها؛ جنبه دیگری از زندگی مدرن

به گزارش فانوس، امروزه فرهنگ کافه و کافه نشینی بیش از زمان های گذشته در میان بخش های از مردم خصوصا جوانان جا افتاده است. اگر روزگاری تنها شاهد 3 الی 4 کافی شاپ در منطقه بودیم امروزه شاهد 3 الی 4 کافی شاپ در برخی از خیابان ها هستیم و این نشان از استقبال از چنین فضاهایی دارد.

امروزه کافی شاپ های متعددی با عناوین مختلفی مانند کافه هنر، کافه خبر و... شکل گرفته اند که در کنار برخورداری از دکوراسیون های خاص کلاسیک یا مدرن و ارائه غذاها و نوشیدنی هایی با اسامی خاص به ارائه محتواها و برنامه هایی خاص در قالب های مختلف مانند سخنرانی، معرفی کتاب، خاطره گویی و... می پردازند.
اگر در گذشته کافه ها و کافی شاپ ها تنها مکان هایی برای نوشیدن قهوه، چای، گذران اوقات فراغت و صحبت با دوستان بودند در شرایط امروزی شاهد تغییراتی در کارکردهای این کافه ها نیز هستیم. تبدیل آنها به مکان هایی برای اکران فیلم، پخش کنسرت، سخنرانی، بحث و مناظره، نقد کتاب و... از جمله کارکردهای نوین کافی شاپ ها محسوب می شود که این فضاها را بیش از گذشته به مراکز دورهمی های دوستانه جوانان تبدیل کرده است.
بنابراین کافی شاپ ها از جمله نمادهای سبک زندگی در دوران معاصر هستند که دارای نقش ها و کارکردهای بسیاری می باشند.
در خصوص کارکردها و کژکارکردهای کافی شاپ ها پژوهشگر ایرنا با امان الله قرایی مقدم استاد جامعه شناسی دانشگاه خوارزمی به گفت و گو پرداخت.

**کارکردهای کافی شاپ ها
قرایی مقدم در خصوص کارکردهای کافی شاپ ها گفت: بطور کلی از آنجایی که کافی شاپ ها انسان ها را از تنهایی بیرون می آورند و افراد احساس می کنند که در جامعه با انسانها تعاملات اجتماعی دارند و با یکدیگر گفت و گو می کنند و تنها و رها شده نیستند، بنابراین زمینه های افزایش عطوفت و مهربانی در جامعه هم افزایش پیدا می کند. به خصوص برای نسل جوانی که امکانات محدودی برایش در جامعه فراهم است، این تنهایی می تواند منجر به بسیاری از آسیب های اجتماعی شود که از بدترین آنها خودکشی است.
وی افزود: به لحاظ تئوریکی، خودکشی وقتی برای افراد حاصل می شود که احساس می کنند در جامعه تنها هستند و با کسی ارتباط ندارند و جایی برای صحبت کردن و حرف زدن آنها وجود ندارد. بنابراین یکی از عوامل خودکشی تنهایی و بی کسی و درماندگی است. کافی شاپ ها با ایجاد مکانی برای گفت وگو، تعامل و ارتباط می تواند زمینه های مناسبی برای دوری از این خلا های روانی ایجاد کنند.
این استاد دانشگاه افزود: مثلا در یکی از خیابان های مسکو کافی شاپ های زیادی هستند که محل گذراندن اوقات فراغت جوانان می باشد. در آنجا جوانان قهوه می خوردند و با یکدیگر به گفت و گو و تعامل می پردازند. نه تنها در مسکو بلکه در بسیاری از کشورهای اروپایی چنین فضاهایی در جاهای مختلف شهر برای مردم و بخصوص جوانان فراهم شده که برای گذراندن اوقات فراغت و بیکاری آنجا می روند. بنابراین از منظر جامعه شناختی اگر بخواهیم به مساله کافی شاپ ها نگاه کنیم باید بگوییم که دارای کارکردهای مثبت هستند.

** طبقه اجتماعی کافه نشین ها
قرایی مقدم در خصوص طبقه اجتماعی کسانی که به کافی شاپ می روند، گفت: اکثرا از طبقه متوسط جدید شهری هستند. طبقه متوسط شهری هم مجموعه ای از اصول و ارزش های مشترک شهری را دارد که یکی از آنها داشتن اوقات فراغت بیشتر و توجه به ارزش های فرامادی است. از این رو کافه ها از جمله فضاهای فرهنگی هستند که بسیاری از ویژگی های طبقه متوسط شهری را تامین می کنند.
قرایی مقدم افزود: کافی شاپ فضایی را در اختیار دورهمی های جوانان قرار داده و تعاملات اجتماعی آنها را افزایش داده است. در واقع کافه ها به نوعی فضاهای فرهنگی به حساب می آیند، زیرا بر اساس تفریح، گفت وگو و نقد استوار شده اند. تشکیل چنین فضاهایی از جمله نمادهای سبک زندگی در دوران معاصر است.
این استاد دانشگاه افزود: تاثیری که گروه های همسال بر یکدیگر دارند بسیار زیاد است. تالکوت پارسونز ( از جامعه شناسان آمریکایی) کسی که روی 321 گروه هم سال کار کرده معتقد است که تاثیر گروه های همسال به مراتب بیش از هر گروه دیگر است. زیرا جوانان معمولا به دنبال فرار از هر سلطه و زوری هستند و از این رو با گروه های همسالانشان که اعتقادات و افکاری شبیه به خود دارند بیشتر سازگار هستند. از این رو در شهری مثل تهران این کافی شاپ ها می تواند فضایی برای پر کردن خلا های عاطفی باشد.

** کارکرد اقتصادی کافی شاپ ها
قرایی مقدم در خصوص کارکرد اقتصادی کافی شاپ ها گفت: اگر از منظر اقتصادی بخواهیم نگاه کنیم باید مطلع باشیم که همواره با معضل بیکاری مواجه هستیم. کافی شاپ ها می توانند هزاران نفر را به کار مشغول کنند و اشتغال زایی ایجاد کند. از این رو با این اقدام می توانند از تعداد بیکاران و در نهایت از میزان آسیب های اجتماعی بکاهند.
از نظر جامعه شناختی، روان شناختی و روان شناسی اجتماعی این کافی شاپ ها باید مورد توجه دولت قرار بگیرند چون می توانند باعث دلبستگی جوانان به نظام شوند. این امر زمانی میسر می شود که جوانان احساس کنند آزاد هستند و فرقی با کشورهای دیگر ندارند. بنابراین کافی شاپ ها از بسیاری از جهات می توانند مفید واقع شوند.