صفرهای پرحاشیه

در روزهایی که بازار ارز در صدر جریان‌های اقتصادی ایران جولاندهی می‌کند و از محورهای اصلی بحث‌ها در محافق اقتصادی است، رئیس کل بانک مرکزی از پیشنهاد خود به دولت برای حذف چهار صفر از پول ملی سخن گفت، البته اعلام بدون توضیح او که بار دیگر موجب ایجاد گنگی و سرگردانی اشد و به نوعی از اظهاراتش این شائبه ایجاد شده که قرار است به زودی صفرهای پول ملی حذف شود آنهم در شرایط موجود اقتصادی، طولی نکشید توضیحاتی دیگر را در چند بار ارائه کرد. این‌بار گفته‌های همتی از این حکایت داشت که بحث حذف صفر از پول ملی با وجود ارائه لایحه به دولت ممکن است دو سالی تااجرایی شدن زمان‌بر باشد.

آن طور که همتی گفته است در کنار تصویب دولت و تائید مجلس برای حذف چهار صفر از پول ملی، انجام ارهای کارشناسی مربوطه نشان از دوره‌ای زمان‌بر برای طی فرایند اجرایی شدن دارد، در عین حال که اصلاح پول ملی به منظور اصلاح نظام بانکی و به کارگیری ابزارهای نوین سیاست‌های پولی و شیوه‌های جدید و کارآمد نظارت بر بانک‌هاست و عملیاتی شدن آن متاخر از اصلاح نظام بانکی خواهد بود.

وی همچنین در مورد شرایط دیگر حذف صفر هم توضیح داده و گفته که بعد از قانونی شدن حذف صفر پول‌های جدید و با جایگزینی آنها با اسکناس‌های فرسوده قبلی وارد چرخه می‌شود و قابل مقایسه با هزینه چاپ اسکناس‌های فعلی نخواهد بود.

در حالی حذف چهار صفر از پول ملی بار دیگر و در زمان همتی، مطرح می‌شود که موضوع جدیدی نیست و روسای کل بانک مرکزی در حداقل دو دوره پیش هم این موضوع را مورد توجه قرار داده بودند؛ اما دلیلی اجرایی نشد؛ به طوری که چ در اواسط دهه 1380 و در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد بود که حذف صفر از پول ملی به عنوان راهکاری برای افزایش ارزش آن مطرح و با وجود بحث‌ها و بررسی‌های زیادی که دراین رابطه انجام گرفت، شرایط ناپایدار اقتصادی از جمله پیش آمدن بحران‌های ارزی و اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها که موجب افزایش تورم شده بود در نهایت این پیشنهاد را بایگانی کرد.

سیف که به ریاست بانک مرکزی منصوب شد در ابتدا از تمایل بانک مرکزی و عدم مخالفت آن با حذف صفر از پولی سخن گفت و لی مشروط دانست به شرایط پایداری اقتصادی و به طور ویژه تورم تک رقمی پایدار. این در حالی است که حذف صفر بار دیگر از سوی یکی از مسئولان در وزارت اقتصادی مطرح شد ولی مواضع بانک مرکزی نشان از مخالفت برای اجرا در آن زمان حکایت داشت و تاکید داشت که تا زمانی که شرایط فراهم نباید برای آن ورود نخواهد کرد و این گونه هم نشد.

حتی زمانی هم که در سال ۱۳۹۵ دولت و البته بانک مرکزی در لایحه بانکداری اسلامی پیشنهاد تبدیل واحد پول ملی از ریال به تومان را ارائه کرد و این شائبه ایجاد شد که موضوع حذف سه صفر است، بار دیگر بانک مرکزی تاکید داشت که اینگونه نیست و با وجود این‌که اقدامات لازم و بررسی های کارشناسی در بانک مرکزی برای حذف صفر از پول ملی انجام شده و پیش نیازهای آن کاملا شناسایی شده است، اما اجرایی کردن آن مستلزم دستیابی به شرایط مناسب اقتصادی است.

براین اساس در شرایطی بار دیگر حذف سه صفر از پول ملی را این‌بار همتی در ریاست بانک مرکزی بیان می‌کند که این موضوع با وجود پیشنه‌ای که در سال‌های گذشته داشته و انجام مقدمات آن از پیش در دستور بانک مرکزی بوده است، با توجه به شرایط فعلی و فرایندی که باید طی شود، به زودی این اتفاق نخواهد افتاد و همانطور که همتی اعلام کرده دو سالی برای اجرای آن زمان لازم است.

این در حالی است که با توجه به شرایط ارزی که در حدود یکسال گذشته بازار ارز پشت سر گذاشته و دستخوش بی‌ثباتی بوده است و از سوی دیگر تورم که در سال جاری تک‌رقمی را رها کرده و اکنون چند ماهی می‌شود که رو به رشد حرکت می‌کند و تا ۲۰ درصد برای سالانه و بالای ۳۰ درصد در نقطه به نقطه پیش رفته در حال حاضر در مجموع مجموع شرایط مناسبی را برای حذف صفر فراهم نکرده است.